J91. Litta Jātaka – Phải luôn luôn giữ chánh niệm.

Tóm tắt: Các nhà sư thiếu chánh niệm khi sử dụng vật dụng cần thiết, điều mà Đức Phật ví như uống thuốc độc. Sau đó, Ngài kể câu chuyện về một người đánh bạc thời xưa, người thường giấu xúc xắc trong miệng cho đến khi một trong những xúc xắc bị tẩm thuốc độc, và cuối cùng đã chữa khỏi sự lừa dối của anh ta.

.

Một ngày nọ, khi đang ở tại Tu viện Kỳ Viên, Đức Phật đã giảng cho các vị sư về sự nguy hiểm của việc sử dụng đồ vật một cách bất cẩn.

Ngài giải thích rằng nhiều vị sư thời đó đã sử dụng y phục, thức ăn, chỗ ở và thuốc men - Tứ Vật Dụng - mà không có chánh niệm. Ngài nói rằng thái độ bất cẩn này có thể dẫn đến đau khổ và tái sinh vào các cõi thấp. Vì vậy, Đức Phật dạy họ sử dụng mỗi vật dụng với một mục đích rõ ràng. Ví dụ, "Một vị sư chánh niệm mặc y phục để che chắn cho mình khỏi lạnh." Ngài cảnh báo rằng việc sử dụng những thứ này một cách thiếu suy nghĩ cũng giống như nuốt phải thuốc độc - thoạt đầu có vẻ vô hại, nhưng về sau sẽ gây hại.

Để minh họa cho luận điểm của mình, Đức Phật đã kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xưa, tại thành Benares, có một người thông thái - Bồ-tát - rất thích chơi xúc xắc. Một hôm, ngài chơi với một tay cờ bạc gian xảo, người này có một mánh khóe: mỗi khi bắt đầu thua, hắn ta sẽ giả vờ mất một viên xúc xắc bằng cách lén lút bỏ nó vào miệng rồi bỏ đi.

Bồ Tát nhìn thấu trò gian trá và nghĩ ra một kế. Về nhà, ngài tẩm thuốc độc vào một số con xúc xắc, phơi khô và mang chúng đến ván chơi tiếp theo. Khi tên cờ bạc gian lận bắt đầu thua, hắn lại giở trò thường lệ - nhét một con xúc xắc vào miệng hắn.

Bồ Tát bình tĩnh nói: "Cứ nuốt đi. Ngươi sẽ sớm khám phá ra điều gì ẩn giấu bên trong." Rồi ngài đọc một bài kệ:

"Hắn nuốt con xúc xắc, táo bạo và không hề hay biết— Chất độc cháy bỏng ẩn chứa bên trong. Hãy nuốt đi, kẻ gian trá! Chẳng mấy chốc ngươi sẽ cảm nhận được ngọn lửa."

Chẳng bao lâu, chất độc bắt đầu phát huy tác dụng. Tên cờ bạc choáng váng, mắt trợn ngược và ngã quỵ vì đau đớn. Thấy vậy, Bồ Tát nói: "Ta phải giúp hắn." Ngài nhanh chóng chuẩn bị thuốc nôn, rồi cho hắn uống một thức uống chữa bệnh làm từ bơ, mật ong, đường và thảo dược. Tên cờ bạc đã hồi phục.

Bồ Tát nhẹ nhàng nói với hắn: "Đừng bao giờ làm điều như vậy nữa." Sau đó, Ngài sống một cuộc đời nhân hậu và rộng lượng, rồi từ trần trong thanh thản.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật nói: “Này các Tỳ kheo, dùng vật dụng mà không suy nghĩ cũng giống như nuốt thuốc độc. Xưa kia, có người đã làm như vậy—và phải chịu đau khổ vì điều đó.” Rồi Ngài nói thêm: “Ta chính là người đánh bạc khôn ngoan trong câu chuyện đó.”

.... o ....

J91. Litta Jātaka -- Always be mindful.

Summary: The monks are not mindful of how they use their requisites, which the Buddha compares to taking poison. He then tells a story about a gambler from the past who used to hide dice in his mouth until one of the dice was coated with poison, which ultimately cured him of his deceit.

.

One day, while staying at Jetavana Monastery, the Buddha spoke to the monks about the danger of using things carelessly.

He explained that many monks at the time were using their robes, food, shelter, and medicine—the Four Requisites—without mindfulness. This careless attitude, he said, could lead to suffering and rebirth in lower realms. So the Buddha taught them to use each item with a clear purpose. For example, “A mindful monk wears a robe to protect himself from cold.” He warned that using these things thoughtlessly is like swallowing poison—it may seem harmless at first, but it brings harm later.

To make his point, the Buddha told a story from the past.

Long ago, in the city of Benares, there lived a wise man—the Bodhisatta—who enjoyed playing dice. One day, he played with a dishonest gambler who had a trick: whenever he started losing, he would pretend a die was missing by secretly putting it in his mouth and walking away.

The Bodhisatta saw through the trick and came up with a plan. At home, he coated some dice with poison, dried them, and brought them to the next game. When the dishonest gambler began to lose again, he did his usual trick—he popped a die into his mouth.

The Bodhisatta calmly said, “Go ahead and swallow it. You’ll soon find out what’s hidden inside.” Then he recited a verse:

“He swallows the die, bold and unaware— That burning poison hides within. Swallow it, trickster! Soon you’ll feel the fire.”

Soon, the poison began to work. The gambler grew dizzy, his eyes rolled, and he collapsed in pain. Seeing this, the Bodhisatta said, “I must help him.” He quickly prepared medicine to make the man vomit, then gave him a healing drink made of ghee, honey, sugar, and herbs. The gambler recovered.

The Bodhisatta gently told him, “Don’t ever do such a thing again.” He then lived a life of kindness and generosity, and passed away peacefully.

After telling the story, the Buddha said, “Monks, using things without thought is like swallowing poison. In the past, someone did just that—and suffered because of it.” Then he added, “I was the wise gambler in that story.”

.... o ....

J92. Mahasara Jātaka -- Truyện về chuỗi ngọc trai bị một con khỉ trộm.

Tóm tắt: Vua Kosala phát hiện một trong những viên ngọc quý của mình bị mất, khiến cả hoàng tộc vô cùng lo lắng khi tìm kiếm. Trưởng lão Ānanda, bằng một mưu mẹo khéo léo, đã thuyết phục tên trộm trả lại viên ngọc một cách nặc danh. Đức Phật sau đó kể lại một câu chuyện từ tiền kiếp, trong đó Ngài tìm thấy một chuỗi ngọc trai bị một con khỉ đánh cắp và trả lại cho nhà vua.

.

Cách đây rất lâu, tại một thành phố tên là Jetavana, Đức Phật đã kể một câu chuyện về một trong những đệ tử xuất sắc nhất của Ngài, một người đàn ông khôn ngoan và tốt bụng tên là Ananda.

Câu chuyện bắt đầu với các bà vợ của Quốc vương Kosala.  Họ bị mắc kẹt bên trong cung điện, như chim trong lồng.  Họ nghe nói về Đức Phật và sự đặc biệt khi được sống vào thời của Ngài, nhưng họ không thể đến tu viện để nghe giáo lý của Ngài.  Họ muốn học về lòng tốt và làm những việc thiện để có thể sống trọn vẹn cuộc đời mình.

Vậy là họ đến gặp nhà vua và xin ngài giúp đỡ.  Họ muốn một giáo thọ – một trong những người theo Phật – đến cung điện và giảng dạy cho họ.  Nhà vua đồng ý.

Một ngày nọ, nhà vua quyết định thư giãn trong khu vườn của mình.  Người làm vườn của ông đi chuẩn bị địa điểm nhưng quay lại với tin tức đáng ngạc nhiên: Đức Phật đã ở đó rồi, đang ngồi dưới một gốc cây.  Vua rất vui và đi gặp ông.

Khi nhà vua đến, ông thấy một người tên là Chattapani đang ngồi cùng Đức Phật, chăm chú lắng nghe.  Nhà vua hơi khó chịu vì người đàn ông này không đứng dậy hay cúi chào ông.  Nhưng rồi ông nghĩ: "Người này chắc chắn là người tốt nếu ông ấy đang ngồi cùng Đức Phật."

Vua ngồi xuống, và Đức Phật, thấy sự khó chịu của nhà vua, bắt đầu khen ngợi Chattapani.  Ông giải thích rằng Chattapani là một người rất khôn ngoan, đã học nhiều kinh văn thiêng liêng và từ bỏ mọi ham muốn ích kỷ.  Nhà vua rất ấn tượng và đề nghị giúp đỡ Chattapani nếu anh ta cần bất cứ điều gì.  Chattapani chỉ đơn giản là cảm ơn nhà vua.

Vài ngày sau, nhà vua lại gặp Chattapani và yêu cầu ông dạy các bà vợ của mình.  Chattapani lịch sự từ chối, nói rằng không thích hợp cho một người bình thường như ông dạy trong cung điện hoàng gia.  Chỉ có nhà sư mới nên làm điều đó.

Nhà vua đã hiểu.  Ông đến gặp các bà vợ và yêu cầu họ chọn người nào trong số tám mươi đệ tử chính của Đức Phật mà họ muốn làm thầy.  Không chút do dự, tất cả họ đều chọn Ananda, người nổi tiếng với trí nhớ phi thường và lòng tốt vô hạn.  Vua nói chuyện với Đức Phật, và chẳng bao lâu sau, A Nan bắt đầu giảng dạy cho phụ nữ một cách thường xuyên.

Một ngày nọ, viên ngọc quý của nhà vua, mà ông đeo trên khăn xếp, đã bị mất.  Nhà vua nổi giận và ra lệnh cho các đại thần tìm kiếm mọi người trong cung điện.  Các bộ trưởng đi từ người này sang người khác, gây ra sự hỗn loạn và sợ hãi.  Nhưng họ không tìm thấy viên ngọc.

Ananda đến cung điện ngày hôm đó và thấy các bà vợ trông buồn bã và lo lắng. Ngài hỏi họ có chuyện gì.  Họ giải thích về viên ngọc bị mất và cuộc tìm kiếm căng thẳng.  Ananda bình tĩnh bảo họ đừng lo lắng và đi gặp nhà vua.

"Có phải bệ hạ đã mất viên ngọc quý của mình không ạ?"  Ananda hỏi.

"Vâng," nhà vua trả lời.  Tôi đã cho người tìm kiếm khắp nơi, nhưng vẫn không tìm thấy.

Ananda nói: "Tôi có cách tìm nó mà không làm phiền mọi người." Ngài giải thích kế hoạch của mình: "Hãy gọi tất cả những người mà ngươi nghi ngờ, và đưa cho mỗi người một nắm rơm hoặc một cục đất sét.  Bảo họ để nó ở một chỗ nhất định vào lúc mặt trời mọc sáng hôm sau.  Tên trộm sẽ lo lắng đến mức bị bắt nên sẽ giấu viên ngọc trong rơm hoặc đất sét rồi để lại đó."

Nhà vua đồng ý và thử kế hoạch này trong ba ngày, nhưng không có gì xảy ra.  Viên ngọc không được trả lại.  Ananda quay lại và yêu cầu nhà vua thử một cách khác.

"Lần này," Ananda nói, "hãy lấy một nồi nước lớn và đặt nó ở một góc riêng tư phía sau màn che.  Sau đó, hãy bảo mọi người rửa tay vào nồi, từng người một, trước khi rời đi."

Nhà vua đã làm theo lời đề nghị của Ananda.  Tên trộm, cảm thấy áp lực vô cùng và sợ bị phát hiện, đã đi ra sau màn che và thả viên ngọc vào nước.  Sau khi mọi người đã ăn xong, nhà vua kiểm tra nồi và thấy viên ngọc của mình ở dưới đáy.

"Tất cả là nhờ Ananda!" nhà vua thốt lên. "Thầy này đã tìm thấy viên ngọc của tôi và cứu rất nhiều người khỏi những rắc rối không đáng có."

Câu chuyện về sự thông thái của Ananda lan truyền khắp thành phố và đến tai các đệ tử của Đức Phật.  Họ tập trung ở sảnh chính và khen ngợi Ananda về sự thông minh của anh.

