Tuệ Sỹ Thượng Nhân Sử Thi

Thành kính đảnh lễ Giác Linh Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ!

Than ôi!

Một ngọn đèn vụt tắt

Một cuộc mộng đã xong

Thượng Sỹ vừa nhắm mắt

Hòa pháp giới mênh mông.

Bao ân tình sâu nặng

Niềm kính tiếc miên man

Theo đường xưa mây trắng

Điếu cung tiễn đôi hàng...

Nhớ Linh xưa!

Vốn sinh ra trong gia đình mộ Đạo

Nguyên quán nơi Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình

Thân sinh mang pháp danh Trung Thảo

Phạm Văn Thương, tên trong giấy khai sinh.

Quá thông minh nên phải cho học vượt

Tuổi thật : sinh năm Ất Dậu, tháng Hai

Mới bảy tuổi (1952) đã rời xa đất nước

Vào “Trang Nghiêm” tập hành điệu bên Lào.

Mới chín tuổi đã xuất gia thế phát

Ba năm sau cha mẹ dẫn hồi hương

Vì Sư Phụ nhận thấy Ngài xuất sắc

Về Việt Nam để tăng tiến, rộng đường.

Mười lăm tuổi (1960) duyên Bồ Đề tròn đủ

Chỉ mang theo Diệu Pháp Liên Hoa Kinh

Đến xứ Huế để tìm chùa trú ngụ

Như Thiện Tài, thân Đồng Tử hành trình.

Qua Nha Trang, đến Sài Gòn, lục tỉnh

Hiểu chùa chiền, hiểu cuộc sống, mọi điều

Để gặp gỡ bậc cao minh thưa thỉnh

Học lý mầu, những ý Đạo cao siêu.

Thọ Sa Di nương Cao Tăng Hành Trụ

Đến Tiền Giang, an cư ở Phật Ân

Hữu duyên thay! Hội kiến Ngài Trí Thủ

Về Già Lam lo tiến Đạo, nghiêm thân.

Mười chín tuổi, Ngài học xong Cao Đẳng

Tuổi hai mươi, học Vạn Hạnh Phật Khoa

Ngài Đức Nhuận thấy người này siêu đẳng

Giới thiệu vào Viện Vạn Hạnh, tham gia.

Tuổi đôi mươi tiếng lành vang khắp xứ

Vừa dịch Kinh, vừa viết sách tuyệt vời

Được đề nghị trao Cử Nhân danh dự

Vốn giản đơn, Ngài chẳng chịu nhận lời.

Ngài uy nghiêm như Tượng Vương, Sư Tử

Tuổi hai lăm dạy Vạn Hạnh Học Đường

Ngài thiên tài, thông thuộc nhiều ngôn ngữ

Lại rất rành về Văn Hóa Tây Phương.

Hai tám tuổi (1973), tiêu chuẩn Ngài quá đủ

Nhưng chẳng màng chuyện chức sắc bản thân

Vì Y Giáo lời khuyên Ngài Trí Thủ

Thọ Tỳ Kheo đàn Phước Huệ, Trung Phần.

Hai tám tuổi (1973) hợp với lòng thao thức

Luôn ưu tư việc đào tạo Tăng Tài

Làm Giám Học Phật Học Viện Hải Đức

Nơi Nha Trang, lưu dấu tích không phai.

Nâm Bảy Lăm (1975), sau bao cơn biến động

Dù nhiệt tâm, làm gì được bây giờ?

Viện Vạn Hạnh kể từ đây bị đóng

Ngài ẩn thân nơi Vạn Giã … làm thơ.

Hai năm sau (1977), vào Sài Gòn trú ngụ
Lại chịu bao nỗi cay đắng tột cùng

Chỉ đơn giản giấy tờ không đầy đủ

Ba năm trời cảnh tù tội, lao lung.

Tăng ly chúng, sống những năm lang bạt

Lại vào tù, khó giữ giới chu toàn

Ba Bảy Tuổi (1982), Thọ Tỳ Kheo trở lại

Ba Cao Tăng truyền giới tại Già Lam.

Ba lăm tuổi (1980) làm giáo sư huấn luyện

Tại Già Lam, Ngài Trí Thủ mở ra

Cho Học Viên được học nhiều Kinh Điển

Lo dồi mài, xứng đáng bậc Xuất Gia.

Bốn năm sau (1984), lại khổ thân bị bắt

Cùng Trí Siêu, mười bảy vị nghi can

Ngài không cần những luật sư xếp đặt

Đứng trước Tòa, Ngài phân rõ hàm oan.

Nhưng lúc đó, Ngài cô thân yếu thế

Thì làm sao gỡ hết “tội” cho mình

Bốn Ba Tuổi (1988) vì nghi ngờ tính kế

“Lật chính quyền” nên tuyên án tử hình.

Khắp thế giới đều bất bình lên tiếng

Án giảm còn : tù tội hai mươi năm

Thật uy dũng trước gian lao, nguy biến

Vì nhân quyền, không hổ thẹn lương tâm.

