Nguyên bản: Pali

Anh dịch: H.T. Francis, R.A. Neil và Ānandajoti Bhikkhu

Việt dịch và rút ngắn: Nguyên Giác

J411. Susima Jātaka -- Cuộc sống trong nhà đầy những đau khổ.

Tóm tắt: Các vị sư thảo luận về sự xuất gia vĩ đại của Bồ Tát. Đức Phật kể câu chuyện về một vị tư tế được giao cai quản một vương quốc. Ngài đã trị vì một cách trung thành cho đến khi hoàng hậu chỉ ra một sợi tóc bạc, khiến ngài từ bỏ ngai vàng và sống cuộc đời của một nhà tu khổ hạnh.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài trú tại Kỳ Viên.

Một hôm, các vị tỳ kheo đang ngồi trong Chánh Điện, tán dương cuộc Từ Bỏ Vĩ Đại của Đức Phật—cách Ngài từ bỏ cuộc sống vương giả để trở thành một vị tỳ kheo. Đức Phật nghe họ bàn luận và nói:

“Này các tỳ kheo, không có gì ngạc nhiên khi ta đã Từ Bỏ Vĩ Đại trong đời này. Trong hàng ngàn kiếp, ta đã thực hành hạnh Toàn Thiện. Từ rất lâu rồi, trong một kiếp khác, ta thậm chí đã từ bỏ việc cai trị vương quốc Kasi vĩ đại. Hãy để ta kể cho các ngươi nghe câu chuyện đó.”

Ngày xửa ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ Tát đã được thụ thai trong bụng của chánh cung phi của vị tư tế hoàng gia. Cùng ngày đó, con trai của nhà vua cũng được thụ thai.

Khi hai cậu bé chào đời, con trai của vị tế sư được đặt tên là Susima, và con trai của nhà vua được đặt tên là Brahmadatta. Vì họ sinh cùng ngày, nhà vua quyết định sẽ nuôi dưỡng hai cậu bé cùng nhau. Ngài giao bé Susima cho một vú nuôi để bé có thể lớn lên cùng với hoàng tử.

Cả hai chàng trai đều lớn lên đẹp trai và thông minh. Sau đó, họ theo học tại ngôi trường nổi tiếng ở Takkasila. Sau khi hoàn thành việc học, họ trở về nhà.

Hoàng tử trở thành phó vương và sống với Susima như người bạn thân thiết nhất. Khi nhà vua băng hà, hoàng tử lên ngôi vua mới. Ngài rất tôn kính Susima và phong ông làm tư tế hoàng gia.

Một ngày nọ, nhà vua trao vương miện cho Susima làm vua và tự đảm nhận vai trò phó vương.

Tất cả họ đều sống trong hòa bình. Nhưng Susima không hạnh phúc với cuộc sống gia đình. Ông không còn ham muốn những thú vui trần tục. Ông sống một mình suốt ngày - đứng, ngồi, nằm. Ông cảm thấy bị mắc kẹt, như một tù nhân hay một con chim trong lồng.

Hoàng hậu nhận thấy điều này và lo lắng. Bà nghĩ: “Nhà vua tránh mặt ta. Ngài ấy sống một mình. Ngài ấy trẻ trung và đẹp trai, còn ta thì già nua với mái tóc bạc. Ta biết làm gì đây? Nếu ta nói với ngài ấy rằng ngài ấy đã bạc tóc, có thể ngài ấy sẽ nghĩ rằng mình già đi và lại bám lấy ta.”

Một ngày nọ, giả vờ lau tóc cho vua, nàng nói: “Bệ hạ, ngài đã già rồi. Ngài có một sợi tóc bạc rồi.”

“Hãy nhổ nó ra cho thần xem,” Susima nói.

Nàng nhổ một sợi tóc bạc của mình, vứt đi và đưa cho ngài.

Khi Susima nhìn thấy sợi tóc bạc, ngài kinh ngạc. Mồ hôi lấm tấm trên vầng trán vàng óng của ngài. Ngài tự nhủ: “Susima, ngươi đã già rồi. Bao lâu nay ngươi bị dục vọng trói buộc, như một con heo làng lăn lộn trong bùn lầy. Mi cần từ bỏ lối sống này và trở thành ẩn sĩ trên dãy Himalaya. Đã đến lúc để theo đuổi con đường tâm linh.”

Hoàng hậu cố gắng ngăn cản ngài. Nàng nói với ngài rằng ngài vẫn còn trẻ và khuyên ngài nên ở lại cung điện để tận hưởng vương quốc. Nhưng Susima đáp: “Thưa phu nhân, ai rồi cũng sẽ già đi. Tuổi trẻ không trường tồn. Ngay cả người phụ nữ trẻ đẹp nhất cũng sẽ có ngày yếu đuối, run rẩy vì tuổi tác, và phải chống gậy. Cuộc sống trong nhà đầy rẫy đau khổ. Ta không muốn thế nữa.”

Ngài hiểu rõ nỗi khổ của dục vọng và sự phai tàn của tuổi trẻ. Ngài sai người đến mời bạn mình, vị vua tiền nhiệm, và trả lại vương quốc cho ông ta.

Sau đó, Susima bỏ lại ngai vàng, của cải và quyền lực. Họ hàng và bạn bè khóc than thảm thiết khi ngài ra đi. Ngài đi vào dãy Himalaya, trở thành một nhà tu khổ hạnh, thực hành thiền định, và sau đó được tái sinh vào cõi Phạm Thiên.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài giảng dạy Tứ Diệu Đế cho các vị tỳ kheo. Nhiều người lắng nghe đã đạt được sự hiểu biết tâm linh.

Sau đó, Ngài tiết lộ những nhân vật trong câu chuyện: Hoàng hậu chính là mẹ của La Hầu La trong kiếp này; Nhà vua chính là Ananda; Và Susima, người đã từ bỏ thế gian từ lâu, chính là Đức Phật.

.... o ....

J411. Susima Jātaka -- Life in a house is full of suffering.

Summary: The monks are discussing the Bodhisatta’s Great Renunciation. The Buddha shares a story about a family priest who was asked to govern a kingdom. He ruled faithfully until his queen pointed out a grey hair, prompting him to renounce the throne and embrace the life of an ascetic.

.

The Buddha told this story while staying in Jetavana.

One day, the monks were sitting in the Hall of Truth, praising the Buddha’s Great Renunciation—how he gave up a royal life to become a monk. The Buddha heard their discussion and said:

“Monks, it is no surprise that I made the Great Renunciation in this life. For many thousands of lifetimes I have practiced perfection. Long ago, in another life, I even gave up ruling the great kingdom of Kasi. Let me tell you that story.”

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was conceived in the womb of the chief wife of the royal priest. On the same day, the king’s own son was also conceived.

When the two boys were born, the priest’s son was named Susima, and the king’s son was named Brahmadatta. Because they were born on the same day, the king decided the boys should be raised together. He gave baby Susima to a nurse so he could grow up side by side with the prince.

Both boys grew up handsome and intelligent. They later went to the famous school at Takkasila. After finishing their studies, they returned home.

The prince became the viceroy and lived with Susima as his closest companion. When the king died, the prince became the new king. He honored Susima greatly and made him his royal priest.

One day, the king crowned Susima, and took the role of viceroy.

They all lived peacefully. But Susima was unhappy in a householder’s life. He no longer wanted worldly pleasures. He spent his days alone—standing, sitting, and lying down by himself. He felt trapped, like a prisoner or a bird in a cage.

The chief queen noticed this and worried. She thought: “The king avoids me. He stays alone. He is young and handsome, and I am old with gray hair. What can I do? If I tell him he has a gray hair, maybe he will think he is getting older and cling to me again.”

So one day, pretending to clean his hair, she said: “Your Majesty, you are getting old. You have a gray hair.”

“Pull it out and let me see it,” Susima said.

She plucked one of her own gray hairs, threw it away, and gave it to him.

When Susima saw the gray hair, he was shocked. Sweat appeared on his golden-colored forehead. He reflected inwardly: “Susima, you are aging. For so long, you have been trapped by desire, like a village pig rolling in the mud. You need to abandon this way of life and become a hermit in the Himalayas. The moment has arrived to embrace a spiritual path.”

The queen tried to stop him. She told him he was still young and urged him to stay in the palace and enjoy the kingdom. But Susima replied: “Lady, everyone grows old. Youth does not last. Even the most beautiful young woman will one day grow weak, shake with age, and walk with a staff. Life in a house is full of suffering. I no longer want it.”

He understood clearly the suffering of desire and the fading of youth. He sent for his friend, the former king, and returned the kingdom to him.

Then Susima left behind his throne, riches, and power. His relatives and friends cried loudly as he departed. He went into the Himalayas, became an ascetic, practiced meditation, and was later reborn in the world of Brahma.

When the Buddha finished the story, he taught the monks the Four Noble Truths. Many who listened reached spiritual understanding.

Then he revealed the identities in the story: The queen-mother was Rahula’s mother in this life; The king was Ananda; And Susima, the one who renounced the world long ago, was the Buddha himself.

.... o ....

J412. Kotisimbali Jātaka -- Một niệm ái dục có thể tăng trưởng nguy hiểm.

Tóm tắt: Một số nhà sư nuôi dưỡng những ý nghĩ bất tịnh. Đức Phật kể câu chuyện về một con chim khổng lồ bắt được một con rắn khổng lồ đang bám trên cây đa, nhổ bật gốc nó. Con chim sau đó đậu xuống một cây khác, mang theo cả con rắn lẫn cây đa. Vị thần cây ở đó sợ hãi - không phải vì sự hung dữ của con chim, mà vì sợ rằng một hạt giống cây đa có thể mọc rễ trong nhà mình và cuối cùng phá hủy nó.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở tại Kỳ Viên. Lúc bấy giờ, năm trăm vị Tỳ kheo đang vật lộn với niệm ái dục. Để cảnh báo họ, Đức Phật tập hợp các vị Tỳ kheo lại và nói: “Này các Tỳ kheo, cẩn thận khi gặp nguy hiểm là điều nên làm. Tội lỗi có thể bủa vây con người, giống như cây đa có thể mọc xung quanh và làm nghẹt một cái cây. Ngày xưa, một vị thần cây thấy một con chim nhỏ có thể đe dọa mạng sống của một cây đại thụ, và nó sợ hãi.”

Rồi Ngài kể câu chuyện này từ quá khứ.

Ngày xưa, tại thành Benares, Bồ-tát giáng sinh làm một vị thần sống trên ngọn một cây bông gòn cao lớn.

Một ngày nọ, một con chim khổng lồ, một con chim đại bàng khổng lồ với thân hình rộng 150 dặm, bay qua đại dương bao la. Với sức mạnh của đôi cánh, nó đẩy nước sang một bên và tóm được một con rắn chúa khổng lồ dài một ngàn sải. Nó buộc con rắn phải nhổ ra bất cứ thứ gì nó đã nuốt vào rồi bay về phía cây bông gòn.

Vua rắn nghĩ: “Ta phải trốn thoát!” Khi chim đại bàng mang nó bay trên trời, con rắn vươn tay ra và quấn chặt quanh một cây đa. Vì cả chim đại bàng và con rắn đều to lớn, nên cây đa bị kéo lên khỏi mặt đất. Nhưng con rắn vẫn không buông ra.

Chim đại bàng tiếp tục bay - mang theo cả con rắn và cây đa bị bật gốc - và cuối cùng đáp xuống cây bông gòn. Tại đó, nó giết chết con rắn, mổ bụng nó và ăn phần mỡ bên trong. Sau khi ăn xong, nó ném phần xác còn lại của con rắn xuống biển.

Trong cây đa, tình cờ có một con chim nhỏ đang làm tổ. Khi cây đa bị rơi xuống, con chim sợ hãi bay ra và đậu trên một cành cao của cây bông gòn.

Bồ Tát, vị thần của cây bông gòn, nhìn thấy con chim và vô cùng kinh hãi. Ông nghĩ: “Con chim này sẽ thả hạt đa hoặc hạt sung lên cây của ta. Chỉ cần một hạt nảy mầm, nó sẽ đâm rễ và bám vào thân cây. Chẳng bao lâu nữa, cây đa sẽ lớn dần, lớn dần cho đến khi che phủ cả cây. Nếu điều đó xảy ra, nhà ta sẽ bị phá hủy.”