Đức Phật bước vào đại sảnh và hỏi họ đang nói chuyện gì.  Khi nghe câu chuyện, Thế Tôn mỉm cười và nói: "Đây không phải là lần đầu tiên Ananda dùng trí tuệ của mình để tìm thấy thứ bị mất và cứu mọi người khỏi rắc rối."  Và rồi ngài kể cho họ một câu chuyện từ rất lâu về trước.

Ngày xưa, một người khôn ngoan tên là Brahmadatta là vua của Benares, và một người rất thông minh, tiền thân của Phật, là đại thần của vua.

Một ngày nọ, nhà vua đến vườn của mình để chơi đùa trong nước.  Các bà vợ và người hầu của họ đều ở bên cạnh ông.  Một con khỉ cái, ẩn mình trên cây, đã quan sát khi nữ hoàng tháo chiếc vòng cổ ngọc trai xinh đẹp của mình và đặt vào một chiếc hộp.

Khi người hầu trông coi trang sức ngủ gật, con khỉ nhanh chóng nhảy xuống, lấy chiếc vòng cổ và trèo vội lên cây.  Cô ấy giấu ngọc trai vào một cái lỗ trên cây và giả vờ như không có chuyện gì xảy ra.

Khi người hầu gái thức dậy và thấy chiếc vòng cổ đã biến mất, cô hoảng loạn.  Cô hét lên, "Ai đó đã lấy trộm chuỗi ngọc trai của nữ hoàng rồi!"

Lính gác vội vã chạy ra vườn và bắt đầu tìm kiếm.  Một người đàn ông nghèo, hơi ngây thơ, sợ hãi trước sự náo động và bỏ chạy.  Lính gác nhìn thấy anh ta đang chạy, đuổi theo anh ta và bắt được anh ta.  Họ đánh anh ta cho đến khi anh ta thú nhận tội trộm cắp, mặc dù anh ta không hề làm điều đó.

Người đàn ông nghèo, muốn cứu mình, đã nói dối rằng ông đã đưa chiếc vòng cổ cho quan kho bạc của nhà vua.  Thủ quỹ, cũng cố gắng bảo vệ bản thân, đã nói dối rằng ông ta đã đưa nó cho vị tuyên úy. Vị tuyên úy đã nói dối rằng ông đã đưa nó cho nhạc sĩ.  Và người nhạc công đã nói dối rằng anh ta đã đưa nó cho một kỹ nữ.  Tuy nhiên, kỹ nữ nói rằng cô chưa bao giờ nhận được nó.

Lúc này đã khuya, nên nhà vua nhốt tất cả họ lại và quyết định tiếp tục thẩm vấn vào ngày hôm sau.  Nhưng vị đại thần khôn ngoan của ông, Bồ Tát, đã suy nghĩ về vấn đề này.  Ông nhận ra rằng vụ trộm xảy ra ở nơi chỉ có gia đình nhà vua hiện diện.  Ông cũng biết rằng người đàn ông nghèo khổ đó sẽ không bao giờ có thể vào được khu vườn khi có lính canh canh gác.

Bộ trưởng nghi ngờ rằng một con khỉ đã lấy chiếc vòng cổ.  Vì vậy, ông đã xin nhà vua cho phép ông tự mình điều tra.  Nhà vua đồng ý.

Bộ trưởng đã bí mật cho người hầu của mình nghe lén năm tù nhân.  Họ báo cáo rằng những người đàn ông đều đang nói về việc họ đã nói dối để đổ lỗi cho nhau như thế nào.  Bộ trưởng giờ đây đã chắc chắn rằng tất cả họ đều vô tội.

Bộ trưởng đã nghĩ ra một kế hoạch thông minh.  Ông ấy có nhiều vòng cổ rẻ tiền làm bằng hạt.  Sau đó, ông cho bắt một nhóm khỉ, đeo vòng cổ hạt cườm cho chúng rồi thả chúng trở lại vườn.

Con khỉ đã đánh cắp ngọc trai thật vẫn đang canh chừng kho báu của mình.  Khi thấy những con khỉ khác đeo vòng cổ hạt cườm lấp lánh, cô khỉ trở nên ghen tị.  "Đó chỉ là những hạt cườm thôi!" cô khỉ dường như nói.  Để khoe giải thưởng của mình, cô khỉ lấy ra chiếc vòng cổ ngọc trai thật và đeo vào.

Những người lính gác, đang theo dõi tất cả những con khỉ một cách cẩn thận, đã nhìn thấy cô khỉ với chiếc vòng cổ.  Họ dọa cô khỉ để làm rơi nó và nhanh chóng nhặt lại.

Bộ trưởng mang chiếc vòng cổ trả lại cho nhà vua và kể cho ông nghe toàn bộ câu chuyện.  Nhà vua rất ngạc nhiên trước sự khôn ngoan của ông. Vua khen ngợi bộ trưởng của mình là người hoàn hảo cho tình huống khó khăn như vậy và tặng ông rất nhiều quà.

Sau khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: "Vị vua trong câu chuyện đó là A Nan, còn vị đại thần thông minh là ta."

.... o ....

J92. Mahasara Jātaka -- The story of a string of pearls stolen by a monkey.

Summary: The king of Kosala discovers that one of his crown jewels is missing, causing great concern throughout his household as they search for it. Elder Ānanda, using a clever ruse, convinces the thief to return the jewel anonymously. The Buddha then recounts a story from a previous life in which he found a string of pearls stolen by a monkey and returned them to the king.

.

A long time ago, in a city called Jetavana, the Buddha told a story about one of his best students, a wise and kind man named Ananda.

The story begins with the wives of the King of Kosala. They were trapped inside the palace, like birds in a cage. They heard about the Buddha and how special it was to be alive during his time, but they couldn’t visit the monastery to hear his teachings. They wanted to learn about kindness and doing good deeds so they could make the most of their lives.

So, they went to the king and asked for his help. They wanted a teacher—one of the Buddha's followers—to come to the palace and teach them. The king agreed.

One day, the king decided to relax in his garden. His gardener went to prepare the place but came back with surprising news: the Buddha was already there, sitting under a tree. The king was happy and went to meet him.

When the king arrived, he saw a man named Chattapani sitting with the Buddha, listening intently. The king was a bit annoyed that this man didn't stand up or bow to him. But then he thought, "This man must be a good person if he is sitting with the Buddha."

The king sat down, and the Buddha, seeing the king’s annoyance, began to praise Chattapani. He explained that Chattapani was a very wise man who had learned many sacred texts and had let go of all selfish desires. The king was impressed and offered to help Chattapani if he ever needed anything. Chattapani simply thanked him.

A few days later, the king saw Chattapani again and asked him to teach his wives. Chattapani politely refused, saying it wasn’t proper for a layperson like him to teach in the royal palace. Only a monk should do that.

The king understood. He went to his wives and asked them to choose which of the Buddha's eighty chief followers they wanted as their teacher. Without hesitation, they all chose Ananda, the one known for his incredible memory and kindness. The king spoke with the Buddha, and soon Ananda began teaching the women regularly.

One day, the king’s valuable jewel, which he wore on his turban, went missing. The king was furious and ordered his ministers to search everyone in the palace. The ministers went from person to person, causing chaos and fear. But they couldn't find the jewel.

Ananda arrived at the palace that day and found the wives looking sad and worried. He asked them what was wrong. They explained the missing jewel and the stressful search. Ananda calmly told them not to worry and went to see the king.

"Is it true you've lost your jewel, Your Majesty?" Ananda asked.

"Yes," the king replied. "I’ve had everyone searched, and we still can’t find it."

Ananda said, "I have a way to find it without bothering everyone." He explained his plan: "Call all the people you suspect, and give each of them a handful of straw or a lump of clay. Tell them to leave it in a certain spot at sunrise the next morning. The thief will be so worried about being caught that they'll hide the jewel in the straw or clay and leave it there."

The king agreed and tried the plan for three days, but nothing happened. The jewel was not returned. Ananda came back and asked the king to try something else.

"This time," Ananda said, "get a large pot of water and put it in a private corner behind a screen. Then, tell everyone to wash their hands in the pot, one by one, before leaving."

The king did as Ananda suggested. The thief, feeling immense pressure and fear of being discovered, went behind the screen and dropped the jewel into the water. After everyone had finished, the king checked the pot and found his jewel at the bottom.

"It's all thanks to Ananda!" the king exclaimed. "He found my jewel and saved so many people from needless trouble."

The story of Ananda's wisdom spread throughout the city and reached the Buddha's followers. They gathered in the main hall and praised Ananda for his cleverness.

The Buddha entered the hall and asked what they were talking about. When he heard the story, he smiled and said, "This isn't the first time Ananda has used his wisdom to find something that was lost and save people from trouble." And then he told them a story from long ago.

In the past, a wise man named Brahmadatta was the king of Benares, and a very clever man, who was a previous life of the Buddha, was his minister.

One day, the king went to his garden to play in the water. His wives and their maids were with him. A female monkey, hidden in a tree, watched as the queen took off her beautiful pearl necklace and put it in a box.

As the maid guarding the jewelry fell asleep, the monkey quickly jumped down, grabbed the necklace, and scrambled back up the tree. She hid the pearls in a hole in the tree and acted as if nothing had happened.

When the maid woke up and saw the necklace was gone, she panicked. She screamed, "Someone stole the queen's pearl necklace!"

Guards rushed to the garden and started searching. A poor man, who was a bit simple, got scared by all the commotion and ran away. The guards saw him running, chased after him, and caught him. They beat him until he confessed to the theft, even though he hadn't done it.

The poor man, wanting to save himself, lied and said he gave the necklace to the king's treasurer. The treasurer, also trying to protect himself, lied and said he gave it to the chaplain. The chaplain lied and said he gave it to the musician. And the musician lied and said he gave it to a courtesan. The courtesan, however, said she never received it.

By now, it was late, so the king locked them all up and decided to continue the questioning the next day. But his wise minister, the Bodhisatta, thought about the problem. He realized that the theft happened in a place where only the king's household was present. He also knew that the poor man would never have been able to get into the garden with the guards watching.

The minister suspected that a monkey had taken the necklace. So he asked the king to let him handle the investigation. The king agreed.

The minister had his servants secretly listen in on the five prisoners. They reported that the men were all talking about how they lied to blame each other. The minister was now certain they were all innocent.

The minister came up with a clever plan. He had many cheap necklaces made from beads. He then had a group of monkeys caught, put the bead necklaces on them, and released them back into the garden.

The monkey who stole the real pearls was still watching her treasure. When she saw the other monkeys wearing their flashy bead necklaces, she became jealous. "Those are just beads!" she seemed to say. To show off her own prize, she took out the real pearl necklace and put it on.

The guards, who were watching all the monkeys carefully, saw her with the necklace. They scared her into dropping it and quickly retrieved it.

The minister brought the necklace back to the king and told him the whole story. The king was amazed by his wisdom. He praised his minister for being the perfect person for such a difficult situation and showered him with gifts.

After the Buddha finished the story, he said, "The king from that story was Ananda, and the wise minister was me."

.... o ....

.J93. Vissasabhojana Jātaka -- Phật Dạy về Lòng Tin và Thận Trọng

Tóm tắt: Các vị sư dùng vật dụng do thân quyến cúng dường mà không cân nhắc kỹ lưỡng, điều này bị Đức Phật cho là sai trái và giống như uống thuốc độc. Sau đó, Ngài kể một câu chuyện từ quá khứ về một con sư tử bị lừa liếm một con nai cái bị dính thuốc độc, khiến con sư tử chết.

.

Khi ở tại Tu viện Kỳ Viên, Đức Phật nhận thấy nhiều vị sư nhận thức ăn, y phục và những nhu yếu phẩm khác từ người thân mà không suy nghĩ kỹ. Họ tin rằng vì đã tin tưởng người thân trước khi xuất gia nên có thể tiếp tục làm như vậy mà không cần lo lắng.

Nhận thấy sự nguy hiểm trong thói quen này, Đức Phật tập hợp các vị sư lại và dạy: “Dù là vật cúng dường từ người lạ hay người thân, chúng ta phải thận trọng. Sử dụng đồ vật một cách thiếu thận trọng có thể dẫn đến đau khổ – thậm chí tái sinh thành ngạ quỷ. Thuốc độc gây hại bất kể ai cho. Ngày xưa, có người đã tin tưởng người thân và chết vì nó.”

Sau đó, Đức Phật kể câu chuyện này từ rất lâu rồi.