Vì lẽ đó được trao giải đặc biệt

Bậc lương tri vì Tôn Giáo, Nhân Quyền

Cả thế giới đều quan tâm, hay biết

Cùng đấu tranh cho Ngài thoát xích xiềng.

Và kết quả, sau mười năm “tù tội” (1998)

Cuối cùng Ngài được chiếu cố, khoan hồng

Bị đề nghị phải viết thư nhận lỗi

Ngài trả lời : Thà chết, vẫn là KHÔNG !

Ngài kiên quyết suốt hai tuần tuyệt thực

Không bằng lòng tù không tội rõ ràng

Rồi sau đó, thân gầy còm kiệt sức

Đưa lên tàu, Ngài trở lại Nha Trang.

Ngài bị ép về Già Lam tức khắc

Ngài viết thư phản đối – mất tự do

Nếu có thích thì các Ông cứ bắt

Khắp nước này : nguyên một cái “tù to”.

Bậc chí sỹ mười bảy năm tù tội

Từng hiên ngang đối diện án tử hình

Rồi trải qua suốt ba lần quản thúc

Vẫn trung kiên với lý tưởng của mình.

Vừa ra tù đâu phải là ngơi nghỉ

Một năm sau được thỉnh cử chức danh

Viện Hóa Đạo, Ngài làm Tổng Thư Ký

Sứ mệnh chung, Ngài tiếp tục đấu tranh.

Năm Bảy Tuổi (2002), Ngài làm Phó Viện Trưởng

Làm sao cho Giáo Hội xứng chức năng?

Dù đối diện bao khó khăn, ma chướng

Luôn tận tâm, tài đức ít ai bằng.

Năm Tám Tuổi (2003) cùng Huyền Quang Hòa Thượng

Nhân chuyến đi nhằm chữa bệnh cho mình

Đủ nhân duyên hội kiến cùng Thủ Tướng [1]

Nên giải bày chuyện Giáo Hội bât bình.

Cùng năm đó (2003), vào tháng Mười, sự kiện

Tại Nguyên Thiều[2], có Đại Hội Bất Thường

Ngay sau đó, gặp Lương Sơn sự biến

Đôi vai gầy, gánh cộng nghiệp thảm thương!

Gặp thuận duyên thì lo cho Giáo Hội

Gặp nghịch duyên thì về Thất ẩn mình

Luôn im lặng, việc gì cần mới nói

Hạnh quên mình, vì lợi ích chúng sinh.

Bậc Trượng Phu sống tùy duyên bất biến

Chứ phải đâu mãi khô cứng, rập khuôn?

Ngài vướng chịu những thị phi, tai tiếng

Hơi sức đâu mà biện bạch, lo buồn?

Bảy Bốn Tuổi (2019), Ngài được giao ấn tín

Để dẫn đầu cho Giáo Hội từ đây[3]

Ngài xứng đáng là tượng đài tôn kính

Cho Tăng Ni và Phật Tử Đông – Tây.

Cỡ tuổi đó nhưng biết bao là việc

Vừa dựng xây cho Giáo Hội vững lên

Vừa cặm cui bên đèn khuya dịch, viết…

Lại thi công, tiếp tục đổ móng, nền.

Nguyện vô cùng, thân mạng Người có hạn

Bảy Chín năm, lực cạn kiệt hao gầy

Năm Quý Mão, duyên trần Ngài đã mãn

Rời cuộc chơi, theo Chư Tổ, về Tây.

Ngày mười hai tháng Mười năm Quý Mão

Ngày bi thương khắp nơi chốn trần gian

Xin bái biệt bậc Tôn Sư trong Đạo

Dặm trình xa, ai ngược nước, xuôi ngàn…?!

Phật tám mươi cũng đến ngày nhập diệt

Pháp hữu vi phải chịu lẽ vô thường

Đâu có thể nơi cõi trần ở miết?

Biết vậy rồi, sao nhiều nỗi vấn vương….?!

Xin tri ân bậc Xuất Trần Thượng Sỹ

Chân dung Người, gương thị hiện sáng soi

Bao sự tích, bao công trình kỳ vĩ

Người ra đi, kho di sản để đời.

Gánh đặt xuống, không nặng vai gầy yếu

Việc cần làm, hết thảy đã làm xong

Người rất thật, nhưng lung linh, kỳ diệu

Đỉnh Trường Sơn, chòm mây trắng thong dong…

Nam mô Từ Lâm Tế Chánh tông tứ thập tứ thế, Việt Nam Phật Giáo Thống Nhất Giáo Hội, Tăng Thống Viện Chánh Thư Ký Xử lý Thường Vụ, húy thượng NGUYÊN hạ CHỨNG, hiệu TUỆ SỸ, Trưởng lão Hòa thượng Giác linh thùy từ chứng giám.

29/11/2023

Bái biệt Người

Hậu học : Thích Đồng Trí