Nỗi sợ hãi trước mối nguy hiểm này khiến cả cây bông rung lên từ gốc.

Chim đại bàng thấy cây rung chuyển liền hỏi tại sao. Nó nói: “Ta mang một con rắn khổng lồ đến đây, mà ngươi không run. Nhưng giờ một con chim nhỏ đậu trên cành ngươi, mà ngươi lại run rẩy. Tại sao?”

Thần cây trả lời: “Các ngươi ăn thịt, nhưng chim ăn trái. Chim có thể thả hạt đa, hạt sung, hoặc hạt bồ đề lên cành ta. Một khi những hạt này nảy mầm, chúng sẽ bám vào ta, lan rộng khắp thân ta, và từ từ giết chết ta. Nhiều cây to khỏe đã chết theo cách này. Chim chóc mang hạt giống đến, rồi nảy mầm thành cây lớn, làm nghẹt thở và phá hủy cây ban đầu. Đó là lý do tại sao ta run sợ - không phải vì bản thân con chim, mà vì mối nguy hiểm mà hạt giống của nó mang lại.”

Nghe lời giải thích này, chim đại bàng hiểu ra. Bằng sức mạnh của mình, chim đại bàng đã xua đuổi con chim nhỏ khỏi cây bông để nó không làm hại cây.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật nói với các nhà sư: “Cẩn thận khi nguy hiểm thực sự là điều đúng đắn.”

Sau đó, Ngài giải thích Tứ Diệu Đế. Cuối buổi thuyết pháp, tất cả năm trăm nhà sư đều đắc thánh quả A la .

Cuối cùng, Đức Phật đã xác định được các nhân vật trong câu chuyện: Vua đá là Xá Lợi Phất; Thần cây bông chính là Đức Phật.

.... o ....

J412. Kotisimbali Jātaka -- A thought of desire can grow dangerously.

Summary: Some monks harbor impure thoughts. The Buddha tells a story about a giant bird that captured a massive snake clinging to a banyan tree, uprooting it in the process. The bird then landed on another tree, carrying both the snake and the banyan. The Devatā there was frightened—not by the bird’s aggression, but by the fear that a banyan seed might take root in his home and eventually destroy it.

.

The Buddha told this story while staying in Jetavana. At that time, five hundred monks were struggling with desires. To warn them, the Buddha gathered the monks and said: “Monks, it is right to be careful when danger is possible. Sin can surround a person just like banyan plants can grow around and choke a tree. Long ago, a tree-spirit saw how one small bird could threaten the life of a great tree, and she became afraid.”

Then he told this story from the past.

Long ago, in the city of Benares, the Bodhisatta was born as a spirit living at the top of a tall cotton-tree.

One day, a huge roc-king, a giant bird with a body 150 leagues wide, flew over the great ocean. With the power of his wings, he pushed the water aside and caught a giant king of snakes—one thousand fathoms long—by the tail. He forced the snake to spit out whatever it had swallowed and then flew toward the cotton-tree.

The snake-king thought, “I must escape!” So as the roc carried him through the sky, the snake reached out and wrapped himself tightly around a banyan-tree. Because both the roc and the snake were huge, the banyan-tree was pulled out of the ground. Still the snake did not let go.

The roc-king continued flying—carrying the snake and the uprooted banyan-tree together—and finally landed on the cotton-tree. There he killed the snake, cut open its belly, and ate the fat inside. After finishing his meal, he threw the rest of the snake’s body into the sea.

Inside the banyan-tree, there happened to be a small bird living in a nest. When the banyan-tree was dropped, the bird flew out in fright and landed on one of the high branches of the cotton-tree.

The Bodhisatta, the spirit of the cotton-tree, saw the bird and became terrified. He thought: “This bird will drop banyan seeds or fig seeds on my tree. If even one of those seeds grows, it will send out roots and branches that cling to my trunk. Soon the banyan will grow bigger and bigger until it covers my whole tree. If that happens, my home will be destroyed.”

The fear of this danger made the entire cotton-tree shake from its roots.

The roc-king saw the tree trembling and asked why. He said: “I carried a giant snake here, and you did not shake. But now a tiny bird sits on your branch, and you tremble. Why?”

The tree-spirit answered: “You eat flesh, but the bird eats fruit. The bird may drop seeds of banyan, figs, or the bo-tree onto my branches. Once these seeds grow, they will attach themselves to me, spread across my trunk, and slowly kill me.

Many strong trees have died this way. Birds bring seeds that grow into plants which choke and destroy the original tree. That is why I tremble—not because of the bird itself, but because of the danger its seeds bring.”

Hearing this explanation, the roc-king understood. By his power, he scared the bird away from the cotton-tree so it would not harm it.

After finishing the story, the Buddha said to the monks: “It is right to be careful when danger is real.”

He then explained the Four Noble Truths. By the end of the teaching, all five hundred monks reached sainthood.

Finally, the Buddha identified the characters of the story: The roc-king was Sariputta; The cotton-tree spirit was the Buddha himself.

.... o ....

J413. Dhumakari Jātaka -- Đừng bao giờ bỏ quên những người đã sát cánh bên bạn từ lâu.

Tóm tắt: Nhà vua bỏ bê những chiến binh trung thành và dày dạn kinh nghiệm của mình mà thay vào đó hướng vào những người mới đến. Tuy nhiên, vì thiếu lòng tin, những người mới đến này đã thất bại. Đức Phật kể một câu chuyện tương tự từ quá khứ về một người chăn dê thích nuôi nai hơn nuôi dê, cuối cùng mất cả hai.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở tại Kỳ Viên. Vào thời điểm đó, vua Kosala đã phạm phải một sai lầm. Ngài đã không còn tôn trọng những người lính kỳ cựu của mình nữa mà lại dành sự tôn trọng đặc biệt cho những người lính mới đến. Vì điều này, rắc rối đã xảy ra.

Một ngày nọ, nhà vua đi giải quyết một cuộc xung đột ở biên giới vương quốc. Nhưng khi trận chiến bắt đầu, những người lính kỳ cựu từ chối chiến đấu, nghĩ rằng: "Hãy để những người lính mới được sủng ái chiến đấu."

Và những người lính mới cũng từ chối chiến đấu, nghĩ rằng: "Những chiến binh kỳ cựu sẽ giải quyết việc này."

Vì vậy, không ai chiến đấu, và quân nổi loạn đã chiến thắng.

Nhà vua trở về Savatthi trong tâm trạng thất bại và xấu hổ. Ngài nhận ra rằng sự thất bại của mình là do ngài đã tin tưởng người lạ hơn là những chiến binh trung thành của mình. Ngài tự hỏi: "Liệu ta có phải là vị vua duy nhất từng chịu thất bại vì lý do này không?"

Vì vậy, sau bữa ăn sáng, ngài đến gặp Đức Phật và hỏi Ngài câu hỏi.

Đức Phật nói: “Tâu Đại Vương, chuyện này đã từng xảy ra trước đây. Ngày xưa, một vị vua khác cũng bị đánh bại vì ông ta thiên vị người mới đến hơn thần dân của mình.”

Đức Phật kể câu chuyện này.

Chuyện Vua Dhananjaya và Vidhura Hiền Triết

Ngày xưa, tại thành Indapattana, xứ Kuru, có một vị vua tên là Dhananjaya, thuộc dòng dõi hoàng tộc Yudhitthila.

Bồ Tát sinh ra trong gia đình một vị tu sĩ hoàng gia. Ngài lớn lên, đến học tại Takkasila và thông thạo mọi kỹ năng. Khi cha ngài qua đời, ngài trở thành đại tu sĩ và cố vấn của nhà vua. Ngài tên là Vidhurapandita, Vidhura Hiền Triết.

Vua Dhananjaya, giống như vị vua Kosala sau này, đã ngừng tôn vinh các chiến binh cũ của mình và thay vào đó là chào đón những người mới đến. Sau đó, ông lên đường chiến đấu ở một vùng biên giới đang hỗn loạn. Cũng như trước đây, các chiến binh cũ không chiến đấu vì họ mong đợi những người mới đến sẽ làm điều đó. Những người mới đến cũng không chiến đấu vì họ mong đợi các chiến binh cũ sẽ làm điều đó.

Nhà vua đã phải chịu một thất bại hoàn toàn.

Ngài trở về Indapattana và nhận ra rằng chính sai lầm của mình - tôn vinh người lạ thay vì thần dân trung thành - đã khiến ngài sụp đổ. Ngài tự hỏi: "Liệu ta có phải là vị vua duy nhất bị đánh bại như thế này không? Để ta hỏi Vidhurapandita."

Vì vậy, ngài đã hỏi Bồ Tát về điều đó.

Vidhurapandita thưa: “Tâu Đại Vương, nỗi khổ của Ngài còn nhỏ bé so với một câu chuyện khác từ xa xưa.

Ngày xưa, có một người chăn dê tên là Dhumakari. Ông sống trong rừng với một đàn dê đông đúc. Ông giữ lửa cháy suốt ngày đêm và sống bằng sữa và các loại thức ăn khác từ đàn dê của mình.

Một ngày nọ, một đàn nai vàng tuyệt đẹp đến gần ông vì chúng bị côn trùng quấy nhiễu. Người Bà La Môn say mê đàn nai. Ông ngừng chăm sóc đàn dê và dành toàn bộ sự chú ý cho đàn nai.

Mùa thu đến, côn trùng biến mất, và đàn nai trở về dãy Himalaya. Lúc đó, đàn dê đã chết vì không ai chăm sóc chúng.

Khi đàn nai rời đi và người Bà La Môn thấy đàn dê của mình đã chết, ông vô cùng đau buồn. Vì đau buồn và lo lắng, ông mắc bệnh vàng da và cuối cùng qua đời.

Ông tôn trọng người lạ và bỏ bê đàn gia súc của mình. Vì điều này, ông đau khổ hơn Ngài nhiều.”

Bồ Tát kể xong câu chuyện để an ủi nhà vua. Nhà vua cảm thấy dễ chịu hơn và ban thưởng cho Vidhurapandita nhiều lễ vật. Từ đó trở đi, ngài không còn thiên vị người lạ mà thay vào đó, ngài ủng hộ những người trung thành của mình. Ngài tiếp tục làm việc thiện trong suốt quãng đời còn lại và được tái sinh lên cõi trời.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật giảng giải giáo lý. Ngài nhận diện các nhân vật. Vua Kuru là Ananda. Người chăn dê Dhumakari là Pasenadi, vua Kosala. Và Vidhurapandita, vị cố vấn thông thái, chính là Đức Phật.

.... o ....

J413. Dhumakari Jātaka -- Never overlook those who have stood by your side for a long time.

Summary: The king neglects his loyal, seasoned warriors and instead invests in newcomers. However, due to a lack of trust, these newcomers fail to succeed. The Buddha shares a similar tale from the past about a goatherd who favored deer over his goats, ultimately losing both.

.

The Buddha told this story while staying in Jetavana. At that time, the King of Kosala had made a mistake. He had stopped showing respect to his long-time soldiers and instead gave special honour to new people who had just arrived. Because of this, trouble came.

One day, the king went to settle a disturbance on the border of his kingdom. But when the battle began, the old soldiers refused to fight, thinking: “Let the new favourites fight.”

And the new soldiers also refused to fight, thinking: “The old warriors will handle this.”

Because of this, no one fought, and the rebels won.

The king returned to Savatthi defeated and ashamed. He realized his loss happened because he had trusted strangers more than his own loyal warriors. He wondered: “Am I the only king who has ever suffered defeat for this reason?”

So after his morning meal, he went to see the Buddha and asked him the question.

The Buddha said: “Great King, this has happened before. Long ago, another king was also defeated because he favoured new-comers over his own people.”

And the Buddha told this story of the past.

The Tale of King Dhananjaya and Vidhura the Wise

Long ago, in the city of Indapattana in the land of the Kurus, there was a king named Dhananjaya, of the royal line of Yudhitthila.

The Bodhisatta was born into the family of the royal priest. He grew up, went to study at Takkasila, and mastered every skill. When his father died, he became the king’s chief priest and his advisor. His name was Vidhurapandita, the Wise Vidhura.