Ngày xưa, tại thành Benares, có một thương gia thông thái và giàu có – Bồ-tát. Ngài có một người chăn bò dẫn đàn bò vào sâu trong rừng trong mùa sinh trưởng. Nhưng gần đó có một con sư tử sinh sống, và đàn bò sợ hãi đến nỗi chúng chỉ cho rất ít sữa.

Một ngày nọ, người lái buôn hỏi người chăn gia súc tại sao bơ ghee (bơ đã được làm trong) lại ít như vậy. Người chăn gia súc giải thích: "Bò cái sợ một con sư tử sống gần chuồng."

Người lái buôn hỏi: "Sư tử có quan tâm đến điều gì không?" "Có," người chăn gia súc nói, "nó rất thích một con nai cái." "Ông có thể bắt nó không?" "Được, tôi nghĩ là tôi có thể." "Vậy thì hãy bắt nó đi," người lái buôn nói, "và bôi thuốc độc pha với đường lên nó. Để nó khô rồi thả nó ra. Sư tử sẽ liếm nó vì tình yêu—và chết. Hãy mang da, móng vuốt, răng và mỡ của nó đến cho ta."

Người chăn gia súc làm theo kế hoạch. Anh ta bắt con nai cái, chuẩn bị theo chỉ dẫn và thả nó đi. Khi nhìn thấy con nai cái, sư tử vô cùng vui mừng. Anh ta liếm nó một cách trìu mến—và chẳng mấy chốc thuốc độc đã có tác dụng. Con sư tử chết.

Người chăn gia súc mang xác con sư tử đến cho người lái buôn. Bồ Tát nói: “Ngay cả con sư tử hùng mạnh cũng bị hủy diệt bởi lòng tham mù quáng. Niềm tin có thể nguy hiểm - dù đặt vào bạn bè hay người lạ.”

Rồi Ngài đọc bài kệ này:

“Đừng tin người đáng tin, cũng đừng tin người không đáng tin; Niềm tin giết chết - vì lòng tin mà sư tử cắn bụi.”

Sau khi sống một cuộc đời bố thí và trí tuệ, Bồ Tát viên tịch và được tái sinh theo những việc làm tốt của mình.

Khi câu chuyện kết thúc, Đức Phật nói: “Ta là người lái buôn trong câu chuyện đó.”

.... o ....

J93. Vissasabhojana Jātaka -- The Buddha’s Teaching on Trust and Caution

Summary: The monks use requisites given by their relatives without careful consideration, which the Buddha says is wrong and is like taking poison. He then tells a story from the past about a lion that was tricked into licking a doe coated with poison, causing the lion to die.

.

While staying at Jetavana Monastery, the Buddha noticed that many monks accepted food, robes, and other necessities from their family members without thinking carefully. They believed that since they had trusted these relatives before becoming monks, they could continue to do so without concern.

Seeing the danger in this habit, the Buddha gathered the monks and said:

“Whether a gift comes from a stranger or a loved one, we must be mindful. Using things without caution can lead to suffering—even rebirth as a ghost or ogre. Poison harms no matter who gives it. In the past, someone trusted a loved one and died because of it.”

Then the Buddha told this story from long ago.

Once, in the city of Benares, there lived a wise and wealthy merchant—the Bodhisatta. He had a herdsman who took the cows deep into the forest during the growing season. But nearby lived a lion, and the cows were so frightened that they gave very little milk.

One day, the merchant asked the herdsman why the ghee (clarified butter) was so little. The herdsman explained, “The cows are scared of a lion that lives near the shelter.”

The merchant asked, “Does the lion care about anything?” “Yes,” said the herdsman, “he’s very fond of a doe.” “Can you catch her?” “Yes, I think I can.” “Then catch her,” said the merchant, “and rub her with poison mixed with sugar. Let her dry, then release her. The lion will lick her out of love—and die. Bring me his hide, claws, teeth, and fat.”

The herdsman followed the plan. He caught the doe, prepared her as instructed, and let her go. When the lion saw her, he was overjoyed. He licked her lovingly—and soon the poison took effect. The lion died.

The herdsman brought the lion’s remains to the merchant. The Bodhisatta said: “Even the mighty lion was destroyed by blind affection. Trust can be dangerous—whether placed in friend or stranger.”

Then he spoke this verse:

“Trust not the trusted, nor the untrusted trust; Trust kills—through trust the lion bit the dust.”

After living a life of generosity and wisdom, the Bodhisatta passed away and was reborn according to his good deeds.

When the story ended, the Buddha said, “I was the merchant in that story.”

.... o ....

J94. Lomahamsa Jātaka -- Truyện về Sunakkhatta và Con Đường Tà Đạo

Tóm tắt: Một vị sư rời bỏ Tăng đoàn để theo một nhà khổ hạnh giả tạo và đi khắp nơi đổ lỗi Đức Phật tu sai lầm. Đức Phật khẳng định sự xứng đáng của mình và giải thích rằng, trong một kiếp trước, Ngài đã đích thân điều tra những giáo lý sai lầm của vị tà giáo đó và thực hành chúng một cách trọn vẹn trước khi cuối cùng bác bỏ chúng.

.

Khi Đức Phật ở gần Vesali, Ngài kể một câu chuyện về một đệ tử cũ tên là Sunakkhatta.

Sunakkhatta từng là một nhà sư tận tụy, du hành cùng Đức Phật và sống giản dị với một chiếc bát và y áo. Nhưng theo thời gian, ông bị cuốn hút bởi giáo lý của một người đàn ông tên là Kora, người thực hành sự tự trừng phạt cực độ và những niềm tin kỳ lạ. Chịu ảnh hưởng của Kora, Sunakkhatta từ bỏ đời sống nhà sư và trở về làm cư sĩ.

Sau khi rời đi, ông bắt đầu đi khắp Vesali, nói xấu Đức Phật. Ông cho rằng Đức Phật chỉ là một người bình thường, rằng giáo lý của Ngài không phải là thần thánh, và việc tuân theo chúng không thực sự chấm dứt khổ đau.

Một ngày nọ, nhà sư Sariputta (Xá Lợi Phất) nghe thấy những lời cay nghiệt của Sunakkhatta trong khi đang khất thực. Ngài kể lại cho Đức Phật nghe những gì đã xảy ra. Đức Phật đáp: "Sunakkhatta nóng tính và nói năng thiếu hiểu biết. Anh ta không nhận ra rằng khi chỉ trích ta, thực ra anh ta đang chỉ ra sự độc đáo của ta - mặc dù anh ta không biết điều đó. Ta sở hữu kiến ​​thức tâm linh sâu sắc và năng lực vượt xa khả năng của người thường. Ta hiểu được nhiều hình thức của sự sống và tái sinh. Đây không phải là những điều mà người ta có thể nắm bắt bằng suy nghĩ thông thường. Nếu ai đó phủ nhận những chân lý này và bám víu vào những niềm tin sai lầm, họ có nguy cơ rơi vào đau khổ lớn lao."

Đức Phật tiếp tục giải thích lý do tại sao Sunakkhatta lại quay lưng: "Anh ta bị thu hút bởi những khổ hạnh khắc nghiệt của Kora - nhịn ăn, chịu đau đớn và cô lập. Từ lâu, ta cũng đã khám phá những con đường như vậy. Chín mươi mốt kiếp trước, ta đã sống như một nhà khổ hạnh, cố gắng tìm kiếm chân lý qua những gian khổ tột cùng."

Khi đó, Bồ Tát (Đức Phật trong một tiền kiếp) đã trở thành một ẩn sĩ du phương. Ngài không mặc quần áo, phủ đầy bụi đất và tránh xa mọi người như một con nai sợ hãi. Ngài ăn đồ thừa - cá nhỏ, phân bò và các loại rác thải khác - và sống sâu trong rừng tối để tránh phiền nhiễu.

Vào mùa đông, ngài ra ngoài vào ban đêm trong cái lạnh thấu xương, trở về rừng lúc bình minh. Vào mùa hè, ngài ở ngoài trời vào ban ngày, bị thiêu đốt dưới ánh mặt trời, và trở về rừng vào ban đêm, mồ hôi nhễ nhại và kiệt sức. Trải qua tất cả những điều này, ngài đã chịu đựng vô vàn đau khổ.

Một ngày nọ, một bài kệ hiện lên trong tâm trí ngài: “Giờ đây, bốc cháy, giờ đây, giá lạnh, cô đơn trong rừng, Không có lửa bên ngoài, nhưng bùng cháy bên trong, Trần truồng, ẩn sĩ đấu tranh cho Chân lý.”

Nhưng khi ngài nằm hấp hối, một hình ảnh địa ngục hiện ra trước mắt ngài. Ngay lúc đó, ngài thấy rằng mọi khổ hạnh của mình đều vô ích. Ngài buông bỏ những niềm tin sai lầm, nắm bắt được con đường chân chính, và được tái sinh lên cõi trời.

Đức Phật kết thúc câu chuyện bằng câu nói: “Người khổ hạnh trần truồng ngày xưa—đó chính là ta.”

.... o ....

J94. Lomahamsa Jātaka -- The Story of Sunakkhatta and the False Path

Summary: One monk leaves the Saṅgha to follow a false ascetic and goes around blaming the Buddha. The Buddha affirms his own worthiness and explains how, in a past life, he personally investigated the heretic’s false doctrines and fully practiced them before ultimately rejecting them.

While the Buddha was staying near Vesali, he told a story about a former follower named Sunakkhatta.

Sunakkhatta had once been a devoted monk, traveling with the Buddha and living simply with a bowl and robes. But over time, he was drawn to the teachings of a man named Kora, who practiced extreme self-punishment and strange beliefs. Influenced by Kora, Sunakkhatta gave up his monkhood and returned to being a layperson.

After leaving, he began walking around Vesali, speaking badly about the Buddha. He claimed that the Buddha was just an ordinary man, that his teachings were not divine, and that following them did not truly end suffering.

One day, the monk Sariputta heard Sunakkhatta’s harsh words while collecting alms. He told the Buddha what had happened. The Buddha replied:

“Sunakkhatta is quick-tempered and speaks without understanding. He doesn’t realize that by criticizing me, he’s actually pointing out my uniqueness—though he doesn’t know it. I possess deep spiritual knowledge and powers that go beyond ordinary human abilities. I understand the many forms of life and rebirth. These are not things one can grasp through ordinary thinking. If someone denies these truths and clings to false beliefs, they risk falling into great suffering.”

The Buddha continued, explaining why Sunakkhatta had turned away: “He was drawn to Kora’s harsh practices—fasting, pain, and isolation. Long ago, I too explored such paths. Ninety-one aeons ago, I lived as an ascetic, trying to find truth through extreme hardship.”

Back then, the Bodhisatta (the Buddha in a past life) became a wandering hermit. He wore no clothes, covered himself in dust, and avoided people like a frightened deer. He ate scraps—small fish, cow dung, and other waste—and lived deep in a dark forest to avoid distractions.

In winter, he came out at night into the freezing cold, returning to the forest at sunrise. In summer, he stayed outside during the day, burning under the sun, and returned to the forest at night, sweating and exhausted. Through all this, he endured great suffering.

One day, a verse came to his mind:

“Now scorched, now frozen, alone in the woods, No fire outside, but burning within, Naked, the hermit struggles for the Truth.”

But as he lay dying, a vision of hell appeared before him. In that moment, he saw that all his suffering had been in vain. He let go of his false beliefs, grasped the true path, and was reborn in a heavenly realm.

The Buddha ended the story by saying, “That naked ascetic from long ago—that was me.”

.... o ....

J95. Mahasudassana Jātaka -- Những Ngày Cuối Cùng Của Đức Phật và Ký Ức Về Một Vị Vua Cao Quý

Tóm tắt: Đức Phật sắp viên tịch và quyết định nhập diệt tại Kusinārā, một thị trấn nhỏ từng rất phồn thịnh nhưng giờ đây đang suy tàn. Ngài kể lại một câu chuyện từ kiếp trước, khi Ngài còn là một vị vua vĩ đại, cũng đã chọn nhập diệt tại chính thị trấn này.

.

Khi Đức Phật nằm bệnh, chờ viên tịch, dưới hai cây Sa La tại thị trấn Kusinara yên tĩnh, thị giả trung thành của Ngài là Ananda đã nói với nỗi buồn: “Bạch Đức Thế Tôn, xin Ngài đừng để cuộc đời Ngài kết thúc ở thị trấn nhỏ bé, tầm thường này. Một thành phố lớn như Rajagaha chẳng phải thích hợp hơn cho sự ra đi của Ngài sao?”