King Dhananjaya, like the later Kosala king, stopped honouring his old warriors and instead welcomed new-comers. Then he went to fight in a troubled frontier region. Just as before, the old soldiers did not fight because they expected the newcomers to do it. The newcomers also did not fight because they expected the old warriors to do it.

The king suffered a complete defeat.

He went back to Indapattana and realized that his mistake—honouring strangers instead of his loyal people—had caused his downfall. He wondered: “Am I the only king who has been defeated like this? Let me ask Vidhurapandita.”

So he asked the Bodhisatta about it.

Vidhurapandita said: “Great king, your suffering is small compared to another story from long ago.

There was once a brahmin goatherd named Dhumakari. He lived in the forest with a large herd of goats. He kept a fire burning all day and night and lived on milk and other food from his goats.

One day a group of beautiful, golden-colored deer came to stay near him, because they were troubled by insects. The brahmin became enchanted with the deer. He stopped caring for his goats and gave all his attention to the deer instead.

When autumn came, the insects disappeared, and the deer returned to the Himalayas. By then the goats had died, because no one had cared for them.

When the deer left and the brahmin found his goats dead, he became deeply sad. From grief and worry he became sick with jaundice and finally died.

He honoured strangers and neglected his own animals. Because of this, he suffered much more than you.”

The Bodhisatta finished the story to comfort the king. The king felt better and rewarded Vidhurapandita with many gifts. From then on, he stopped favouring strangers and instead supported his own loyal people. He continued to do good deeds for the rest of his life and was reborn in heaven.

After telling the story, the Buddha explained the teachings. Then he identified the characters. The Kuru king was Ananda. The goatherd Dhumakari was Pasenadi, the King of Kosala. And Vidhurapandita, the wise advisor, was the Buddha himself.

.... o ....

J414. Jagara Jātaka -- Một số nhà khổ hạnh, tạo công đức chỉ bằng cách thực hành thiền đứng và thiền đi, đã đi bộ suốt đêm mà không ngủ.

Tóm tắt: Một cư sĩ đức hạnh dành cả đêm để thiền hành và bảo vệ đoàn lữ hành khỏi bọn trộm. Đức Phật kể một câu chuyện về một vị tu sĩ khổ hạnh và cuộc thảo luận của họ về sự tỉnh thức và ý nghĩa sâu xa của nó.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Kỳ Viên, Ngài kể câu chuyện về một cư sĩ đã nhập Đạo, chứng sơ quả Nhập Lưu. Người này gia nhập một đoàn xe ngựa đi từ Savatthi qua một con đường rừng. Khi họ đến một nơi đẹp đẽ có nước, người dẫn đoàn dừng lại và tháo hết năm trăm xe ngựa. Ông chuẩn bị thức ăn cho đoàn người và chuẩn bị trại cho đêm. Đoàn người nằm ngủ bất cứ nơi nào có thể.

Tuy nhiên, vị cư sĩ không ngủ. Ông đi tới đi lui thiền định dưới gốc cây gần người dẫn đoàn.

Đêm đó, năm trăm tên cướp đến. Chúng định tấn công đoàn người và cướp sạch mọi thứ. Chúng bao vây trại với vũ khí trên tay. Nhưng khi thấy vị cư sĩ đi tới đi lui, chúng quyết định đợi cho đến khi ông ngủ.

Ông không ngủ. Ông đi suốt đêm không nghỉ.

Lúc bình minh, bọn cướp bỏ cuộc. Họ vứt bỏ gậy gộc, đá sỏi, vũ khí rồi bỏ đi, vừa đi vừa nói với người dẫn đầu đoàn lữ hành: "Ngươi thật may mắn. Ngươi vẫn còn mạng sống và tài sản là nhờ người đàn ông đã thức trắng đêm kia. Ngươi nên tôn kính ông ta."

Khi những người trong đoàn lữ hành thức dậy sớm, họ nhìn thấy vũ khí mà bọn cướp để lại và hiểu ra chuyện gì đã xảy ra. Họ tôn kính vị cư sĩ, biết rằng ông đã cứu mạng họ.

Sau khi hoàn tất công việc ở nơi đến, vị cư sĩ trở về Savatthi và sau đó đi đến Jetavana. Ông đảnh lễ Đức Phật, đảnh lễ và ngồi dưới chân Ngài. Khi Đức Phật mời ông lên thuyết giảng, ông kể lại toàn bộ câu chuyện.

Đức Phật nói: "Này cư sĩ, ngươi không phải là người duy nhất đạt được công đức nhờ tỉnh thức và quán chiếu. Các bậc hiền triết trong quá khứ cũng đã làm như vậy." Sau đó, theo lời thỉnh cầu của vị đệ tử, Đức Phật kể một câu chuyện cổ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ tát được sinh ra trong một gia đình Bà la môn. Ngài lớn lên, học tập tất cả các môn nghệ thuật tại Takkasila, rồi sau đó sống như một gia chủ. Một thời gian sau, ngài rời bỏ gia đình và trở thành một nhà tu khổ hạnh. Ngài nhanh chóng thành thạo thiền định sâu sắc và sống ở vùng Himalaya. Ở đó, ngài chỉ thực hành thiền đứng và thiền đi, và ngài đi bộ suốt đêm không ngủ.

Cuối con đường ngài đi, có một cái cây với một vị thần sống bên trong. Vị thần hài lòng với nỗ lực của nhà tu khổ hạnh và nói chuyện với ngài từ một lỗ trên thân cây. Vị thần hỏi tại sao ngài thức trong khi những người khác ngủ, và tại sao ngài ngủ khi những người khác thức.

Bồ Tát bình tĩnh trả lời. Ngài giải thích rằng nhiều người đã để mình rơi vào sự bất cẩn và quên mất giá trị của việc tự kỷ luật. Khi những người như vậy ngủ, ngài vẫn tỉnh thức và chánh niệm. Và cũng có những người khác đã chế ngự được tham, sân và si. Khi những bậc giác ngộ như vậy thức tỉnh, ngài cảm thấy bình an và thư thái.

Nghe lời giải thích sáng suốt này, vị thần cây rất hài lòng và khen ngợi nhà tu khổ hạnh. Sau đó, thần cây lặng lẽ trở về nhà trên cây.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật nói: “Lúc bấy giờ, thần cây là Uppalavanna. Còn vị ẩn sĩ là chính ta.”

.... o ....

J414. Jagara Jātaka -- Some ascetics, seeking to gain merit through practicing only standing and walking meditation, walked throughout the night without sleeping.

Summary: A virtuous layman spends the night practicing walking meditation and protects the caravan he accompanies from thieves. The Buddha shares a story about an ascetic and their discussion on wakefulness and its deeper significance.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, he told a story about a lay-disciple who had entered the First Path. This man joined a caravan of carts traveling from Savatthi by a forest road. When they reached a pleasant place with water, the caravan leader stopped and unyoked all five hundred carts. He arranged food for the men and prepared the camp for the night. The men lay down to sleep wherever they could.

The lay-disciple, however, did not sleep. He walked back and forth in meditation at the foot of a tree near the caravan leader.

That night, five hundred robbers came. They planned to attack the caravan and steal everything. They surrounded the camp with weapons in their hands. But when they saw the lay-disciple walking back and forth, they decided to wait until he fell asleep.

He never did. He walked all night without resting.

At dawn, the robbers gave up. They threw away their sticks, stones, and weapons and went away, saying to the caravan leader, “You are lucky. You still have your life and your property because of that man who stayed awake all night. You should honor him.”

When the caravan men woke early, they saw the weapons the robbers had left and realized what had happened. They honored the lay-disciple, knowing he had saved their lives.

After finishing his business at his destination, the lay-disciple returned to Savatthi and then went to Jetavana. He greeted the Buddha, paid respect, and sat at his feet. When the Buddha invited him to speak, he told the whole story.

The Buddha said, “Lay-disciple, you are not the only one who has gained merit by staying awake and watchful. Wise men in the past also did the same.” Then, at the disciple’s request, the Buddha told an ancient story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born into a brahmin family. He grew up, studied all the arts at Takkasila, and later lived as a householder. After some time, he left home and became an ascetic. He soon mastered deep meditation and lived in the Himalayan region. There, he practiced only standing and walking meditation, and he walked throughout the night without sleeping.

At the end of his walking path stood a tree with a spirit living inside it. The spirit was pleased with the ascetic’s effort and spoke to him from a hole in the trunk. The spirit asked why he stayed awake while others slept, and why he slept when others were awake.

The Bodhisatta replied calmly. He explained that many people let themselves fall into carelessness and forget the value of self-discipline. When such people are sleeping, he remains awake and mindful. And there are others who have already overcome desire, anger, and ignorance. When such enlightened beings are awake, he feels at peace and rests.

Hearing this wise explanation, the tree-spirit was pleased and praised the ascetic. Then it returned quietly to its home in the tree.

After finishing the story, the Buddha said, “At that time, the tree-spirit was Uppalavanna. The ascetic was myself.”

.... o ....

J415. Kummasapinda Jātaka -- Mallika dâng lên Đức Phật ba phần cháo nhỏ, và ngay ngày hôm đó, cô đã được phong làm hoàng hậu.

Tóm tắt: Một thị nữ dâng lên Đức Phật ba phần cháo và được phong làm hoàng hậu ngay trong ngày hôm đó. Đức Phật kể một câu chuyện tương tự từ quá khứ, giải thích việc cả vua và hoàng hậu đều có thể nhớ lại những việc làm tốt đẹp của mình từ kiếp trước và chứng thực những kết quả tích cực của chúng.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Kỳ Viên, Ngài đã kể một câu chuyện về Hoàng hậu Mallika. Mallika là con gái của người thợ làm vòng hoa chính ở Savatthi. Nàng rất xinh đẹp, nhân hậu và đức hạnh. Năm mười sáu tuổi, nàng cùng vài người bạn đến một vườn hoa. Nàng mang theo một giỏ đựng ba phần cháo chua.

Khi nàng rời khỏi thành phố, nàng thấy Đức Phật đi vào Savatthi, được các nhà sư vây quanh và tỏa ra hào quang an lạc. Cảm động và kính trọng Đức Phật, nàng dâng lên Ngài cả ba phần cháo. Đức Phật chấp nhận. Mallika đảnh lễ dưới chân Ngài và đứng gần đó một cách cung kính, tràn đầy niềm vui.

Nhìn thấy nàng, Đức Phật mỉm cười. Nhà sư Ananda hỏi tại sao. Đức Phật đáp: “Này Ananda, nhờ việc làm tốt hôm nay, cô gái này sẽ trở thành hoàng hậu của vua Kosala trước khi ngày tàn.”

Mallika tiếp tục đến vườn hoa. Cùng ngày hôm đó, vua Kosala đã giao chiến với vua Ajatasattu và thua trận. Nhà vua đã cưỡi ngựa bỏ chạy. Khi đến gần kinh thành, ngài nghe thấy tiếng hát du dương của Mallika trong vườn. Tò mò, ngài đi theo tiếng hát.

Công đức dâng cháo của Mallika rất lớn. Vì vậy, khi nhìn thấy nhà vua, nàng không bỏ chạy. Thay vào đó, nàng bình tĩnh nắm lấy dây cương ngựa. Nhà vua hỏi nàng đã có chồng chưa. Khi nàng nói chưa, nhà vua xuống ngựa, mệt mỏi vì chiến trận, tựa đầu vào lòng nàng một lúc. Sau đó, ngài đỡ nàng lên ngựa và đưa nàng về nhà trong vinh dự.

Tối hôm đó, nhà vua sai một cỗ xe ngựa hoàng gia đến rước nàng về cung điện. Ngài đặt nàng ngồi trên một thảm châu báu, xức dầu tấn phong và phong nàng làm hoàng hậu. Kể từ ngày đó, Mallika được nhà vua hết mực yêu mến. Nàng có những người hầu trung thành, nhan sắc tuyệt trần và lòng sùng kính sâu sắc đối với Đức Phật. Cả Savatthi đều nghe nói rằng nàng trở thành hoàng hậu vì nàng đã dâng ba phần cháo cho Đức Thế Tôn.

Một hôm, các nhà sư bàn luận về điều này trong Chánh Điện. Họ nói: “Này các hiền giả, Mallika chỉ dâng ba phần cháo nhỏ, và ngay trong ngày đó, nàng đã lên ngôi hoàng hậu. Điều này cho thấy sức mạnh vĩ đại của việc cúng dường một vị Phật.”

Đức Phật nghe được lời này và nói: “Này các Tỳ kheo, không có gì ngạc nhiên khi Mallika trở thành hoàng hậu sau khi dâng cháo cho một vị Giác Ngộ. Ngay cả trong quá khứ, những bậc hiền trí cũng đã cúng dường những món quà đơn giản - chỉ là cháo không muối hoặc dầu - cho các vị Độc Giác Phật, và từ đó họ được tái sinh làm vua.”

Rồi Ngài kể một câu chuyện cổ xưa.

Ngày xưa, tại thành Benares, vua Brahmadatta trị vì. Vào thời đó, Bồ Tát sinh ra trong một gia đình rất nghèo. Khi lớn lên, Ngài làm công cho một trang trại của một người giàu có.

Một buổi sáng, Ngài mua bốn phần cháo chua cho bữa sáng và đi bộ đến nơi làm việc. Trên đường đi, Ngài nhìn thấy bốn vị Độc Giác Phật - những vị Phật im lặng, sống lặng lẽ và không thuyết giảng - đang đến gần thành phố để khất thực.

Ngài nghĩ: “Thay vì tự mình ăn, ta nên cúng dường cho các bậc thánh này.” Ngài cung kính chào đón và dâng cúng cả bốn phần. Ngài chuẩn bị chỗ ngồi đơn giản bằng cách san phẳng mặt đất và đặt cành cây, mang nước cho họ trong một chiếc giỏ lá, và dâng cháo vào bát của họ. Khi làm như vậy, ngài cầu nguyện: “Nguyện món quà này giúp ta làm điều thiện, nguyện ta được tái sinh trong một kiếp tốt đẹp hơn, và nguyện ta một ngày nào đó đạt được trí tuệ.”

Các vị Độc Giác Phật nhận lễ vật, ban phước lành cho ngài, rồi trở về hang động. Bồ Tát tràn ngập niềm vui và ghi nhớ việc làm tốt đẹp này mỗi ngày cho đến khi ngài viên tịch.

Nhờ công đức này, ngài được tái sinh làm con trai của hoàng hậu Benares. Ngài được đặt tên là Hoàng tử Brahmadatta. Ngay từ khi còn nhỏ, ngài đã nhớ rõ kiếp trước mình đã cúng dường thức ăn cho bốn vị Độc Giác Phật.

Lớn lên, ngài được học hành tại Takkasila, trở về quê hương và trở thành phó vương. Sau khi cha mất, ngài lên ngôi vua. Ngài kết hôn với công chúa xinh đẹp của vua Kosala và lập nàng làm hoàng hậu.

Vào ngày đăng quang, toàn bộ kinh thành được trang hoàng lộng lẫy như chốn thiên đường. Sau buổi lễ trọng đại, ngài ngồi trên ngai vàng dưới chiếc lọng trắng của hoàng gia, xung quanh là các quan đại thần, bà-la-môn, thần dân và mười sáu ngàn vũ nữ. Khi nhìn thấy tất cả quyền lực và của cải của mình - voi, ngựa, châu báu, đất đai, người hầu và xa hoa - ngài nhớ lại kiếp trước mình là một người lao động nghèo khó. Ngài biết rằng tất cả sự thịnh vượng của mình đến từ việc cúng dường đơn giản bốn phần cháo cho các vị Độc Giác Phật.

Suy nghĩ này khiến ngài tràn ngập niềm vui sâu sắc.

Từ đó trở đi, nhà vua thường kể lại câu chuyện này trước công chúng. Dân chúng rất thích nghe, và tất cả nhạc công và vũ công trong cung điện đều hát về nó. Cả vương quốc đều biết câu chuyện này.

Sau một thời gian, hoàng hậu bắt đầu tò mò về ý nghĩa câu chuyện nhưng lại ngại hỏi. Một ngày nọ, khi nhà vua hài lòng với nàng, ngài đã ban cho nàng một điều ước. Nàng xin vua giải thích câu chuyện trước công chúng.

Nhà vua đồng ý. Ngài triệu tập một cuộc họp lớn, cho dựng một lầu đài bằng ngọc và ngồi trước toàn thể kinh thành - các quan đại thần, bà la môn, dân chúng và mười sáu ngàn cung nữ trong cung điện. Hoàng hậu ngồi gần đó trên một chiếc ghế vàng.

Nàng xin vua giải thích câu chuyện, và vua kể cho mọi người nghe một cách công khai về việc trong một kiếp trước, ngài đã cúng dường bốn phần cháo cho bốn vị Độc Giác Phật, và hành động hào phóng duy nhất đó cuối cùng đã đưa ngài lên ngôi vua.

Hoàng hậu vô cùng vui mừng. Nàng nói với vua: "Nếu chàng đã hiểu rõ lợi ích của sự bố thí, thì từ nay trở đi, hãy luôn bố thí một phần cơm cho các bậc thánh nhân trước khi dùng bữa."

Nhà vua đồng ý và khen ngợi trí tuệ của nàng.

Rồi vua hỏi nàng: "Nàng đẹp hơn tất cả những người phụ nữ ở đây. Nhờ việc thiện nào mà nàng có được vẻ đẹp như vậy?"

Nàng kể lại kiếp trước của mình: nàng từng là một thị nữ trong cung điện. Nàng sống giản dị và cúng dường thức ăn cho một nhà sư có tâm trong sạch. Chính việc làm này đã mang lại cho nàng nhan sắc và vận may như hiện tại.

Cả vua và hoàng hậu đều công khai chia sẻ những việc thiện trong quá khứ với thần dân.

Từ ngày đó trở đi, họ đã xây dựng sáu hội trường từ thiện lớn - tại bốn cổng thành, ở trung tâm thành phố và ở lối vào cung điện. Họ bố thí hào phóng cho người nghèo, giữ gìn giới luật, giữ các ngày lễ và khuyến khích toàn thể Ấn Độ thực hành bố thí.

Cuối đời, họ được tái sinh lên thiên đường.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Lúc bấy giờ, hoàng hậu là mẹ của Rahula, và nhà vua chính là ta.”

.... o ....

J415. Kummasapinda Jātaka -- Mallika presented the Buddha with just three small servings of gruel, and that very day, she was crowned queen.

Summary: One maid offers three portions of gruel to the Buddha and is elevated to the position of chief queen on that very day. The Buddha recounts a similar story from the past, explaining how both the king and queen could recall their virtuous deeds from previous lives and attest to their positive effects.

.

While the Buddha was living at Jetavana, he told a story about Queen Mallika. Mallika was the daughter of the chief garland-maker of Savatthi. She was very beautiful, kind, and virtuous. When she was sixteen, she and some friends went to a flower garden. She carried a basket with three portions of sour gruel.

As she was leaving the city, she saw the Buddha entering Savatthi, surrounded by monks and shining with a peaceful radiance. Moved with respect, she offered the Buddha all three portions of gruel. The Buddha accepted her offering. Mallika bowed at his feet and stood respectfully nearby, filled with joyful thoughts.

Seeing her, the Buddha smiled. The monk Ananda asked why. The Buddha replied, “Ananda, because of her good deed today, this girl will become the chief queen of the King of Kosala before the day ends.”

Mallika continued to the flower garden. That same day, the King of Kosala fought a battle against King Ajatasattu and lost. The king fled on horseback. As he approached the city, he heard the beautiful singing of Mallika in the garden. Curious, he followed the sound.

Mallika’s merit from giving the gruel was strong. So when she saw the king, she did not run away. Instead, she calmly held the horse’s bridle. The king asked if she was married. When she said she was not, he got down from his horse and, tired from battle, rested his head for a moment on her lap. Then he helped her onto his horse and brought her home with honor.

That evening, he sent a royal chariot to bring her to the palace. He seated her on a pile of jewels, anointed her, and made her his chief queen. From that day on, Mallika was loved dearly by the king. She had loyal servants, great beauty, and deep devotion to the Buddha. All of Savatthi heard that she became queen because she gave three portions of gruel to the Blessed One.

One day, the monks discussed this in the Hall of Truth. They said, “Friends, Mallika gave only three small portions of gruel, and on the same day she became queen. This shows the great power of giving to a Buddha.”

The Buddha heard this talk and said, “Monks, it is no surprise that Mallika became queen after giving gruel to an Enlightened One. Even in the past, wise people gave simple gifts—only plain gruel without salt or oil—to paccekabuddhas, and from that they were reborn as kings.”

Then he told an ancient story.

Long ago, in the city of Benares, King Brahmadatta ruled. In that time, the Bodhisatta was born into a very poor family. When he grew up, he worked for wages on a rich man’s farm.

One morning, he bought four portions of sour gruel for his breakfast and walked to work. On the way, he saw four paccekabuddhas—silent Buddhas who live quietly and do not teach—approaching the city for alms.

He thought, “Instead of eating this myself, I should offer it to these holy beings.” He respectfully greeted them and offered all four portions. He prepared simple seats by smoothing the ground and placing branches, brought water for them in a leaf basket, and offered the gruel into their bowls. As he did so, he wished, “May this gift help me do good, may I be reborn in a better life, and one day may I gain wisdom.”

The paccekabuddhas accepted the offering, blessed him, and returned to their cave. The Bodhisatta was filled with joy and remembered this good act every day until he died.

Because of this good deed, he was reborn as the son of the queen of Benares. He was named Prince Brahmadatta. Even as a child, he remembered clearly how he had offered food to the four paccekabuddhas in his previous life.

When he grew up, he was educated at Takkasila, returned home, and became the viceroy. After his father died, he became king. He married the beautiful daughter of the Kosala king and made her his chief queen.

On the day of his coronation, the whole city was decorated like a heavenly city. After the great ceremony, he sat on the throne under the white royal parasol, surrounded by ministers, brahmins, citizens, and sixteen thousand dancing girls. As he looked at all his power and wealth—elephants, horses, jewels, land, servants, and luxury—he remembered his past life as a poor laborer. He knew that all of his prosperity came from the simple gift of four portions of gruel to the paccekabuddhas.

This thought filled him with deep joy.

From then on, the king often repeated this story publicly. People loved to hear it, and all the palace musicians and dancers sang about it. The whole kingdom knew the tale.

After some time, the queen became curious about the meaning of his story but was afraid to ask. One day, when the king was pleased with her, he offered to grant her a wish. She asked him to explain the story publicly.

The king agreed. He announced a great gathering, built a jeweled pavilion, and sat before the whole city—ministers, brahmins, townspeople, and the sixteen thousand women of the palace. The queen sat nearby in a golden chair.

She asked him to explain the story, and he told everyone openly how, in a past life, he had offered four portions of gruel to four paccekabuddhas, and how that single act of generosity eventually led him to become king.

The queen was overjoyed. She told him, “If you know so clearly the benefits of generosity, then from today onward, always give a portion of your rice to holy men before you eat.”

The king agreed and praised her wisdom.

Then he asked her, “You are more beautiful than all the women here. By what good deed did you gain such beauty?”

She explained her past life: she had once been a servant-girl at a royal court. She lived modestly and gave food to a monk with a pure heart. This act led to her present beauty and good fortune.

Both the king and queen openly shared their past good deeds with the people.

From that day forward, they built six great charity halls—at the four city gates, in the city center, and at the palace entrance. They gave generous gifts to the poor, observed moral discipline, kept holy days, and encouraged all of India to practice generosity.

At the end of their lives, they were reborn in heaven.

When the Buddha finished the story, he said, “At that time, the queen was the mother of Rahula, and the king was myself.”

.... o ....

J416. Parantapa Jātaka -- Người cai trị một cách khôn ngoan sẽ lên cõi trời sau khi chết.

Tóm tắt: Các nhà sư bàn luận về âm mưu ám sát Đức Phật của Đề Bà Đạt Đa (Devadatta). Đáp lại, Đức Phật kể câu chuyện về một vị hoàng tử có thể hiểu được tiếng thú vật và đã dùng khả năng này để phá vỡ âm mưu của chúng. Ngài cũng kể lại việc một vị hoàng tử khác đã phát hiện ra kẻ sát hại cha mình, kẻ luôn sống trong nỗi sợ hãi bị phát hiện, và cuối cùng đã trả thù.