Nhưng Đức Phật nhẹ nhàng đáp: “Đừng nói Kusinara là một nơi nhỏ bé hay tầm thường. Ngày xưa, vào thời vua Sudassana, chính thị trấn này đã từng là một thành phố lớn, được bao quanh bởi những bức tường châu báu và tràn ngập sự lộng lẫy. Chính tại đây, Ta đã từng sống.”

Theo lời thỉnh cầu của Ananda, Đức Phật đã kể một câu chuyện từ xa xưa—câu chuyện về vua Sudassana.

Vào thời xa xưa đó, vua Sudassana cai trị hơn 84.000 thành phố, với kinh đô là Kusavati. Một ngày nọ, sau khi rời khỏi Cung Điện Chân Lý, nhà vua nằm xuống trong một khu rừng vàng trên một chiếc giường được trang trí bằng châu báu. Ngài biết đây sẽ là nơi an nghỉ cuối cùng của mình.

Hoàng hậu Subhadda nhìn thấy ngài nằm đó và rơi nước mắt nói: “Thưa bệ hạ, bệ hạ cai quản biết bao nhiêu thành trì. Xin bệ hạ hãy để lòng mình hướng về nơi ấy.”

Nhưng nhà vua đáp: “Không đâu, hỡi hoàng hậu. Thay vào đó, hãy nói ta giữ lòng mình ở đây, tại nơi này. Hôm nay, ta sẽ lìa đời.”

Nghe vậy, hoàng hậu khóc. Bà lặp lại lời ngài trong tiếng nức nở, và chẳng mấy chốc tất cả cung nữ trong cung điện - tổng cộng 84.000 người - đều cùng than khóc. Ngay cả các triều thần cũng không cầm được nước mắt.

Bấy giờ, Bồ Tát (Đức Phật trong kiếp trước) phán: “Hãy yên nghỉ. Đừng khóc. Mọi vật được tạo thành từ nhiều bộ phận rồi sẽ đến lúc tan rã. Không có gì tồn tại mãi mãi - ngay cả hạt giống nhỏ bé nhất. Mọi vật đều sinh trưởng, thay đổi và tàn lụi. Tốt nhất là khi chúng được an nghỉ.”

Sau đó, ngài đọc một bài kệ để an ủi họ:

Mọi vật được tạo thành rồi sẽ tan rã. Tất cả sinh khởi, rồi diệt tận - đó là bản chất của chúng. Tất cả hiện ra rồi biến mất. Và sự bình an được tìm thấy khi tất cả vào tịch lặng.

Với trí tuệ tĩnh lặng, vua Sudassana đã dẫn dắt thần dân đến với sự hiểu biết. Ngài khuyến khích họ sống rộng lượng, tuân theo giáo lý đạo đức và tôn vinh những ngày lễ thiêng liêng. Sau khi băng hà, ngài được tái sinh lên cõi trời.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật tiết lộ: “Hoàng hậu Subhadda xưa kia là mẹ của La Hầu La. La Hầu La là trưởng tử của nhà vua. Các đệ tử của ta là cận thần của nhà vua. Và chính ta là vua Sudassana.”

.... o ....

J95. Mahasudassana Jātaka -- The Buddha’s Final Days and the Memory of a Noble King

Summary: The Buddha is approaching the end of his life and chooses to pass away in Kusinārā, a small town that was once great but is now in decline. He recounts a story from a past life when he was a great king who also chose to pass away in the very same town.

.

As the Buddha lay on his deathbed beneath two Sal trees in the quiet town of Kusinara, his faithful attendant Ananda spoke with sorrow:

“O Blessed One, please do not let your life end in this small, humble town. Wouldn’t a great city like Rajagaha be more fitting for your passing?”

But the Buddha gently replied: “Do not speak of Kusinara as a small or insignificant place. Long ago, in the time of King Sudassana, this very town was a grand city, surrounded by walls of jewels and filled with splendor. It was here that I once lived.”

At Ananda’s request, the Buddha shared a story from the distant past—the story of King Sudassana.

In that ancient time, King Sudassana ruled over 84,000 cities, with Kusavati as the capital. One day, after descending from his Palace of Truth, the king lay down in a golden grove on a bed adorned with jewels. He knew this would be his final resting place.

His queen, Subhadda, saw him lying there and said tearfully: “My lord, you rule so many cities. Let your heart be with them.”

But the king replied: “No, my queen. Instead, tell me to keep my heart here, in this place. For today, I shall die.”

Hearing this, the queen wept. She repeated his words through sobs, and soon all the women of the palace—84,000 in number—joined in mourning. Even the courtiers could not hold back their tears.

Then the Bodhisatta (the Buddha in that past life) spoke: “Peace. Do not cry. Everything that is made of many parts must one day fall apart. Nothing lasts forever—not even the tiniest seed. All things grow, change, and fade away. It is best when they come to rest.”

He then spoke a verse to comfort them:

All things that are made will break apart. They rise, they fall—that is their nature. They come into being, and they pass away. And peace is found when they are still.

With calm wisdom, King Sudassana guided his people toward understanding. He encouraged them to be generous, to follow moral teachings, and to honor sacred days. After his death, he was reborn in a heavenly realm.

After telling the story, the Buddha revealed:

“Queen Subhadda was once the mother of Rahula. Rahula was the king’s eldest son. My disciples were the king’s courtiers. And I myself was King Sudassana.”

.... o ....

J96. Telapatta Jātaka -- Hãy giữ chánh niệm như bị lưỡi kiếm tử thần theo sát bên người.

Tóm tắt: Đức Phật dạy hãy giữ chánh niệm như người đang bị đe dọa bởi cái chết và khuyên các vị sư hãy làm như vậy. Ngài kể lại câu chuyện về việc ngài đã từng tự bảo vệ mình khỏi cả những ma lực và đạt được vương quốc, trong khi những người khác, vì thiếu chánh niệm, đã phải chết.

.

Vào thời xa xưa, Đức Phật đang thuyết pháp trong một khu rừng gần thị trấn Desaka. Ngài kể một câu chuyện về một người đàn ông phải mang một bình dầu.

Hãy tưởng tượng một đám đông khổng lồ tụ tập để xem một thiếu nữ xinh đẹp, "Người đẹp nhất trong thị trấn", đang hát và nhảy múa.  Bây giờ, hãy tưởng tượng một người đàn ông yêu đời và ghét đau đớn được yêu cầu mang một bình dầu đầy ắp đi xuyên qua đám đông đó.  Một người khác cầm thanh kiếm rút đi theo sau anh kia, sẵn sàng chặt đầu anh kia nếu anh kia làm đổ dù chỉ một giọt dầu.

Đức Phật hỏi các đệ tử của mình: "Các người có nghĩ rằng chàng kia sẽ bất cẩn không?"

"Không, thưa Thế Tôn," họ trả lời.  "Anh kia sẽ rất cẩn thận."

Đức Phật giải thích rằng đây là một phép ẩn dụ. Bình dầu tượng trưng cho trạng thái tâm trí tập trung, và bài học là chúng ta nên giữ chánh niệm và tập trung như người đang mang bình dầu.  Giống như anh ta không thể để bị xao nhãng bởi người thiếu nữ xinh đẹp, chúng ta cũng không được để tâm trí mình lạc khỏi những điều quan trọng.

Đại chúng đã kinh ngạc nói: "Chắc hẳn là một nhiệm vụ khó khăn để bỏ qua nhan sắc như vậy!"

"Không," Đức Phật nói.  "Anh ta dễ dàng làm được điều đó vì có thanh kiếm  ở sau lưng.  Nhiệm vụ thực sự khó khăn là đối với những người thông thái thời xưa, những người phải chống lại vẻ đẹp hoàn hảo, thiên đường mà không có bất kỳ mối đe dọa nào như vậy.  Họ đã thành công và giành được một vương quốc."

Và thế là, Đức Phật bắt đầu câu chuyện về một vị hoàng tử trở thành vua.

Ngày xưa, tại thành phố Benares, có một vị vua có một trăm người con trai.  Người trẻ nhất là Bồ Tát – một vị Phật tương lai. Bồ Tát rất tôn kính và phục vụ các vị Phật Độc Giác thường đến thăm cung điện.

Một ngày nọ, hoàng tử tự hỏi liệu mình có bao giờ trở thành vua không vì anh có quá nhiều anh trai lớn hơn. Chàng đã cầu xin các vị Phật Độc Giác chỉ dẫn.  Họ nói với anh rằng anh sẽ không bao giờ cai trị ở Benares, nhưng nếu anh đi đến một thành phố xa xôi tên là Takkasila, anh sẽ trở thành vua trong bảy ngày.  Tuy nhiên, hành trình này rất nguy hiểm.

"Con đường đi qua một khu rừng lớn," họ cảnh báo. "Đi vòng qua đó xa gấp đôi đi xuyên qua, nhưng yêu tinh và yêu nữ sống ở đó.  Họ tạo ra ảo ảnh về những ngôi làng và những ngôi nhà xinh xắn với tán cây tuyệt đẹp và giường thoải mái.  Những nữ yêu tinh, trông như nữ thần, ngồi bên trong và dụ dỗ lữ khách bằng những lời ngọt ngào.  Họ nói, 'Bạn trông mệt mỏi quá.  Hãy đến nghỉ ngơi, ăn uống và uống nước đi.'  Một khi đàn ông bị mê hoặc bởi vẻ đẹp của họ, họ sẽ giết và ăn thịt anh ta khi máu anh ta vẫn còn ấm."

"Chúng thu hút mọi giác quan," các Đức Phật Độc Giác giải thích. "Họ dùng vẻ đẹp hoàn hảo để thu hút ánh nhìn, âm nhạc ngọt ngào cho đôi tai, hương thơm thiên đường cho khứu giác, thức ăn ngon cho vị giác và những chiếc ghế dài mềm mại cho xúc giác.  Nhưng nếu ngươi có thể làm chủ các giác quan của mình và không nhìn vào chúng, ngươi sẽ trở thành vua vào ngày thứ bảy."

Bồ Tát quyết tâm.  "Làm sao tôi có thể nhìn họ sau lời cảnh báo của quý ngài được?" chàng nói.  Chàng xin thứ gì đó để bảo vệ mình.  Các vị Phật Độc Giác đã ban cho chàng một sợi chỉ bùa và một ít cát bùa.

Chàng nói lời tạm biệt với gia đình và nói với năm người hầu trung thành của mình rằng chàng sẽ đi một mình, nhưng họ nhất quyết đi cùng anh.  "Chúng ta sẽ không nhìn vào vẻ quyến rũ của họ!" họ hứa.

Bồ Tát đồng ý, và họ bắt đầu cuộc hành trình của mình.

Những nguy hiểm của khu rừng

Trong khi họ đi, những nữ yêu tinh chờ đợi trong những ngôi làng mê hoặc.  Chẳng bao lâu sau, một trong những người hầu, người yêu thích những cảnh đẹp, đã nhìn thấy những nữ yêu tinh và bị mê hoặc.  Anh ấy bị tụt lại.

"Sao ngươi lại lùi lại?" Hoàng tử hỏi.

"Chân tôi đau," người hầu nói.  "Tôi sẽ nghỉ ngơi một chút trong chòi đó."

"Bạn ơi, đó là những con yêu quái! Đừng đến gần chúng!" Bồ Tát cảnh báo.

"Tôi không thể tiếp tục được nữa, thưa hoàng tử," người hầu đáp lại, rồi anh ta đi về phía lều.  Anh ta bị mê hoặc, và ngay khi phạm tội, những nữ yêu tinh đã giết và ăn thịt anh ta.

Những nữ yêu tinh sau đó tiếp tục đi và tạo ra một ảo ảnh mới, một ngôi làng tràn ngập âm nhạc.  Người hầu thứ hai, người yêu âm nhạc, đã bị tụt lại và bị ăn thịt.

Tiếp theo, những nữ yêu tinh tạo ra một khu chợ đầy nước hoa, và người hầu thích mùi hương đã bị bẫy và ăn thịt.

Sau đó, họ dựng một quầy bán đồ ăn với những món ăn ngon tuyệt vời, và người hầu sành ăn đã bị tụt lại và bị ăn thịt.