.

Khi Đức Phật đang trú tại Trúc Lâm, các vị sư đang trò chuyện trong Chánh Pháp Đường. Họ nói: "Đề-bà-đạt-đa (Devadatta) tìm cách giết Đức Phật. Hắn đã thuê cung thủ, đẩy đổ một tảng đá, thả voi Nalagiri, và liên tục tìm cách mới để hãm hại Đức Phật."

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang bàn luận điều gì. Khi họ kể lại, Ngài nói: "Đây không phải lần đầu Đề-bà-đạt-đa tìm cách giết ta. Trước đây hắn cũng đã từng tìm cách, nhưng không thể hại ta. Thay vào đó, hắn chỉ tự chuốc lấy đau khổ cho bản thân." Rồi Đức Phật kể một câu chuyện từ rất lâu rồi.

Một vị vua tên là Brahmadatta trị vì ở Benares. Bồ-tát được sinh ra làm con trai của vị vua này. Khi lớn lên, Ngài đến Takkasila, học hỏi mọi kiến ​​thức, và cũng học được một phép thuật cho phép Ngài hiểu được tiếng kêu của các loài động vật.

Khi trở về nhà, vua cha đã phong Ngài làm phó vương. Tuy nhiên, nhà vua lại ghen tị và sợ hãi Ngài, nên muốn giết Ngài và thậm chí không dám nhìn Ngài.

Một đêm nọ, một con chó rừng mẹ và hai con của nó đi vào thành phố qua một cống rãnh. Gần phòng ngủ của Bồ Tát, một lữ khách đang nằm trên một tấm ván. Đôi giày của anh ta nằm trên sàn bên cạnh.

Những chú chó rừng con đói bụng và khóc. Chó mẹ nói bằng tiếng chó rừng: "Im lặng. Khi người đàn ông ngủ thiếp đi, ta sẽ lấy giày của ông ta và cho các ngươi thức ăn."

Nhờ phép thuật của mình, Bồ Tát hiểu được lời của chó mẹ. Ngài mở cửa sổ và hỏi người đàn ông: "Giày của ngươi đâu?" Khi lữ khách nói với ngài, Bồ Tát nói: "Nhặt chúng lên và treo chúng lên cao hơn." Điều này đã phá hỏng kế hoạch của chó rừng, và nó nổi giận với chàng.

Sau đó, chó rừng trở về thành phố. Hôm đó, một người đàn ông say rượu đã rơi xuống ao sen và chết đuối. Anh ta có quần áo, tiền bạc và một chiếc nhẫn.

Chó rừng nói với đàn con: "Có một người chết gần đây. Ta sẽ cho các ngươi thịt của người đó để ăn." Một lần nữa, Bồ Tát lại nghe thấy tiếng chó rừng. Chàng bảo người lữ khách ở phòng bên cạnh: "Hãy đi lấy quần áo, tiền bạc và nhẫn của người chết, rồi dìm xác xuống nước cho khỏi nổi lên."

Người đàn ông làm theo. Chó rừng càng tức giận hơn. Nó nói: "Ngươi đã ngăn cản các con ta ăn giày dép. Giờ thì ngươi ngăn cản chúng ăn thịt người chết. Nghe đây: Ba ngày nữa, một vị vua thù địch sẽ tấn công thành phố này. Cha ngươi sẽ sai ngươi ra trận, và ngươi sẽ bị giết. Ta sẽ uống máu ngươi. Vì ngươi đã biến ta thành kẻ thù, ta sẽ bảo đảm điều đó."

Rồi nó rời đi cùng đàn con.

Đúng ba ngày sau, một vị vua thù địch đến và bao vây thành phố. Nhà vua ra lệnh cho Bồ Tát ra trận. Bồ Tát nói: "Thưa cha, con thấy điềm xấu. Nếu con đi, con có thể chết." Nhưng nhà vua buộc ngài phải đi.

Bồ Tát tránh khỏi vị trí của kẻ thù và rời khỏi thành phố cùng với quân đội của mình. Tất cả mọi người đều đi theo ngài.

Nhà vua hoảng hốt nghĩ: "Phó vương của ta đã bỏ rơi ta. Kẻ thù đã bao vây thành phố. Ta chắc chắn sẽ chết." Ông trốn thoát cùng hoàng hậu, vị tư tế của gia đình và một người hầu tên là Parantapa. Họ trốn trong rừng và sống trong một túp lều nhỏ. Parantapa ở lại với hoàng hậu trong khi nhà vua và vị tư tế đi tìm trái cây dại.

Hoàng hậu đã có thai với nhà vua, nhưng vì dành quá nhiều thời gian cho người hầu Parantapa, bà đã bắt đầu ngoại tình với ông.

Hoàng hậu nói với Parantapa: "Nếu nhà vua phát hiện ra, ngài sẽ giết cả hai chúng ta. Ngươi phải giết ngài ấy."

Bà giải thích: "Khi ngài đi tắm, ngươi hãy mang theo kiếm của ngài. Khi ngài mất tập trung, hãy giết ngài."

Parantapa đồng ý. Một ngày nọ, tại nơi tắm, y túm tóc nhà vua và cắt đầu ngài. Vị tư tế, lúc đó đang hái trái cây trên một cái cây gần đó, đã chứng kiến ​​mọi chuyện nhưng lại sợ hãi trốn tránh.

Parantapa chôn cất thi thể và quay trở lại. Vị tư tế giả vờ bị mù, nói với Parantapa rằng hơi thở của một con rắn đã làm ông mù. Parantapa tin lời thầy tu.

Sau đó, hoàng hậu sinh một hoàng tử.

Khi chàng trai lên mười sáu tuổi, vị thầy tu đưa chàng đến nơi tắm, mở mắt chàng ra và tiết lộ sự thật:

"Parantapa không phải là cha của chàng. Chính y đã giết cha ruột của chàng ngay tại đây. Mẹ chàng đã giúp ông ta. Nhìn kìa, đây là xương của cha chàng."

Chàng trai bừng bừng nổi giận. Vị thầy tu dạy chàng kiếm thuật.

Một ngày nọ, chàng trai đưa Parantapa đi tắm. Khi Parantapa bước xuống nước, hoàng tử túm tóc y giống như Parantapa đã từng túm cha chàng. Parantapa cầu xin tha mạng, nhưng hoàng tử đã giết y, chôn cất y và trở về túp lều.

Chàng mắng mẹ. Sau đó, chàng, mẹ chàng và vị thầy tu trở về Benares.

Bồ Tát, người đã đánh bại vua địch và lên ngôi, đã phong cho hoàng tử trẻ làm phó vương. Ngài trị vì một cách khôn ngoan và được lên cõi trời sau khi qua đời.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật nói: “Trong kiếp trước, vị vua già độc ác là Đề Bà Đạt Đa, và ta là hoàng tử.”

.... o ....

J416. Parantapa Jātaka -- Those who rule wisely will earn a place in heaven after death.

Summary: The monks are discussing Devadatta's attempts to kill the Buddha. In response, the Buddha shares a story about a prince who could understand the language of animals and used this ability to foil their schemes. He also recounts how another prince discovered his father’s murderer, who lived in constant fear of being found out, and ultimately took his revenge.

.

While the Buddha was living in the Bamboo Grove, the monks were talking in the Hall of Truth. They said, “Devadatta is trying to kill the Buddha. He has hired bowmen, pushed down a rock, released the elephant Nalagiri, and keeps looking for new ways to harm the Buddha.”

The Buddha came in and asked what they were discussing. When they told him, he said, “This is not the first time Devadatta has tried to kill me. In the past he also tried, but he could not harm me. Instead, he only caused suffering for himself.” Then the Buddha told a story from long ago.

A king named Brahmadatta ruled in Benares. The Bodhisatta was born as his son. As he grew up, he went to Takkasila, learned all knowledge, and also learned a magical skill that allowed him to understand the cries of animals.

When he returned home, his father made him the viceroy. However, the king was jealous and afraid of him, so he wanted to kill him and would not even look at him.

One night, a mother jackal and her two cubs entered the city through a sewer. Near the Bodhisatta’s bedroom, a traveler was lying on a plank. His shoes were on the floor beside him.

The jackal cubs were hungry and cried. Their mother said in jackal language, “Be quiet. When the man falls asleep, I will take his shoes and give you food.”

Because of his magic spell, the Bodhisatta understood her words. He opened a window and asked the man, “Where are your shoes?” When the traveler told him, the Bodhisatta said, “Pick them up and hang them higher.” This spoiled the jackal’s plan, and she became angry at him.

Later, the jackal returned to the city. That day a drunken man had fallen into a lotus pond and drowned. He had clothes, money, and a ring.

The jackal told her cubs, “There is a dead man nearby. I will give you his flesh to eat.” Again, the Bodhisatta heard her. He told the traveler in the next room, “Go and take the dead man’s clothes, money, and ring, and push the body deep underwater so it will not float up.”

The man did so. Now the jackal was even more angry. She said, “You stopped my children from eating shoes. Now you stop them from eating the dead man. Listen well: in three days, a hostile king will attack this city. Your father will send you to fight, and you will be killed. I will drink your blood. Since you have made me your enemy, I will make sure of it.”

Then she left with her cubs.

Exactly three days later, a hostile king came and surrounded the city. The king ordered the Bodhisatta to fight. The Bodhisatta said, “Father, I saw a bad sign. If I go, I may die.” But the king forced him to go.

The Bodhisatta avoided the enemy’s position and left the city with his army. All the people followed him.

The king panicked, thinking, “My viceroy has abandoned me. The enemy surrounds the city. I am as good as dead.” He escaped with his queen, his family priest, and one servant named Parantapa. They hid in a forest and lived in a small hut. Parantapa stayed behind with the queen while the king and priest searched for wild fruits.

The queen became pregnant by the king, but since she spent so much time with Parantapa, she began an affair with him.

The queen told Parantapa, “If the king finds out, he will kill us both. You must kill him.”

She explained how: “When he goes to bathe, you carry his sword. When he is distracted, kill him.”

Parantapa agreed. One day, at the bathing place, he grabbed the king by the hair and cut off his head. The priest, who had been picking fruit in a nearby tree, saw everything but hid in fear.

Parantapa buried the body and returned. The priest pretended to be blind, telling Parantapa that a snake’s breath had blinded him. Parantapa believed him.

The queen later gave birth to a son.

When the boy grew to age sixteen, the priest took him to the bathing place, opened his eyes, and revealed the truth:

“Parantapa is not your father. He killed your real father right here. Your mother helped him. Look—here are your father’s bones.”

The boy burned with anger. The priest taught him sword skills.

One day the boy took Parantapa to bathe. When Parantapa entered the water, the prince grabbed him by the hair just as Parantapa had once grabbed his father. Parantapa begged for his life, but the prince killed him, buried him, and returned to the hut.

He scolded his mother. Then he, his mother, and the priest returned to Benares.

The Bodhisatta, who had defeated the enemy king and taken the throne, made the young prince his viceroy. He ruled wisely and earned a place in heaven after his death.

After finishing the story, the Buddha said: “In that past life, the wicked old king was Devadatta, and I was the prince.”

.... o ....

J417. Kaccani Jātaka -- Hạnh phúc sẽ đến với những ai trân trọng mẹ mình.

Tóm tắt: Một người đàn ông nuôi mẹ, và khi vợ anh ta muốn đuổi bà đi, anh ta từ chối. Đức Phật kể một câu chuyện tương phản, trong đó người con trai đuổi mẹ mình đi, và bà tổ chức tang lễ cho Chánh Pháp, mà bà tin rằng đã chết. Cảm động trước lời cầu nguyện của bà, Sakka đã can thiệp, bảo đảm người con trai trở về, xin lỗi và tiếp tục trách nhiệm của mình.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài ngự tại Kỳ Viên. Câu chuyện kể về một người đàn ông luôn chăm sóc mẹ mình chu đáo.

Ngày xưa, ở Savatthi có một người đàn ông xuất thân từ một gia đình danh giá. Khi cha mất, ông đã hết lòng chăm sóc mẹ. Ông rửa miệng, đánh răng, tắm rửa, rửa chân cho mẹ và cho mẹ ăn những món đơn giản như cơm và cháo. Ông làm tất cả mọi việc cho mẹ.

Một hôm, mẹ ông nói: “Con trai ơi, con nên lấy vợ. Một người vợ sẽ giúp mẹ chăm sóc con. Sau đó, con có thể tập trung vào bổn phận của một người gia trưởng.”

Nhưng ông nói: “Mẹ ơi, con chăm sóc mẹ vì điều đó mang lại cho con hạnh phúc. Còn ai có thể chăm sóc mẹ tốt như con chứ?”

Bà cứ nài nỉ, và cuối cùng, không được chồng đồng ý, bà đã đưa một cô gái trẻ xuất thân từ một gia đình danh giá về nhà và sắp xếp cuộc hôn nhân. Người đàn ông kết hôn với cô vì không muốn làm mẹ buồn.

Người vợ nhận thấy chồng mình yêu thương chăm sóc mẹ mình như thế nào. Muốn làm điều tương tự, bà cũng đối xử với bà lão rất kính trọng. Vì vậy, chồng bà bắt đầu cho bà tất cả những món ngon mà ông tìm thấy.

Nhưng theo thời gian, người vợ trở nên kiêu ngạo và ngốc nghếch. Bà nghĩ: “Chồng mình cho mình tất cả những món ngon nhất. Chắc hẳn là ông ta muốn tống khứ mẹ chồng đi. Mình sẽ tìm cách đuổi bà ta đi.”

Vì vậy, bà bắt đầu đối xử tệ bạc với mẹ chồng. Bà cho bà ăn cháo quá nóng, quá lạnh, quá mặn, hoặc thậm chí không có chút muối nào. Khi bà cụ phàn nàn, bà vợ giả vờ sửa nhưng chỉ làm mọi chuyện tệ hơn. Sau đó, bà lớn tiếng đổ lỗi cho bà cụ là không thể chiều lòng được.

Chuyện tương tự cũng xảy ra vào giờ tắm: bà vợ dội nước sôi lên lưng bà. Khi bà mẹ khóc vì nước quá nóng, bà vợ lại dội nước đá lạnh, rồi kể với hàng xóm rằng bà cụ phàn nàn đủ thứ.

Đêm đến, bà cụ nói giường bà đầy bọ chét. Bà vợ giả vờ sửa nhưng thực ra lại rắc thêm bọ chét vào giường.

Bà ta còn lén lút rải đất, chất nhờn và tóc bạc khắp nhà, rồi nói với chồng: “Mẹ anh làm nhà bẩn quá! Tôi không thể sống với mụ phù thủy già nua như vậy được! Anh chọn đi, hoặc bà ta ở lại, hoặc tôi ở lại.”

Người chồng nói: “Vợ ơi, em còn trẻ. Em có thể sống ở bất cứ đâu. Nhưng mẹ tôi yếu đuối và phải dựa vào tôi. Hãy về với gia đình em đi.”

Nghe vậy, người vợ trở nên sợ hãi. Cô nghĩ: “Anh ấy thật sự yêu thương mẹ mình. Nếu tôi bỏ đi, cuộc sống của tôi sẽ khốn khổ.” Vì vậy, cô thay đổi và bắt đầu phục vụ mẹ chồng tử tế trở lại.

Một ngày nọ, người chồng đến Kỳ Viên để nghe Đức Phật thuyết giảng. Đức Phật hỏi anh ta có còn chăm sóc mẹ không. Anh ta trả lời là có, rồi kể lại toàn bộ câu chuyện.

Đức Phật nói: “Lần này anh đã không nghe lời vợ khi bà ta cố gắng khiến anh bỏ rơi mẹ. Nhưng trước đây anh không sáng suốt như vậy. Anh đã từng đuổi mẹ mình đi vì lời nói của vợ. Nhưng vì tôi, anh đã đón bà ấy về và chăm sóc bà ấy trở lại.”

Rồi ngài kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xửa ngày xưa, ở Benares, có một chàng trai trẻ rất yêu thương mẹ và hết lòng chăm sóc bà. Nhưng khi chàng kết hôn, vợ chàng cũng nổi cơn ghen và nói rằng bà không thể sống chung với “mụ phù thủy già”. Mụ ép chàng phải lựa chọn. Khác với câu chuyện hiện tại, chàng đã sai lầm khi tin tưởng vợ mình và đuổi mẹ đi.

Bà lão không còn nơi nào để đi nên phải đi làm thuê kiếm sống ở nhà một người bạn. Sau đó, người vợ sinh một đứa con. Bà vợ tự hào nói với mọi người: “Tôi có con chỉ vì mụ phù thủy già đã bỏ đi!”

Người mẹ nghe vậy buồn bã nghĩ: “Phải trái, thiện ác chắc hẳn đã chết trên đời này rồi nếu người ta sống sung túc sau khi ngược đãi mẹ ruột. Ta sẽ nấu một lễ vật cúng “Sự Chính Đáng” (Right), như thể “Sự Chính Đáng” đã chết.”

Bà đến một nghĩa trang. Bà nhóm lửa bằng ba hộp sọ người làm giá đỡ, tắm rửa, xõa tóc và bắt đầu vo gạo, vo hạt mè để làm lễ.

Đúng lúc đó, Sakka (Vua của chư thiên, Bồ Tát trong kiếp đó) nhìn thấy bà và từ trên trời xuống cải trang thành một Bà-la-môn. Ngài hỏi bà đang làm gì. Bà giải thích rằng “Sự Chính Đáng” chắc hẳn đã chết, vì người tốt phải chịu đau khổ còn người xấu thì lại được thịnh vượng.

Sakka nói với bà rằng “Sự Chính Đáng” không bao giờ chết. Ngài hứa sẽ giúp bà. Sau đó, ngài hiện hình và nói: "Con trai và vợ của bà sẽ đến xin tha thứ. Họ sẽ đưa bà về nhà và sống với bà trong bình an."

Nhờ năng lực của Sakka, người con trai và con dâu bỗng nhớ lại tất cả lòng tốt của bà. Họ đi tìm bà, tìm thấy bà trong nghĩa địa, khóc lóc, xin bà tha thứ và đưa bà về nhà. Họ sống hạnh phúc bên nhau từ đó trở đi.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật giải thích rằng trong quá khứ: "Người con trai tận tụy chính là người đàn ông đang đứng trước mặt Ngài. Người vợ chính là người vợ đó. Và Sakka, người đã giúp đỡ bà lão, chính là Đức Phật."

Sau đó, Đức Phật thuyết giảng Giáo Pháp, và người đàn ông đạt đến tầng giác ngộ đầu tiên, sơ quả Nhập Lưu.

.... o ....

J417. Kaccani Jātaka -- Happiness comes to those who cherish their mothers.

Summary: A man supports his mother, and when his wife wants to send her away, he refuses. The Buddha shares a contrasting story where the son does expel his mother, and she holds funeral prayers for the Dhamma, which she believes has died. Moved by her prayers, Sakka intervenes, ensuring the son returns, apologizes, and resumes his responsibilities.

.

The Buddha told this story while staying at Jetavana. It was about a man who always took good care of his mother.

There was once a man in Savatthi from a good family. When his father died, he cared for his mother with great love. He washed her mouth, cleaned her teeth, bathed her, washed her feet, and gave her simple food like rice and gruel. He did everything for her.

One day his mother said, “My son, you should marry. A wife will help take care of me. Then you can focus on your duties as a householder.”

But he said, “Mother, I look after you because it brings me happiness. Who else would care for you as well as I do?”

She kept insisting, and finally, without his agreement, she brought home a young woman from a good family and arranged the marriage. The man married her because he did not want to upset his mother.

The wife noticed how lovingly her husband served his mother. Wanting to do the same, she also treated the old lady with great respect. Because of this, her husband began giving her all the good food that he found.

But in time, the wife became proud and foolish. She thought, “My husband gives me all the best food. That must mean he wants to get rid of his mother. I will find a way to make her leave.”

So she began to mistreat her mother-in-law. She gave her rice-gruel that was too hot, too cold, too salty, or had no salt at all. When the old woman complained, the wife pretended to fix it but only made things worse. Then she loudly accused the old woman of being impossible to satisfy.

The same thing happened at bath time: the wife poured boiling water on her back. When the mother cried that it was too hot, the wife poured freezing water, and then told neighbors the old lady complained about everything.

At night the old woman said her bed was full of fleas. The wife pretended to fix it but actually shook even more fleas into the bed.

She also secretly scattered dirt, mucus, and grey hairs around the house, then told her husband, “Your mother is making the house filthy! I cannot live with such an old witch! Choose: she stays or I stay.”

The man said, “Wife, you are young. You can live anywhere. But my mother is weak and depends on me. Go back to your family.”

Hearing this, the wife became afraid. She thought, “He truly loves his mother. If I leave, my life will be miserable.” So she changed and began to serve her mother-in-law kindly again.

One day the man went to Jetavana to hear the Buddha teach. The Buddha asked if he was still caring for his mother. The man said yes, and then told the whole story.

The Buddha said, “This time you did not listen to your wife when she tried to make you abandon your mother. But in the past you were not so wise. You once cast your mother out because of your wife’s words. But because of me, you took her back and cared for her again.”

Then he told a story from the past.

Long ago, in Benares, a young man loved his mother very much and cared for her devotedly. But when he married, his wife also grew jealous and said she could not live with the “old witch.” She forced him to choose. Unlike in the present story, he wrongly trusted his wife and sent his mother away.

The old woman had nowhere to go and worked for food in a friend’s house. Later, the wife gave birth to a baby. She proudly told everyone, “I only had a child because the old witch left!”

The mother heard this and thought sadly, “Right and goodness must be dead in this world if people prosper after mistreating their own mother. I will cook a death offering for ‘Right,’ as if Right has died.”

She went to a cemetery. She lit a fire using three human skulls as a stand, washed herself, loosened her hair, and began washing rice and sesame seeds for the ceremony.

At that moment Sakka (King of the gods, the Bodhisatta in that life) saw her and came down from heaven disguised as a brahmin. He asked her what she was doing. She explained that Right must be dead, since good people suffered and bad people prospered.

Sakka told her that Right never dies. He promised to help her. Then he revealed himself and said, “Your son and his wife will come and ask forgiveness. They will take you home and live with you in peace.”

Because of Sakka’s power, the son and daughter-in-law suddenly remembered all her kindness. They searched for her, found her in the cemetery, cried, asked her forgiveness, and brought her home. They lived together happily from then on.

After finishing the story, the Buddha explained that in the past:

The devoted son was the same man standing before him.

The wife was the same wife.

And Sakka, who helped the old woman, was the Buddha himself.

The Buddha then taught the Dhamma, and the man reached the first stage of enlightenment.

.... o ....

J418. Atthasadda Jātaka -- Hãy dừng việc tế lễ và bảo vệ sinh mạng tất cả chúng sinh.

Tóm tắt: Vua Kosala nghe thấy tiếng kêu cứu giữa đêm và bắt đầu lo lắng về ý nghĩa của chúng. Các vị Bà-la-môn khuyên vua nên làm lễ tế thần bằng nhiều loài động vật để tránh nguy hiểm. Đức Phật kể lại một sự kiện tương tự trong tiền kiếp, giải thích cách Ngài đã giải thích tiếng kêu cứu cho nhà vua và sắp xếp để tất cả các loài động vật được thả tự do.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Kỳ Viên, vua Kosala đã đến gặp Ngài trong nỗi sợ hãi tột độ. Một đêm nọ, vào lúc nửa đêm, nhà vua nghe thấy một âm thanh kỳ lạ và đáng sợ. Ngài hỏi Đức Phật rằng âm thanh đó có nghĩa là gì.

Đức Phật bảo: “Đại vương, đừng sợ. Âm thanh này sẽ không làm hại ngài đâu. Các vị vua thời xưa cũng từng nghe thấy những âm thanh như vậy. Một số vị dự định giết rất nhiều động vật để tế thần vì các Bà-la-môn bảo họ cần phải làm vậy. Nhưng sau khi nghe lời khuyên của các bậc hiền trí, họ đã dừng việc giết hại và thả tất cả các loài vật ra.”