Cuối cùng, họ tạo ra những chiếc ghế sofa mềm mại, hấp dẫn, và người hầu cuối cùng, người yêu thích sự thoải mái, cũng bị ăn thịt.

Giờ chỉ còn lại Bồ Tát.

Tuy nhiên, một nữ yêu quái đã theo sau chàng, quyết tâm ăn thịt anh ta bất kể ý chí của anh ta mạnh mẽ đến đâu.

Sau đó, họ gặp một số người đốn củi.  Thấy nữ yêu tinh xinh đẹp đi theo hoàng tử, họ hỏi cô ta: "Người đàn ông đi trước cô là ai vậy?"

"Anh ấy là chồng tôi," cô ấy trả lời.

Những người đàn ông hét lên với hoàng tử: "Sao ngài để người vợ trẻ đẹp của mình đi xa đằng sau ngài vậy?"

"Cô ấy không phải là vợ của ta!" Bồ Tát nói. "Cô ta là một nữ yêu tinh đã ăn thịt năm người bạn của tôi!"

Nữ yêu tinh kêu lên: "Than ôi, giận dữ khiến người ta nói vợ mình là quỷ dạ xoa và yêu tinh!"

Sau đó, nữ phù thủy dùng phép thuật của mình để giả vờ mang thai, rồi vừa mới sinh xong, thậm chí còn bế một đứa trẻ giả trên hông.  Khi họ tiếp tục hành trình, tất cả những người họ gặp đều hỏi những câu hỏi giống nhau, và hoàng tử cùng nữ yêu tinh đều đưa ra những câu trả lời giống nhau.

Hoàng tử Khôn ngoan và Vị Vua Khờ Dại

Cuối cùng, Bồ Tát đã đến thành Takkasila.  Anh vào một nhà khách.  Yêu nữ không thể vào vì sức mạnh tinh thần của anh ta, nên đứng ngoài, và cô tỏa sáng với vẻ đẹp thần thánh.

Vua Takkasila tình cờ đi ngang qua và nhìn thấy nàng. Vua ngay lập tức bị cuốn hút. Vua sai một người hầu đi tìm hiểu xem cô ấy đã có chồng chưa.

"Vâng, chồng tôi đang ở bên trong," cô nói, chỉ vào nhà khách.

Bồ Tát lặp lại: "Nàng không phải là vợ ta.  Cô ta là một nữ yêu tinh đã ăn thịt năm người bạn của tôi."

Người hầu báo cáo điều này với nhà vua, và nữ yêu tinh lại kêu lên câu nói quen thuộc của mình.  Nhà vua, cho rằng một người phụ nữ đẹp như vậy là một kho báu, đã cho đưa nàng đến cung điện. Vua đã biến cô thành nữ hoàng của mình.

Đêm đó, nữ yêu khóc với nhà vua: "Thiếp được tìm thấy bên lề đường.  Thiếp sẽ bị những người phụ nữ khác chế nhạo.  Xin hãy ban cho thiếp quyền lực trên toàn vương quốc của ngài để không ai dám bất kính với thiếp!"

Nhà vua, bị mê hoặc bởi vẻ đẹp của nàng, nói rằng ông không có quyền đó.

"Vậy thì ít nhất hãy cho thiếp quyền lực đối với cung điện," cô cầu xin.

Nhà vua đồng ý.  Khi vua đã ngủ say, yêu nữ đến thành phố của yêu quái và dẫn chúng trở lại.  Cô ta ăn thịt nhà vua, chỉ để lại xương, còn những con yêu tinh khác ăn thịt tất cả mọi người trong cung điện, không để lại ai sống sót.

Ngày hôm sau, người dân thấy cổng cung điện đóng cửa.  Khi cuối cùng họ đột nhập vào, họ thấy cung điện đầy xương.  Họ nhận ra hoàng tử đã nói đúng.  Vị vua ngu ngốc đã đưa một nữ yêu tinh về nhà, và nó đã tiêu diệt tất cả mọi người.

Trong khi đó, Bồ Tát, sau khi phòng vệ tâm và các giác quan của mình, đang đợi trong nhà khách với sợi chỉ và cát đã được yểm bùa.  Khi người dân Takkasila biết chuyện gì đã xảy ra, họ đã đến nhà khách.

"Người đàn ông có thể kiểm soát các giác quan của mình hoàn toàn như vậy thật khôn ngoan và cao quý," họ nói. "Anh ấy hẳn phải là vua của chúng ta."

Các quan đại thần và người dân đều đồng ý.  Họ đã chọn Bồ Tát làm vua của họ. Chàng cai trị công bằng, sống một đời làm việc thiện, và sau một thời gian trị vì lâu dài, đã qua đời theo công đức của mình.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật nói: "Như người cẩn thận với bình dầu đầy, người lữ hành cũng phải cẩn thận với tâm mình.  Các quan đại thần trong câu chuyện là đệ tử của ta, và ta là vị hoàng tử đã trở thành vua."

.... o ....

J96. Telapatta Jātaka -- Be mindful, as if the sword of death is hanging closely over you.

Summary: The Buddha teaches how mindfulness can be established in one who is threatened by death and exhorts the monks to do the same. He then recounts a story of how he once protected himself even from heavenly charms and gained a kingdom, while others, lacking mindfulness, perished.

.

In ancient times, the Buddha was teaching in a forest near the town of Desaka. He told a story about a man who had to carry a pot of oil.

Imagine a huge crowd gathered to see a beautiful woman, the "Belle of the Land," singing and dancing. Now, imagine a man who loves life and hates pain is told to carry a pot of oil, full to the brim, through that crowd. A man with a drawn sword follows him, ready to cut off his head if he spills a single drop.

The Buddha asked his followers, "Do you think that man would be careless?"

"No, sir," they replied. "He would be very careful."

The Buddha explained that this was a metaphor. The pot of oil represents a collected state of mind, and the lesson is that we should be as mindful and focused as the man carrying the pot. Just as he couldn't afford to be distracted by the beautiful woman, we must not let our minds wander from what is important.

His followers were amazed, saying, "It must have been a hard task to ignore such beauty!"

"No," the Buddha said. "It was easy for him because of the sword at his back. The truly hard task was for the wise men of long ago who had to resist perfect, heavenly beauty without any such threat. They succeeded and won a kingdom."

And so, the Buddha began his tale of a prince who became a king.

The Prince and the Ogresses

Long ago, in the city of Benares, there was a king with a hundred sons. The youngest was the Bodhisatta—a future Buddha. He was very respectful and served the holy Pacceka Buddhas who often visited the palace.

One day, the prince wondered if he would ever become king since he had so many older brothers. He asked the Pacceka Buddhas for guidance. They told him he would never rule in Benares, but if he traveled to a distant city called Takkasila, he would become king in seven days. The journey, however, was perilous.

"The path goes through a great forest," they warned. "It's twice as far to go around it as to go through it, but ogres and ogresses live there. They create illusions of villages and lovely homes with beautiful canopies and comfortable beds. The ogresses, looking like goddesses, sit inside and lure travelers with sweet words. They say, 'You look tired. Come and rest, eat, and drink.' Once a man gives in to their charms, they kill him and eat him while his blood is still warm.

"They captivate all the senses," the Buddhas explained. "They use perfect beauty to catch the eyes, sweet music for the ears, heavenly smells for the nose, delicious food for the taste, and soft couches for the touch. But if you can master your senses and not look at them, you will become king on the seventh day."

The Bodhisatta was resolute. "How could I look at them after your warning?" he said. He asked for something to protect him. The Pacceka Buddhas gave him a charmed thread and some charmed sand.

He said goodbye to his family and told his five loyal servants he would go alone, but they insisted on joining him. "We will not look at their charms!" they promised.

The Bodhisatta agreed, and they set out on their journey.

The Dangers of the Forest

As they traveled, the ogresses waited in their enchanted villages. Soon, one of the servants, who loved beautiful sights, saw the ogresses and became enchanted. He fell behind.

"Why are you falling back?" the prince asked.

"My feet hurt," the servant said. "I'll just rest for a bit in that pavilion."

"My friend, those are ogresses! Don't go near them!" the Bodhisatta warned.

"I can't go on, prince," the servant replied, and he walked toward the pavilion. He was captivated, and as soon as he sinned, the ogresses killed and ate him.

The ogresses then moved on and created a new illusion, a village filled with music. The second servant, who loved music, fell behind and was eaten.

Next, the ogresses created a bazaar full of perfumes, and the servant who loved scents was ensnared and eaten.

Then, they set up a food stall with heavenly dishes, and the gourmet servant fell behind and was devoured.

Finally, they created soft, inviting couches, and the last servant, who loved comfort, was eaten as well.

Now, only the Bodhisatta was left.

One ogress, however, followed him, determined to eat him no matter how strong his resolve was.

Later, they came upon some woodcutters. Seeing the beautiful ogress following the prince, they asked her, "Who is that man ahead of you?"

"He's my husband," she replied.

The men shouted at the prince, "Why are you making your beautiful young wife walk so far behind you?"

"She's no wife of mine!" the Bodhisatta said. "She's an ogress who has eaten my five companions!"

The ogress cried out, "Alas, anger makes men say their own wives are ghouls and ogresses!"

The ogress then used her magic to pretend to be pregnant, then to have just given birth, and even carried a fake child on her hip. As they continued their journey, everyone they met asked the same questions, and the prince and the ogress gave the same replies.

The Wise Prince and the Foolish King

Finally, the Bodhisatta reached the city of Takkasila. He went into a guesthouse. The ogress could not enter because of his spiritual power, so she stood outside, shining with a divine beauty.

The King of Takkasila happened to be passing by and saw her. He was immediately captivated. He sent a servant to find out if she had a husband.

"Yes, my husband is inside," she said, pointing to the guesthouse.

The Bodhisatta repeated, "She's no wife of mine. She's an ogress who has eaten my five companions."

The servant reported this to the king, and the ogress cried out her usual line. The king, deciding that such a beautiful woman was a treasure, had her brought to the palace. He made her his queen.

That night, the ogress cried to the king, "I was found by the roadside. I will be taunted by the other women. Please give me power over your entire kingdom so no one will dare to disrespect me!"

The king, blinded by her charm, said he didn't have that power.

"Then at least give me power over the palace," she begged.

The king agreed. Once he was asleep, the ogress went to the city of the ogres and brought them back. She ate the king, leaving only his bones, and the other ogres ate everyone else in the palace, leaving nothing alive.

The next day, people found the palace gates closed. When they finally broke in, they saw the palace littered with bones. They realized the prince had been right. The foolish king had brought an ogress home, and she had destroyed everyone.

Meanwhile, the Bodhisatta, having protected his mind and senses, was waiting in the guesthouse with his charmed thread and sand. When the people of Takkasila learned what had happened, they went to the guesthouse.

"The man who could control his senses so completely is wise and noble," they said. "He must be our king."

The courtiers and citizens all agreed. They made the Bodhisatta their king. He ruled justly, living a life of good deeds, and after a long reign, passed away according to his merits.

After telling the story, the Buddha said, “As a man is careful with a full pot of oil, so must a traveler be careful of his own heart. The courtiers in the story were my disciples, and I was the prince who became king.”

.... o ....

J97. Namasiddhi Jātaka -- Truyện về vị sư muốn đổi tên

Tóm tắt: Một nhà sư lo lắng rằng tên của sư sẽ mang lại xui xẻo. Đức Phật kể lại câu chuyện về việc vị này cũng muốn đổi tên trong quá khứ, và thầy của vị này đã sai vị đó đi tìm một cái tên mới, dễ nghe hơn. Trong suốt cuộc hành trình, vị kia nhận ra rằng cái tên không còn quan trọng nữa và trở nên bằng lòng với tên của mình.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Kỳ Viên, một vị sư trẻ tên là Căn (Base) bắt đầu cảm thấy không vui với tên của mình. Mỗi khi có ai đó gọi "Sư huynh Căn", ngài cảm thấy xấu hổ. Từ Căn (Base) đối với ngài nghe như một điều gì đó thấp kém hoặc không may mắn, và ngài tin rằng nó mang lại vận rủi.