Đức Phật kể câu chuyện này từ quá khứ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát sinh ra trong một gia đình Bà-la-môn rất giàu có. Sau khi học hết mọi nghệ thuật và khoa học, và sau khi cha mẹ qua đời, Ngài đã bố thí tất cả tài sản của mình cho người nghèo, rời bỏ gia đình, lên dãy Hy Mã Lạp Sơn và trở thành một nhà tu khổ hạnh. Ngài dành thời gian để thiền định sâu xa. Sau đó, Ngài xuống kinh thành để kiếm ăn và sống trong vườn của nhà vua.

Một đêm nọ, vua Benares đang nghỉ ngơi trong cung điện. Nửa đêm, ngài nghe thấy tám âm thanh kỳ lạ, từng âm thanh một. Ngài vô cùng kinh hãi và hỏi các vị Bà-la-môn rằng chúng có ý nghĩa gì. Các vị Bà-la-môn đáp: “Nguy hiểm lớn sắp đến. Chúng ta phải làm một lễ tế sinh vật lớn để bảo vệ ngài.” Nhà vua đồng ý, và các vị Bà-la-môn vui vẻ bắt đầu chuẩn bị cho việc giết hại nhiều loài vật.

Một đệ tử trẻ trong số các vị Bà-la-môn cảm thấy buồn bã. Anh ta cầu xin thầy mình đừng giết quá nhiều sinh vật vô tội. Nhưng thầy không nghe. Các vị Bà-la-môn khác nổi giận với đệ tử vì đã nói xấu họ.

Hoảng sợ, vị đệ tử quyết định tìm một người thông thái có thể giúp ngăn chặn việc giết hại. Anh ta đến vườn thượng uyển và gặp Bồ-tát. Anh ta cúi đầu và nói: “Thưa ngài, nhà vua sắp giết rất nhiều động vật. Ngài có thể giúp ngăn chặn việc này không?” Bồ-tát nói: “Tôi không biết nhà vua là ai. Nhưng nếu nhà vua đến gặp tôi, tôi sẽ giải thích mọi chuyện.”

Chàng Bà-la-môn trẻ tuổi vội vã đến cung điện và tâu với nhà vua rằng có một vị khổ hạnh trong vườn biết ý nghĩa của những âm thanh đó. Nhà vua vội vã đến gặp chàng.

Bồ-tát giải thích từng âm thanh:

1. Âm thanh đầu tiên — Một con chim sếu đói

Một con sếu trong vườn thượng uyển cũ đang đói. Vì ao đã cạn nước nên nó không có thức ăn. Tiếng kêu đói của nó là một trong những âm thanh đó. Nhà vua ra lệnh dọn sạch ao và đổ đầy nước.

2. Âm thanh thứ hai — Tiếng quạ mẹ khóc

Tại chuồng voi, một con quạ đã làm tổ trên cửa ra vào. Người quản tượng, chỉ có một mắt, cứ liên tục dùng móc câu móc vào tổ của nó mỗi khi đi ngang qua, giết chết các con của nó. Con quạ kêu lên đau đớn. Nhà vua trừng phạt người quản tượng và thay thế ông ta.

3. Âm thanh thứ ba — Một con côn trùng đói

Một con côn trùng nhỏ trên mái cung điện đã ăn hết gỗ mềm ở đó. Nó không thể ăn gỗ cứng và không thể trốn thoát, nên nó đã kêu lên. Nhà vua sai người đến cứu nó.

4. Âm Thứ Tư — Một Chú Chim Cu Giam Trong Lồng Nhớ Rừng

Một chú chim cu được thuần hóa trong cung điện khao khát được về rừng, nhớ lại sự tự do trước đây của mình. Nhà vua thả chú chim ra.

5. Âm Thứ Năm — Một Chú Nai Được Thuần Hóa Nhớ Đàn

Một chú nai được thuần hóa cũng khóc vì nhớ lại cuộc sống hoang dã, nhớ bạn đời và đàn của mình. Nhà vua cũng thả chú nai ra.

6. Âm Thứ Sáu — Một Chú Khỉ Bị Giam Nhớ Nhà

Một chú khỉ từng sống hạnh phúc trên dãy Himalaya kêu lên, nhớ lại đàn và cuộc sống cũ của mình. Nó đã bị một thợ săn bắt được. Nhà vua cũng thả nó ra.

7. Âm Thứ Bảy — Một Chú Tiên Lùn Trong Cung Điện Nhớ Vợ

Một vị tiên nhỏ bé sống trong cung điện kêu lên trong nỗi nhớ nhung. Nó nhớ lại lần đi xuống núi cùng người vợ tiên của mình và nghe thấy lời cảnh báo dịu dàng của nàng trong bóng tối. Nhà vua đã thả chú tiên lùn ra.

8. Âm Thứ Tám — Một Vị Độc Giác Phật Thánh Thiện

Âm thanh cuối cùng đến từ một vị Độc Giác Phật, người biết mình sắp lìa đời. Ngài đến vườn thượng uyển của nhà vua để nhập Niết Bàn. Khi đến mái cung điện, ngài cảm thấy vô cùng hoan hỷ và phát ra một âm thanh thanh tịnh. Sau đó, ngài vào vườn, ngồi dưới một cây hoa và nhập Niết Bàn.

Bồ Tát thưa với nhà vua: “Đại vương, không có gì nguy hiểm cho ngài cả. Những âm thanh này chỉ là tiếng kêu của chúng sinh, mỗi chúng sinh đều có lý do riêng.”

Rồi ngài nói: “Hãy theo ta.” Ngài dẫn nhà vua đến vườn thượng uyển, nơi đặt thi hài của vị Độc Giác Phật. Nhà vua dâng hoa, hương và tổ chức một tang lễ long trọng. Ngài dừng việc tế lễ và ra lệnh không được giết hại bất kỳ loài vật nào trong thành phố.

Sau đó, Bồ Tát thuyết giảng cho nhà vua về chánh pháp và lòng từ bi, rồi trở về dãy Himalaya.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật bảo vua Kosala: “Đại vương, giống như vị vua trong câu chuyện xưa, ngài cũng không gặp nguy hiểm gì. Hãy dừng việc tế lễ và bảo vệ tất cả chúng sinh.”

Sau đó, Đức Phật giải thích từng nhân vật: Vua thời đó là Ananda, Thanh niên trí tuệ là Sariputta, Và vị tu sĩ khổ hạnh chính là Đức Phật.

.... o ....

J418. Atthasadda Jātaka -- Stop the sacrifice and protect all living creatures.

Summary: The king of Kosala hears cries during the night and becomes concerned about their meaning. His brahmins advise him to perform a large animal sacrifice to avert danger. The Buddha recounts a similar event from a past life, explaining how he had interpreted the cries for the king and arranged for all the animals to be set free.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, the King of Kosala came to him very frightened. One night, at midnight, the king had heard a strange and terrifying sound. He asked the Buddha what it meant.

The Buddha told him, “Great king, do not be afraid. This sound will not harm you. Kings of the past also heard such sounds. Some of them planned to kill many animals as a sacrifice because the brahmins told them it was necessary. But after hearing the advice of wise men, they stopped the killing and set all the animals free.”

Then the Buddha told this story from the past:

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born into a very wealthy brahmin family. After learning all the arts and sciences and after his parents died, he gave away all his wealth to the poor, left home, went to the Himalayas, and became an ascetic. He spent his time in deep meditation. Later he came down to the city for food and lived in the king’s garden.

One night, the King of Benares was resting in his palace. At midnight he heard eight strange sounds, one after another. He became terrified and asked the brahmins what they meant. The brahmins said, “Great danger is coming. We must perform a big animal sacrifice to protect you.” The king agreed, and the brahmins happily began preparing for the killing of many animals.

One young student among the brahmins felt sad. He begged his teacher not to kill so many innocent creatures. But the teacher did not listen. The other brahmins became angry at the student for speaking against them.

Frightened, the student decided to find someone wise who could help stop the sacrifice. He went to the royal garden and saw the Bodhisatta. He bowed and said, “Sir, the king is going to kill many animals. Can you help stop this?” The Bodhisatta said, “I do not know the king. But if the king comes to me, I will explain everything.”

The young brahmin quickly went to the palace and told the king that an ascetic in the garden knew the meaning of the sounds. The king hurried to meet him.

The Bodhisatta explained each sound:

1. The First Sound — A Hungry Crane

A crane in the old royal garden was starving. Because the pond had dried up, it had no food. Its cry of hunger was one of the sounds. The king ordered the pond to be cleaned and filled with water.

2. The Second Sound — A Mother Crow Crying

At the elephant house, a crow had made her nest over the doorway. The head groom, who had only one eye, kept hitting her nest with his hook whenever he passed by, killing her babies. The crow cried in sorrow. The king punished the groom and replaced him.

3. The Third Sound — A Starving Insect

A small insect on the palace roof had eaten all the soft wood there. It could not eat the hard wood and could not escape, so it cried out. The king sent someone to rescue it.

4. The Fourth Sound — A Caged Cuckoo Missing the Forest

A tame cuckoo inside the palace longed for the forest, remembering its past freedom. The king set the bird free.

5. The Fifth Sound — A Tame Deer Missing Its Herd

A tame deer also cried because it remembered its life in the wild and missed its mate and its herd. The king released the deer too.

6. The Sixth Sound — A Captive Monkey Longing for His Home

A monkey who once lived happily in the Himalayas cried out, remembering his troop and his old life. He had been captured by a hunter. The king set him free as well.

7. The Seventh Sound — A Palace Gnome Remembering His Wife

A small spirit living in the palace cried out in longing. He remembered walking down a mountain with his fairy-wife and hearing her gentle warning in the dark. The king allowed the gnome to go free.

8. The Eighth Sound — A Holy Paccekabuddha

The last sound came from a paccekabuddha who knew he was at the end of his life. He came to the king’s garden to pass into Nirvana there. As he reached the palace roof, he felt great joy and made a sound of pure peace. Then he entered the garden, sat under a flowering tree, and passed into Nirvana.

The Bodhisatta told the king, “Great king, there is no danger for you. These sounds were simply the cries of living beings, each for their own reason.”

Then he said, “Come with me.” He led the king to the park, where the body of the paccekabuddha lay. The king honored the holy man with flowers, incense, and a grand funeral. He stopped the sacrifice and ordered that no animals should be killed in the city.

The Bodhisatta then taught the king about righteousness and compassion, and afterward returned to the Himalayas.

After finishing the story, the Buddha told the King of Kosala, “Great king, just like the king in the old story, you also have no danger. Stop the sacrifice and protect all living creatures.”

Then the Buddha explained who each character was: The King of that time was Ananda, The wise young student was Sariputta, And the ascetic was Buddha himself.

.... o ....

J419. Sulasa Jātaka -- Lòng tham dẫn tới đau khổ.

Tóm tắt: Một người hầu gái được phép đeo trang sức quý giá của bà chủ. Khi một tên trộm phát hiện ra, hắn định giết cô và cướp đồ trang sức, nhưng cô đã giết hắn. Đức Phật kể lại câu chuyện về một kỹ nữ từng cứu một tên trộm khỏi bị hành quyết. Tuy nhiên, sau đó tên trộm đã âm mưu giết cô để lấy trang sức, nhưng cuối cùng đã bị cô qua mặt và giết chết trước.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Jetavana, có một câu chuyện về một nữ tỳ làm việc cho Anathapindika (Chấp Cô Độc). Một ngày nọ, trong kỳ nghỉ, người tỳ nữ này và bạn bè dự định đến thăm một khu vườn vui chơi. Cô xin bà chủ, Phu nhân Pannalakkhanadevi, một món trang sức để đeo. Bà chủ tặng cô một món trang sức rất quý giá trị giá một trăm ngàn đồng tiền.

Người tỳ nữ đeo nó vào và đi đến khu vườn. Một tên trộm nhìn thấy món trang sức đắt tiền và quyết định lấy trộm nó. Hắn đến gần cô, giả vờ thân thiện. Trong vườn, hắn cho cô cá, thịt và rượu mạnh. Cô gái nghĩ rằng hắn thích mình, nên sau đó, khi bạn bè đang nghỉ ngơi, cô đã đến gặp hắn.