Vì vậy, ngài đã xin các vị thầy của mình đặt cho ngài một cái tên mới - một điều gì đó cao quý hoặc may mắn hơn. Nhưng họ nói với ngài, "Tên chỉ là một cái nhãn. Nó không định hình tính cách hay số phận của con." Tuy nhiên, vị sư trẻ vẫn tiếp tục hỏi đi hỏi lại, cho đến khi mọi người trong tu viện biết ngài quan tâm đến việc đổi tên đến mức nào.

Một ngày nọ, khi các vị sư đang thảo luận về điều này trong Chánh Pháp Đường, Đức Phật bước vào và hỏi họ đang nói về điều gì. Khi họ giải thích, Đức Phật nói: "Đây không phải lần đầu tiên vị sư này lo lắng về tên của mình. Từ lâu rồi, vị này cũng cảm thấy như vậy."

Và rồi Đức Phật kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xưa, Bồ Tát là một vị thầy thông thái ở thành Takkasila. Ngài dạy kinh điển cho 500 đệ tử. Một trong số họ cũng tên là Căn, và chàng cũng không thích tên của mình. Chàng xin thầy cho một cái tên hay hơn.

Vị thầy nói: "Hãy đi khắp xứ. Nếu con tìm được cái tên nào ưng ý, hãy quay lại và ta sẽ đổi cho con."

Vậy là chàng trai trẻ lên đường. Tại một thị trấn nọ, chàng nhìn thấy một đám tang. Người đàn ông đã chết tên là Nhanh. Ngạc nhiên, chàng đệ tử hỏi: "Người tên Nhanh có thể chết được sao?"

"Phải," mọi người đáp. "Nhanh hay Chậm, ai cũng chết. Tên không thay đổi được điều đó. Nghĩ khác thì thật là ngu ngốc."

Chàng tiếp tục đi và thấy một người hầu gái bị đánh vì không mang tiền lương về nhà. Tên cô ấy là Giàu. "Chẳng phải cô ấy tên là Giàu sao?" chàng hỏi. "Sao cô ấy không thể trả tiền?"

"Giàu hay Nghèo," họ trả lời, "tên không mang lại tiền. Ngươi thật ngu ngốc khi nghĩ rằng nó mang lại tiền."

Sau đó, chàng gặp một người đàn ông bị lạc đường. Người đàn ông tên là Kẻ Dẫn Đường. "Làm sao một người tên là Kẻ Dẫn Đường lại có thể bị lạc đường?" người học trò hỏi.

"Kẻ Dẫn Đường hay Kẻ Dẫn Đường Sai Lầm," người đàn ông nói, "ai cũng có thể bị lạc đường. Tên chỉ là tên. Ngươi thật ngốc khi nghĩ rằng nó có ý nghĩa hơn."

Giờ đã hoàn toàn bình an với tên của mình, người học trò trở về với thầy.

"Thưa thầy," anh ta nói, "con đã học được rằng tên không quyết định số phận. Nhanh có thể chết, Giàu có có thể nghèo, và Kẻ Dẫn Đường có thể lạc đường. Con vui vẻ giữ tên của mình."

Bồ Tát mỉm cười và đọc một bài kệ:

Nhanh gặp cái chết, Kẻ Dẫn Đường lạc đường, Giàu có không có gì— Và Căn tìm thấy sự bình yên, và không còn đi đâu nữa.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật nói: "Cũng như chàng trai trẻ kia đã từng hiểu lầm sức mạnh của tên, vị sư này ngày nay cũng vậy. Nhưng tên không định hình cuộc sống của chúng ta—mà chính hành động của chúng ta mới định hình."

Đức Phật đã nhận diện Tiền thân bằng cách nói rằng, “Vị tỳ kheo không hài lòng với tên của mình chính là vị Bà-la-môn trẻ tuổi bất mãn thời bấy giờ; các đệ tử của Đức Phật bây giờ chính là các học trò kiếp xưa; và chính Ta là thầy của họ.”

.... o ....

J97. Namasiddhi Jātaka --  The Story of the monk who wanted a better name

Summary: A monk is worried that his name brings bad luck. The Buddha tells a story about how he had the same name in the past, and his teacher sent him out to find a new, more pleasing name. During his journey, he realized that names are not so important and became content with his own.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, a young monk named Base began to feel unhappy with his name. Every time someone called out, “Brother Base,” he felt embarrassed. The word Base sounded to him like something low or unlucky, and he believed it brought bad fortune.

So he asked his teachers to give him a new name—something more noble or lucky. But they told him, “A name is just a label. It doesn’t shape your character or your destiny.” Still, the young monk kept asking again and again, until everyone in the monastery knew how much he cared about changing his name.

One day, as the monks were discussing this in the Hall of Truth, the Buddha entered and asked what they were talking about. When they explained, the Buddha said:

“This isn’t the first time this monk has worried about his name. Long ago, he felt the same way.”

And then the Buddha told a story from the past.

Once, the Bodhisatta was a wise teacher in the city of Takkasila. He taught the sacred texts to 500 students. One of them was also named Base, and he too disliked his name. He asked the teacher to give him a better one.

The teacher said, “Travel the land. If you find a name you like, come back and I’ll change it for you.”

So the young man set off. In one town, he saw a funeral procession. The man who had died was named Quick. Surprised, the student asked, “Can someone named Quick be dead?”

“Yes,” said the people. “Quick or Slow, everyone dies. A name doesn’t change that. You seem foolish to think otherwise.”

He continued on and saw a servant girl being beaten for not bringing home her wages. Her name was Rich. “Isn’t she called Rich?” he asked. “Why can’t she pay?”

“Rich or Poor,” they replied, “a name doesn’t bring money. You seem foolish to think it does.”

Later, he met a man who had lost his way. The man’s name was Guide. “How can someone named Guide be lost?” asked the student.

“Guide or Misguide,” said the man, “anyone can lose their way. A name is just a name. You seem foolish to think it means more.”

Now fully at peace with his own name, the student returned to his teacher.

“Master,” he said, “I’ve learned that names don’t control fate. Quick can die, Rich can be poor, and Guide can get lost. I’m happy to keep my name.”

The Bodhisatta smiled and spoke a verse:

Quick met death, Guide lost his way, Rich had nothing— And Base found peace, and traveled no more.

After telling the story, the Buddha said:

“Just as that young man once misunderstood the power of names, so does this monk today. But names do not shape our lives—our actions do.”

The Buddha identified the Birth by saying, “This monk who is discontented with his name was the discontented young Brahmin of those days; the Buddha’s disciples were the pupils; and I myself was their master.”

.... o ....

. J98. Kutavanija Jātaka -- Truyện về người thương buôn gian lận

Tóm tắt: Một thương gia cố gắng lừa gạt đối tác của mình để lấy tiền từ mối quan hệ hợp tác chung. Khi biết được chuyện này, Đức Phật kể lại một sự việc tương tự từ tiền kiếp, minh họa cho việc người thương gia lương thiện cuối cùng đã chiến thắng.

.

Khi Đức Phật đang ở tại Kỳ Viên, một thương gia tốt bụng và lương thiện đến thăm Ngài. Đức Phật chào đón ông nồng nhiệt và nói: "Lâu lắm rồi ông mới đến."

Người thương gia cúi đầu và giải thích rắc rối của mình: ông đã đi buôn bán với một đối tác kinh doanh. Họ đã bán hàng và trở về với số tiền kiếm được. Nhưng giờ đây, đối tác kinh doanh cứ trì hoãn việc chia lợi nhuận. Trong thâm tâm, người đàn ông gian dối nghĩ: "Người bạn kinh doanh của ta đã ăn uống kém và ngủ không ngon giấc suốt mấy ngày nay. Giờ đây, khi ông ấy trở về nhà và ăn uống thịnh soạn trở lại, ông ấy có thể sẽ bệnh và chết. Nếu điều đó xảy ra, ta sẽ chia một phần ba số tiền cho các con ông ấy và giữ phần còn lại cho mình."

Vì vậy, ngày này qua ngày khác, ông ta viện cớ để không chia tiền.

Đức Phật lắng nghe và nói: "Đây không phải lần đầu tiên người này lừa đảo người khác. Cách đây rất lâu, ông ta cũng đã làm điều tương tự."

Và rồi Đức Phật kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xưa, tại thành Benares, Bồ Tát sinh ra trong một gia đình thương gia và được đặt tên là Wise. Lớn lên, Ngài cùng buôn bán với một thương gia khác tên là Wisest. Họ hành trình trên 500 cỗ xe chở đầy hàng hóa, bán hết mọi thứ ở nông thôn và trở về với lợi nhuận.

Đến lúc chia tiền, Wisest nói: "Tôi nên lãnh hai phần, còn bạn chỉ nên được một phần."

"Tại sao?" Wise hỏi.

"Vì tên của bạn là Wise (Khôn), còn tên của tôi là Wisest (Khôn nhất). Điều đó có nghĩa là tôi khôn ngoan hơn bạn."

"Nhưng chúng ta làm việc bình đẳng và chia đều mọi thứ. Tại sao tên của ngươi lại quyết định việc chia phần?"

Họ tranh cãi và không thể thống nhất.

Rồi Wisest nghĩ ra một trò. Y bảo thân phụ của y trốn vào một hốc cây và giả làm thần cây. Khi hai thương gia đến xin cây quyết định, người cha ẩn mình đã nói bằng giọng giả: "Wisest nên được hai phần, còn Wise chỉ được một phần."

Nhưng Wise tỏ ra nghi ngờ. Ông ta chất đầy rơm vào cây rồi châm lửa. Khói và lửa bốc lên, cha của Wisest, người bị bỏng nặng, trèo ra ngoài và ngã xuống đất, kêu lên: "Wise xứng đáng với cái tên của mình, nhưng Wisest thì không. Vì trò gian trá của hắn, ta gần như bị nướng chín rồi!"

Sau đó, hai thương gia chia nhau số tiền một cách công bằng - một nửa cho mỗi người. Và khi họ chết, mỗi người nhận được kết quả của nghiệp [tái ] của mình.

Đức Phật kết thúc câu chuyện và nói: "Cũng như người bạn đồng hành của con lừa gạt con bây giờ, hắn đã lừa gạt người khác trong quá khứ. Hắn là thương gia bất lương tên là Wisest, còn ta là thương gia lương thiện tên là Wise."

.

.... o ....

J98. Kutavanija Jātaka -- The Story of the Cheating Merchant

Summary: One merchant attempts to cheat his partner out of the proceeds from their joint partnership. When the Buddha learns of this, he recounts a similar incident from a past life, demonstrating how the honest merchant ultimately prevailed.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, a kind and honest merchant came to visit him. The Buddha greeted him warmly and said, “It’s been a long time since you last came.”

The merchant bowed and explained his trouble: he had gone on a trading journey with a business partner. They had sold their goods and returned with their earnings. But now, the partner kept delaying the division of the profits. Secretly, the dishonest man was thinking:

“My partner has been eating poorly and sleeping badly for days. Now that he’s home and eating rich food again, he might get sick and die. If that happens, I’ll give one-third of the money to his children and keep the rest for myself.”

So day after day, he made excuses to avoid sharing the money.

The Buddha listened and said: “This is not the first time this man has tried to cheat someone. Long ago, he did the same thing.”

And then the Buddha told a story from the past.

Once, in the city of Benares, the Bodhisatta was born into a merchant family and was named Wise. When he grew up, he went into business with another merchant named Wisest. They traveled with 500 wagons full of goods, sold everything in the countryside, and returned with their profits.

When it was time to divide the money, Wisest said: “I should get two shares, and you only one.”

“Why?” asked Wise.

“Because your name is Wise, but mine is Wisest. That means I’m wiser than you.”

“But we worked equally and shared everything. Why should your name decide the split?”

They argued and couldn’t agree.

Then Wisest came up with a trick. He told his father to hide inside a hollow tree and pretend to be a tree spirit. When the two merchants came to ask the tree for a decision, the hidden father spoke in a disguised voice: “Wisest should get two shares, and Wise only one.”

But Wise was suspicious. He filled the tree with straw and set it on fire. Smoke and flames rose, and Wisest’s father, half-burned, climbed out and fell to the ground, crying: “Wise deserves his name, but Wisest does not. Because of his trick, I’m nearly roasted!”

After that, the two merchants divided the money fairly—half and half. And when they died, each received the results of their actions.

The Buddha finished the story and said: “Just as your partner cheats you now, he cheated others in the past. He was the dishonest merchant named Wisest, and I was the honest one named Wise.”

.... o ....

J99. Parosahassa Jātaka -- Sāriputta, người hiểu được lời Đức Phật dạy.

Tóm tắt: Các vị sư kinh ngạc trước việc Trưởng lão Xá Lợi Phất có thể trả lời câu hỏi của Đức Phật mà không ai khác có thể trả lời. Đức Phật giải thích rằng chuyện tương tự cũng đã từng xảy ra trong quá khứ và chứng minh lời trăn trối của Bồ Tát trong kiếp đó đã được vị đại đệ tử của Ngài diễn giải một cách chính xác.

.

Đức Phật đã dặn các đệ tử của mình không nên dùng thần thông cho những việc tầm thường.  Vì vậy, một số nhà sư khác, được gọi là những người ly giáo, tin rằng chính Đức Phật sẽ không thực hiện bất kỳ phép lạ nào.  Họ khoe khoang: "Đức Phật không thể làm phép lạ.  Nếu ông ta làm một phép lạ, thì chúng ta sẽ làm hai!"

Khi các vị sư của Đức Phật nghe điều này, họ đã kể lại với Ngài.  Đức Phật nói: "Cứ để họ làm đi.  Ta sẽ làm như vậy."

Vua Bimbisāra, nghe tin này, đã đến gặp Đức Phật để xác nhận.  "Ngài sẽ làm một phép lạ sao?" ông hỏi.

"Vâng, thưa Đức vua," Đức Phật đáp.

"Nhưng ngài đã bảo các nhà sư của mình không được làm vậy," nhà vua chỉ ra.

"Quy tắc đó là dành cho các đệ tử của ta," Đức Phật giải thích.  "Điều này không áp dụng cho một vị Phật, giống như một vị vua có thể hái trái cây từ vườn của mình ngay cả khi ông cấm người khác làm điều đó."

Đức Phật tuyên bố Ngài sẽ thực hiện phép màu trong bảy ngày tại thành Sāvatthi, dưới gốc cây xoài.  Tin tức về sự kiện lan rộng khắp nơi.

Những người ly giáo, cố gắng ngăn chặn phép lạ, đã đi chặt hết tất cả những cây xoài gần Sāvatthi.

Vào ngày xảy ra phép màu, một đám đông khổng lồ đã tụ tập.  Người làm vườn của nhà vua, tên là Gaṇḍa, đang mang một quả xoài chín đến cho nhà vua thì thấy Đức Phật.  Ông dâng trái cây lên Đức Phật như một cúng vật.  Đức Phật ăn trái cây và sai người tùy tùng, A Nan, hãy trồng hạt.

Ngay khi hạt được gieo, nó lập tức mọc thành một cây xoài tráng lệ, cao trăm thước, trĩu quả.  Đây là kỳ tích đầu tiên trong những kỳ tích đáng kinh ngạc của Đức Phật.

Sau đó, Đức Phật đã thực hiện điều được gọi là phép lạ song đôi, một màn trình diễn sức mạnh thực sự đáng kinh ngạc. Ngài khiến lửa và nước cùng tuôn ra từ cơ thể mình, xen kẽ các dòng chảy của cả hai từ các bộ phận khác nhau trên cơ thể. Ngài đứng trên không và nhân lên hình ảnh của mình để lấp đầy bầu trời, mỗi hình ảnh thực hiện những hành động khác nhau.  Cảnh tượng này khiến đám đông kinh ngạc và làm im lặng những người ly giáo.

Sau đó, Đức Phật, muốn chứng minh rằng Ngài ở một cấp độ tâm linh cao hơn, đã lên cõi Trời Ba Mươi Ba để thuyết pháp cho các vị cõi trời trong ba tháng.

Khi ba tháng kết thúc, Đức Phật chuẩn bị trở lại thế giới loài người.  Vua Sakka, người cai trị các cõi trời, đã cho xây một cầu thang tráng lệ bằng vàng, bạc và đá quý, kéo dài từ thiên đường đến thành phố Saṅkassa trên Trái đất.  Đức Phật đã bước xuống cầu thang này, được bao quanh bởi các vị thiên và những chúng sinh trên trời khác.

Một đám đông lớn đã tụ tập để xem Đức Phật trở lại.  Người đầu tiên chào đón ngài là đệ tử trưởng của ngài, trưởng lão Xá Lợi Phất.

Đức Phật, muốn thể hiện sự vĩ đại trong trí tuệ của Sāriputta (Xá Lợi Phất), bắt đầu đặt câu hỏi cho những người khác nhau trong đám đông.  Đầu tiên, ngài hỏi những câu hỏi đơn giản mà ai cũng có thể trả lời được.  Sau đó, ngài hỏi những câu khó hơn, chỉ những người đã đắc quả vị Nhập Lưu mới có thể trả lời. Ngài tiếp tục với những câu hỏi ngày càng phức tạp, chỉ có những người trên con đường tâm linh cao hơn mới có thể trả lời được.

Cuối cùng, Đức Phật đặt ra một câu hỏi mà chỉ một vị Phật mới có thể hiểu đầy đủ.  Sāriputta, thấy được chiều sâu của câu hỏi, nhận ra Đức Phật đang thử mình. Trưởng lão do dự một lát, không phải vì không biết câu trả lời, mà vì muốn chắc chắn rằng mình trả lời theo đúng ý của Đức Phật.  Đức Phật đã cho ông một gợi ý tinh tế, và với điều đó, Xá Lợi Phất biết chính xác phải nói gì. Xá Lợi Phất trả lời với sự khôn ngoan sâu sắc đến mức mọi người—cả con người lẫn thần linh—đều kinh ngạc.

Đám đông nhận ra rằng trong khi các đệ tử khác có sức mạnh lớn hoặc kiến thức về luật thiêng liêng, thì trí tuệ của Xá Lợi Phất chỉ đứng sau Đức Phật.

Đức Phật sau đó tiết lộ rằng đây không phải là lần đầu tiên Xá Lợi Phất thể hiện trí tuệ như vậy.  Thế Tôn kể một câu chuyện từ quá khứ để chứng minh quan điểm của mình.

Kiếp trước của Xá Lợi Phất

Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì Benares, Đức Phật đã tái sinh làm một người Bà La Môn rồi trở thành ẩn sĩ. Vị này có năm trăm đệ tử, trong đó Xá Lợi Phất là đệ tử chính của ông trong kiếp đó.  Vị Phật tương lai, Bồ Tát, đã đạt được những cấp độ thực hành tâm linh cao.

Một ngày nọ, cảm thấy mình sắp qua đời, các đệ tử hỏi Bồ Tát đã đạt đến trạng thái tinh thần nào. Ngài chỉ đơn giản nói, "Tôi chẳng thắng được gì cả."  Sau đó, Bồ Tát qua đời và tái sinh ở một cõi trời cao hơn.

Các môn đệ đã hiểu sai lời của vị thầy.  Họ nghĩ rằng thầy đã thất bại trong việc đạt được bất cứ điều gì và không dành cho thi thể của thầy những nghi lễ hỏa táng thích đáng.

Khi Xá Lợi Phất, người đã đi vắng, trở về, ông đã biết chuyện gì đã xảy ra.  Ông giải thích: "Sư phụ của chúng ta muốn nói rằng ông đã đạt đến trạng thái gọi là Pháp Định Tánh Không của Vạn Vật (Absorption into the Nothingness of Things)."  Nhưng các môn đồ khác lại không chịu tin lời ông.

Thấy sự nghi ngờ của họ từ ngôi nhà thiên đường mới của mình, Bồ Tát lại giáng xuống Trái Đất và xuất hiện trên bầu trời phía trên ngôi nhà cũ của mình.  Ngài nói với họ, ca ngợi trí tuệ của Xá Lợi Phất.  Ông nói rằng một ngàn người ngu dốt có thể tranh luận trong một trăm năm, nhưng một người khôn ngoan hiểu được ý nghĩa thực sự của một vài từ còn đáng giá hơn tất cả họ.

Sau đó, Bồ Tát trở về cõi trời của mình, và các đệ tử khác của Ngài, giờ đã hiểu được chân lý, cũng đạt được những trạng thái tâm linh cao hơn.

Đức Phật kết luận rằng: "Xá Lợi Phất là đệ tử trưởng của thời đó, còn ta là Đại Phạm Thiên."  Ông đã chứng minh rằng trí tuệ của Xá Lợi Phất luôn vĩ đại và đây chỉ là một ví dụ khác về điều đó.

.... o ....

J99. Parosahassa Jātaka -- Sāriputta, who understood the Buddha's teachings.

Summary: The monks are amazed at how Elder Sāriputta can answer a question posed by the Buddha that no one else can. The Buddha explains that he was also able to do this in the past and demonstrates how his last words in that life were correctly interpreted by his chief disciple.

.

The Buddha had told his monks not to use their supernatural powers for simple things. Because of this, some other religious teachers, known as schismatics, believed the Buddha himself would not perform any miracles. They boasted, "The Buddha can't do a miracle. If he does one, we'll do two!"

When the Buddha's monks heard this, they told him. The Buddha said calmly, "Let them do it. I will do the same."

King Bimbisāra, hearing the news, went to the Buddha to confirm. "You will perform a miracle?" he asked.

"Yes, O King," the Buddha replied.

"But you told your monks not to," the king pointed out.

"That rule was for my disciples," the Buddha explained. "It doesn't apply to a Buddha, just as a king can pick fruit from his own garden even if he forbids others from doing so."

The Buddha announced he would perform the miracle in seven days at the city of Sāvatthi, under a mango tree. News of the event spread far and wide.

The schismatics, trying to stop the miracle, went and had every mango tree near Sāvatthi cut down.

On the day of the miracle, a huge crowd gathered. The king's gardener, named Gaṇḍa, was carrying a ripe mango to the king when he saw the Buddha. He gave the fruit to the Buddha as an offering. The Buddha ate the fruit and had his attendant, Ānanda, plant the seed.

As soon as the seed was planted, it instantly grew into a magnificent mango tree, a hundred cubits tall, laden with fruit. This was the first of the Buddha's amazing feats.

Then, the Buddha performed what is known as the Twin Miracle, a truly astonishing display of power. He made fire and water come from his body at the same time, alternating streams of both from different parts of his body. He stood in the air and multiplied his image to fill the sky, with each image performing different actions. This spectacle astounded the crowd and silenced the schismatics.

Afterward, the Buddha, wanting to show that he was on a higher spiritual level, ascended to the Heaven of the Thirty-Three to teach the gods for three months.

hen the three months were over, the Buddha prepared to return to the human world. King Sakka, the ruler of the gods, had a magnificent staircase built of gold, silver, and gems, stretching from heaven to the city of Saṅkassa on Earth. The Buddha descended this stairway, surrounded by gods and other heavenly beings.

A massive crowd had gathered to see his return. The first person to greet him was his chief disciple, the elder Sāriputta.

The Buddha, wanting to show the greatness of Sāriputta's wisdom, began to ask questions to different people in the crowd. First, he asked simple questions that anyone could answer. Then he asked more difficult ones, which only those on the "First Path" could answer. He continued with increasingly complex questions, which could only be answered by people on the higher spiritual paths.

Finally, the Buddha asked a question only a Buddha could fully understand. Sāriputta, seeing the depth of the question, realized the Buddha was testing him. He hesitated for a moment, not because he didn't know the answer, but because he wanted to be sure he answered it in the way the Buddha intended. The Buddha gave him a subtle hint, and with that, Sāriputta knew exactly what to say. He answered with such profound wisdom that everyone—both humans and gods—was amazed.

The crowd realized that while other disciples had great powers or knowledge of the sacred law, Sāriputta's wisdom was second only to the Buddha's.

The Buddha then revealed that this wasn't the first time Sāriputta had shown such wisdom. He told a story from the past to prove his point.

The Past Life of Sāriputta

Long ago, when King Brahmadatta ruled Benares, the Buddha was born as a brahmin who became an ascetic. He had five hundred followers, with Sāriputta being his chief disciple in that life as well. The Buddha-to-be, the Bodhisatta, achieved high levels of spiritual practice.

One day, sensing he was about to die, his disciples asked him what spiritual state he had reached. He simply said, "I have won nothing." He then passed away and was reborn in a higher heavenly realm.

The disciples misunderstood his words. They thought he had failed to achieve anything and didn't give his body the proper cremation honors.

When Sāriputta, who had been away, returned, he learned what had happened. He explained, "Our master meant that he had reached a state called the Absorption into the Nothingness of Things." But the other disciples refused to believe him.

Seeing their doubt from his new heavenly home, the Bodhisatta descended back to Earth and appeared in the sky above his former home. He spoke to them, praising Sāriputta's wisdom. He said that a thousand foolish people might argue for a hundred years, but one wise person who understands the true meaning of a few words is worth more than all of them.

After this, the Bodhisatta returned to his heavenly realm, and his other disciples, now understanding the truth, also went on to achieve higher spiritual states.

The Buddha concluded by saying, "Sāriputta was the chief disciple of those days, and I was Mahābrahma." He showed that Sāriputta's wisdom had always been great and that this was simply another example of it.

.... o ....

J100. Asatarupa Jātaka -- Truyện về một nữ cư sĩ mang thai lâu bảy năm.

Tóm tắt: Một nữ cư sĩ mang thai bảy năm và chuyển dạ bảy ngày. Khi các nhà sư hỏi Đức Phật tại sao điều này lại xảy ra, Ngài kể câu chuyện về một hoàng tử đã phong tỏa một thành phố theo lệnh của mẹ mình, giải thích rằng đây là sự đền đáp tương xứng.

.

Trong thời gian Đức Phật ngự gần thành Kundiya, một phụ nữ tên là Suppavasa đang vô cùng đau khổ. Bà là con gái của vua Koliya và đã mang thai bảy năm trời. Giờ đây, vào ngày thứ bảy của cơn chuyển dạ, cơn đau của bà trở nên dữ dội.

Mặc dù đau đớn, Suppavasa tìm thấy sự an ủi trong ba suy nghĩ: “Đức Thế Tôn là bậc toàn giác và dạy con đường chấm dứt khổ đau. Các đệ tử của Ngài đang đi trên con đường dẫn đến an lạc. Niết bàn là nơi chấm dứt mọi khổ đau.”

Những suy nghĩ này đã tiếp thêm sức mạnh cho bà. Bà yêu cầu chồng đến gặp Đức Phật để chào hỏi và báo tin về tình trạng của mình.

Khi Đức Phật nghe được lời nhắn, Ngài nói: “Cầu mong Suppavasa, con gái của dòng họ Koliya, được khỏe mạnh và sinh ra một đứa con khỏe mạnh.”

Ngay lúc đó, cơn đau của Suppavasa dịu đi. Bà trở lại mạnh mẽ và sinh hạ một bé trai an toàn. Chồng bà trở về nhà và vô cùng kinh ngạc khi thấy vợ mình khỏe mạnh và đứa con của họ đã chào đời. Ông vô cùng cảm động trước năng lực tâm linh của Đức Phật.

Lòng tràn đầy biết ơn, Suppavasa muốn cúng dường Đức Phật và chư Tăng trong bảy ngày. Nàng sai chồng đi mời họ. Mặc dù Đức Phật và Tăng đoàn đã nhận lời mời khác, Ngài vẫn ân cần giải thích tình hình với Trưởng lão Moggallana và nhận lễ vật của Suppavasa.

Suppavasa hân hoan phục vụ Đức Phật và chư Tăng trong bảy ngày. Vào ngày cuối cùng, nàng mặc quần áo cho đứa con trai mới sinh, tên là Sivali, và mang con đến đảnh lễ Đức Phật và Tăng đoàn.

Khi đứa bé được đưa đến gặp Trưởng lão Sariputta, vị sư mỉm cười và hỏi: "Sivali bé nhỏ, con có khỏe không?"

Trước sự ngạc nhiên của mọi người, đứa bé đáp: "Thưa ngài, làm sao con có thể khỏe được? Con đã trải qua bảy năm trong bụng mẹ, xung quanh toàn là máu."

Suppavasa kinh ngạc thốt lên: "Con trai của con, mới bảy ngày tuổi, đã nói chuyện với Sariputta, vị đại đệ tử của Đức Phật!"

Đức Phật dịu dàng hỏi nàng: "Con có muốn một đứa con khác như thế này không?"

“Vâng, bạch Đức Thế Tôn,” nàng đáp. “Nếu có thể được như cậu này thì còn bảy người nữa.”

Đức Phật cảm tạ lòng hảo tâm của nàng rồi ra đi.

Năm bảy tuổi, Sivali xuất gia. Đến hai mươi tuổi, ngài trở thành một vị sư. Ngài sống một cuộc đời chính trực và cuối cùng đạt được quả vị A-la-hán - chứng ngộ tâm linh cao nhất. Sự giác ngộ của ngài sâu sắc đến nỗi ngay cả trái đất cũng hoan hỷ.

Một ngày nọ, các vị sư tụ họp tại Chánh Điện và bàn luận về sự ra đời khác thường của Sivali: “Ngài đã ở trong bụng mẹ bảy năm và được sinh ra sau bảy ngày chuyển dạ. Nghiệp quá khứ nào đã dẫn đến nỗi đau khổ như vậy cho cả mẹ và con?”

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang bàn luận điều gì. Khi họ giải thích, Ngài nói: “Thời gian dài của Sivali trong bụng mẹ và cơn đau đẻ của Suppavasa đều là kết quả của những hành động trong quá khứ của họ. Để ta kể cho các ngươi nghe một câu chuyện từ rất lâu rồi.”

Ngày xưa, tại Benares, Bồ Tát đã được sinh ra làm con trai của nhà vua. Ngài lớn lên trong sự thông thái và cao quý, và sau khi cha mất, ngài lên ngôi vua và cai trị bằng công lý.

Nhưng vua Kosala đã xâm lược Benares, giết Bồ Tát và cướp hoàng hậu làm vợ. Hoàng tử trẻ tuổi trốn thoát qua một cống ngầm và sau đó tập hợp một đội quân để giành lại vương quốc.

Hoàng tử đóng trại gần thành phố và gửi một thông điệp đến vua Kosala: "Hãy đầu hàng vương quốc hoặc chuẩn bị chiến đấu."

Hoàng hậu, bấy giờ là mẹ của hoàng tử, đã gửi cho ngài một thông điệp: "Không cần phải chiến đấu. Hãy bao vây thành phố hoàn toàn. Chặn mọi con đường và lối đi. Chẳng bao lâu nữa, dân chúng sẽ hết lương thực, nước uống và củi đốt. Rồi họ sẽ đầu hàng mà không cần chiến đấu."

Hoàng tử nghe theo lời khuyên của bà. Trong bảy ngày, ngài đã phong tỏa thành phố chặt chẽ. Đến ngày thứ bảy, dân chúng đói khát đã giết chết vua của họ và dâng đầu vua cho hoàng tử. Ngài vào thành phố và lên ngôi vua.

Khi mạng sống của ngài kết thúc, ngài đã tái sinh theo nghiệp của những việc làm của mình.

Vì hoàng tử đã gây ra đau khổ trong suốt bảy ngày bị vây hãm, nên sau này ngài được tái sinh thành Sivali và trải qua bảy năm trong bụng mẹ và bảy ngày khi chào đời. Nhưng ngài cũng đã làm nhiều việc thiện trong các kiếp trước. Vào thời Đức Phật Padumuttara, ngài đã cúng dường và cầu nguyện để trở thành một vị A-la-hán. Vào thời Đức Phật Vipassi, ngài và thần dân của ngài cũng đã cầu nguyện tương tự với những lễ vật rộng rãi.

Nhờ những công đức này, Sivali đã đạt được giác ngộ.

Về phần Suppavasa, bà đã từng khuyên con trai mình nên phong tỏa thành phố. Hành động đó đã dẫn đến việc bà mang thai bảy năm và lâm bồn bảy ngày.

Đức Phật kết thúc câu chuyện bằng một bài kệ: Đôi khi nỗi buồn ẩn sau niềm vui và phước lành, Và khó khăn đến để đánh thức trái tim lười biếng.

Sau đó, Ngài tiết lộ danh tính: “Sivali là hoàng tử đã vây hãm thành phố. Suppavasa là mẹ của hoàng tử. Và ta là vua xứ Benares, cha của hoàng tử.”

.... o ....

J100. Asatarupa Jātaka -- The story of a lay sister who has been pregnant for seven years.

Summary: One lay sister was pregnant for seven years and was in labor for seven days. When the monks asked the Buddha why this had happened, he told a story about a prince who had blockaded a city at his mother's behest, explaining that this was their repayment in kind.

.

While the Buddha was staying near the city of Kundiya, a woman named Suppavasa was suffering greatly. She was the daughter of King Koliya and had been pregnant for seven long years. Now, on the seventh day of labor, her pain was intense.

Despite her suffering, Suppavasa found comfort in three thoughts: “The Blessed One is fully enlightened and teaches the way to end suffering. His disciples walk the path that leads to peace. Nirvana is the place where all suffering ends.”

These thoughts gave her strength. She sent her husband to the Buddha with greetings and news of her condition.

When the Buddha heard the message, he said: “May Suppavasa, daughter of the Koliyas, become well and give birth to a healthy child.”

At that very moment, Suppavasa’s pain eased. She became strong again and safely gave birth to a baby boy. Her husband returned home and was amazed to see his wife well and their child born. He was deeply moved by the Buddha’s spiritual power.

Filled with gratitude, Suppavasa wished to offer food to the Buddha and his monks for seven days. She sent her husband to invite them. Although the Buddha and his community had already accepted another invitation, he kindly explained the situation to the Elder Moggallana and accepted Suppavasa’s offering instead.

For seven days, Suppavasa joyfully served the Buddha and the monks. On the final day, she dressed her newborn son, named Sivali, and brought him to bow before the Buddha and the monastic community.

When the baby was brought to the Elder Sariputta, the monk smiled and asked: “Well, little Sivali, are you doing well?”

To everyone’s surprise, the infant replied: “How could I be well, sir? I spent seven years in the womb, surrounded by blood.”

Suppavasa was amazed and exclaimed: “My child, only seven days old, is already speaking with Sariputta, the great disciple of the Buddha!”

The Buddha asked her gently: “Would you like another child like this?”

“Yes, Blessed One,” she replied. “Seven more, if they could be like him.”

The Buddha gave thanks for her generosity and departed.

At age seven, Sivali joined the monastic order. By twenty, he became a fully ordained monk. He lived righteously and eventually attained Arahatship—the highest spiritual realization. His awakening was so profound that even the earth rejoiced.

One day, the monks gathered in the Hall of Truth and spoke about Sivali’s unusual birth: “He stayed in the womb for seven years and was born after seven days of labor. What past actions led to such suffering for both mother and child?”

The Buddha entered and asked what they were discussing. When they explained, he said: “Sivali’s long time in the womb and Suppavasa’s painful labor were both results of their past deeds. Let me tell you a story from long ago.”

Long ago, in Benares, the Bodhisatta was born as the son of the king. He grew up wise and noble, and after his father’s death, he became king and ruled with justice.

But the King of Kosala invaded Benares, killed the Bodhisatta’s father, and took the queen as his own wife. The young prince escaped through a sewer and later gathered an army to reclaim his kingdom.

He camped near the city and sent a message to the King of Kosala: “Surrender the kingdom or prepare for battle.”

The queen, now the prince’s mother, sent him a message: “There’s no need to fight. Surround the city completely. Block every road and path. Soon, the people will run out of food, water, and firewood. Then they will surrender without a fight.”

The prince followed her advice. For seven days, he kept the city under tight blockade. On the seventh day, the starving citizens killed their king and gave his head to the prince. He entered the city and became king.

When his life ended, he was reborn according to his deeds.

Because the prince had caused suffering through the seven-day siege, he was later reborn as Sivali and spent seven years in the womb and seven days in birth. But he had also done great good in past lives. In the time of Buddha Padumuttara, he had made offerings and prayed to become an Arahat. In the time of Buddha Vipassi, he and his people had made similar prayers with generous gifts.

Because of these merits, Sivali reached enlightenment.

As for Suppavasa, she had once advised her son to take the city by blockade. That action led to her seven-year pregnancy and seven days of labor.

The Buddha ended the story with a verse: Sometimes sorrow hides behind joy and blessings, And hardship comes to awaken the lazy heart.

He then revealed the identities: “Sivali was the prince who laid siege to the city. Suppavasa was his mother. And I was the king of Benares, his father.”

.... o ....

.