Tên trộm nói: "Nơi này không riêng tư; chúng ta hãy đến một nơi nào đó kín đáo hơn." Cô nghi ngờ hắn định giết cô để lấy món trang sức, nên quyết định qua mặt hắn. Cô nói rằng mình khát và nhờ hắn lấy nước từ một cái giếng gần đó. Khi anh cúi xuống kéo nước lên, cô ta đẩy anh xuống. Để anh không trèo ra ngoài, cô ta ném một viên gạch nặng xuống đầu anh, khiến anh chết ngay tại chỗ.

Cô trở về nhà an toàn và trả lại món trang sức cho bà chủ, kể lại việc cô suýt chết. Bà chủ kể lại cho Anathapindika, và ông kể lại cho Đức Phật. Đức Phật giải thích rằng đây không phải lần đầu tiên người hầu gái dùng trí thông minh của mình để tự cứu mình. Trong một kiếp trước, cô ta cũng đã từng đối xử với người đàn ông đó theo cách tương tự. Theo lời yêu cầu của Anathapindika, Đức Phật kể lại câu chuyện cũ.

Ngày xửa ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì Benares, có một người phụ nữ xinh đẹp tên là Sulasa. Cô là một kỹ nữ nổi tiếng với rất nhiều tùy tùng, và đàn ông đã trả một ngàn đồng để được ngủ với cô một đêm.

Trong cùng thành phố đó có một tên trộm khét tiếng tên là Sattuka. Hắn đột nhập vào những ngôi nhà giàu có và trộm cắp bất cứ thứ gì hắn muốn. Dân chúng phàn nàn với nhà vua, và nhà vua ra lệnh bắt giữ Sattuka và xử tử hắn. Cuối cùng, lính canh đã bắt được hắn, trói tay và lôi hắn qua các con phố đến nơi hành quyết.

Sulasa nhìn thấy chàng từ cửa sổ, ngay lập tức phải lòng chàng và quyết định cứu chàng. Nàng trả một ngàn đồng cho viên thị vệ trưởng, người đã bí mật thả tên trộm ra. Sau đó, Sulasa sống với Sattuka như vợ của mình và đối xử với chàng bằng tình yêu thương và lòng chung thủy.

Sau vài tháng, tên trộm nghĩ: "Ta không thể ở đây mãi được, nhưng ta không nên ra về tay không. Đồ trang sức của Sulasa rất giá trị. Ta sẽ giết nàng và lấy nó."

Hắn nói dối nàng, nói rằng hắn nợ một lễ vật với một vị thần cây trên núi và cần nàng đi cùng. Nàng đồng ý. Họ cùng đi với những người hầu cận. Dưới chân núi, hắn nói rằng vị thần sẽ không nhận lễ vật trước mặt đám đông, vì vậy họ nên tự mình đi lên. Nàng lại đồng ý và mang lễ vật đi.

Trên đỉnh núi, gần một vách đá cao, hắn đặt lễ vật dưới gốc cây và nói với nàng sự thật: hắn định giết nàng để lấy đồ trang sức. Hắn ra lệnh cho nàng tháo bỏ đồ trang sức và gói chúng vào trong áo choàng ngoài.

Sulasa van xin tha mạng, nhắc lại việc nàng đã cứu chàng khỏi án tử hình, từ bỏ cuộc sống giàu sang và trung thành với chàng như thế nào. Nhưng chàng từ chối tha cho nàng.

Sulasa nhận ra mình không thể thay đổi ý định của chàng, nên nàng lên kế hoạch tự cứu mình. Nàng giả vờ chấp nhận số phận và xin được ôm chàng lần cuối. Khi chàng đồng ý, nàng đi vòng quanh chàng một cách cung kính, giả vờ cúi chào. Khi nàng bước ra sau chàng, nàng bất ngờ túm lấy chàng với sức mạnh khủng khiếp và ném chàng xuống vực. Chàng rơi xuống một khoảng cách rất xa và chết ngay tại chỗ.

Một vị thần cây chứng kiến ​​sự việc đã khen ngợi trí thông minh và lòng dũng cảm của nàng.

Sulasa trở về với những người hầu cận, họ hỏi chồng nàng đâu. Nàng chỉ nói: "Đừng hỏi ta," rồi cưỡi ngựa trở về thành.

Sau khi kể câu chuyện này, Đức Phật nói rằng người hầu gái và Sulasa là cùng một người ở những kiếp khác nhau, tên trộm chính là người đàn ông mà nàng đã giết trước đó, và vị thần núi trong câu chuyện cũ chính là Đức Phật.

.... o ....

J419. Sulasa Jātaka -- Desires lead to suffering.

Summary: A maid is permitted to wear her mistress’s valuable jewelry. When a thief notices it, he attempts to kill her and steal the ornaments, but she manages to kill him instead. The Buddha recounts a story about a courtesan who once saved a thief from execution. However, the thief later plotted to kill her for her jewelry, only to be outwitted and killed by her first.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, a story came up about a female servant who worked for Anathapindika. One day, during a holiday, this servant and her friends planned to visit a pleasure garden. She asked her mistress, Lady Pannalakkhanadevi, for an ornament to wear. The lady gave her a very valuable piece of jewelry worth one hundred thousand coins.

The servant put it on and went to the garden. A thief saw the expensive ornament and decided to steal it. He approached her, pretending to be friendly. In the garden, he gave her fish, meat, and strong drink. The girl thought he liked her, so later, when her companions were resting, she went to meet him.

The thief said, “This place isn’t private; let’s go somewhere more hidden.” She suspected that he planned to kill her for the ornament, so she decided to outsmart him. She said she was thirsty and asked him to draw water from a nearby well. When he bent over to pull up the water, she pushed him in. To make sure he would not climb out, she dropped a heavy brick on his head, killing him.

She returned home safely and gave the ornament back to her mistress, explaining how she had almost been killed. The mistress told Anathapindika, who told the Buddha. The Buddha explained that this was not the first time the servant had used her intelligence to save herself. In a past life, she had also dealt with the same man in a similar way. At Anathapindika’s request, the Buddha told the older story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled Benares, there was a beautiful woman named Sulasa. She was a famous courtesan with many attendants, and men paid a thousand coins to spend one night with her.

In the same city lived a powerful thief named Sattuka. He broke into rich houses and stole whatever he wanted. The people complained to the king, who ordered that Sattuka be caught and executed. The guards eventually captured him, tied his hands, and dragged him through the streets toward the execution ground.

Sulasa saw him from her window, fell in love instantly, and decided to save him. She paid a thousand coins to the chief guard, who secretly released the thief. Sulasa then lived with Sattuka as his wife and treated him with love and loyalty.

After a few months, the thief thought, “I cannot stay here forever, but I should not leave empty-handed. Sulasa’s jewelry is worth a lot. I will kill her and take it.”

He lied to her, saying he owed an offering to a tree spirit on a mountain and needed her to go with him. She agreed. They went together with attendants. At the base of the mountain, he said the spirit would not accept an offering in front of a crowd, so they should go up alone. She agreed again and carried the offering.

At the mountain top, near a tall cliff, he placed the offering under a tree and told her the truth: he planned to kill her for her jewelry. He ordered her to take off her ornaments and bundle them in her outer robe.

Sulasa begged for her life, reminding him how she had saved him from execution, given up her wealthy life, and been loyal to him. But he refused to spare her.

Sulasa realized she could not change his mind, so she planned to save herself. She pretended to accept her fate and asked to hug him one last time. When he agreed, she walked around him respectfully, pretending to bow. When she moved behind him, she suddenly grabbed him with great strength and threw him off the cliff. He fell a great distance and died instantly.

A tree spirit watching the event praised her intelligence and courage.

Sulasa returned to her attendants, who asked where her husband was. She only said, “Do not ask me,” and rode back to the city.

After telling this story, the Buddha said that the servant girl and Sulasa were the same person in different lives, the thief was the same man she had killed before, and the mountain spirit in the old story was the Buddha himself.

.... o ....

J420. Sumangala Jātaka -- Một vị vua hành động vội vàng khi tức giận là sai trái.

Tóm tắt: Theo lời thỉnh cầu của vua Kosala, Đức Phật kể câu chuyện về một thị giả vô tình bắn chết một vị Phật Độc Giác vì tưởng ngài là một con nai. Nhà vua đã khôn ngoan quyết định hoãn phán quyết cho đến khi cơn giận lắng xuống.

.

Khi Đức Phật còn tại Jetavana, có một vị vua đến thỉnh cầu Ngài chỉ bảo. Đáp lại, Đức Phật kể cho vua nghe một câu chuyện xưa.

Thuở xưa, khi vua Brahmadatta trị vì Benares, Bồ Tát được sinh ra là con trai của chánh hậu. Khi vua cha băng hà, Ngài lên ngôi kế vị. Ngài rất rộng lượng và thường xuyên bố thí.

Ngài có một người trông coi vườn quốc gia tên là Sumangala.

Một ngày nọ, một vị Độc Giác Phật (một vị Phật im lặng, sống một mình và không thuyết pháp cho ai) rời hang Nandamula để đi khất thực. Ngài đến Benares và ở trong vườn quốc gia. Ngày hôm sau, ngài vào kinh thành khất thực.

Khi thấy Ngài, nhà vua nồng nhiệt chào đón. Ngài mời Ngài vào cung điện, đặt Ngài lên ngai vàng và đích thân dâng lên Ngài những món ăn ngon nhất. Nhà vua rất hài lòng và thỉnh cầu vị Độc Giác Phật ở lại vườn quốc gia vĩnh viễn. Ngài hứa sẽ ở lại đó.

Sau khi cúng dường xong, nhà vua đích thân đến công viên và sắp xếp chỗ ở cho vị Độc giác Phật cả ngày lẫn đêm. Ngài giao cho Sumangala chăm sóc ngài.

Từ đó trở đi, vị Độc giác Phật dùng bữa hàng ngày tại cung điện và sống an lạc trong công viên một thời gian dài. Sumangala cung kính hầu hạ ngài.

Một ngày nọ, vị Độc giác Phật nói với Sumangala: "Ta sẽ đến một ngôi làng nọ vài ngày, rồi sẽ trở về. Xin hãy báo cho nhà vua biết." Sumangala tâu lại với nhà vua như đã dặn.

Sau vài ngày ở trong làng, vị Độc giác Phật trở về vào buổi tối, sau khi mặt trời lặn. Sumangala không biết ngài đã trở về và đã về nhà.

Cùng ngày hôm đó, có khách đến thăm bất ngờ. Để chuẩn bị thức ăn cho họ, y vào công viên với một cây cung để giết một con nai thuần hóa làm thịt.

Trong lúc tìm kiếm, y nhìn thấy một bóng người đang ngồi im lặng. Trong ánh sáng lờ mờ, y nghĩ đó là một con nai. Không hề kiểm tra kỹ lưỡng, y bắn một mũi tên.

Mũi tên trúng vị Độc giác Phật. Vị này lộ đầu ra và gọi: "Sumangala."

Sumangala nhận ra mình đã làm gì và kêu lên kinh ngạc. "Thưa ngài, tôi không biết ngài đã trở về! Tôi cứ tưởng ngài là một con nai. Xin hãy tha thứ cho tôi."

Độc giác Phật nhẹ nhàng đáp: "Vâng. Nhưng bây giờ, xin hãy rút mũi tên ra."

Sumangala cúi đầu cung kính và rút mũi tên ra. Vị Độc giác Phật trải qua cơn đau dữ dội và chết ngay lập tức, đạt đến Niết bàn ngay tại chỗ.

Hoảng sợ, Sumangala tin rằng nhà vua sẽ không bao giờ tha thứ cho mình. Y cùng vợ con bỏ trốn khỏi thành phố.

Nhờ sức mạnh tâm linh của Độc giác Phật, cả thành phố lập tức biết tin ngài đã nhập niết bàn, và dân chúng tràn ngập nỗi buồn và sự kinh hoàng.

Ngày hôm sau, một số người vào vườn, nhìn thấy thi thể và báo với nhà vua rằng Sumangala đã giết Độc giác Phật rồi bỏ trốn.

Nhà vua cùng một đoàn tùy tùng đông đảo đến công viên. Trong bảy ngày, vua đã tôn kính thi hài của ngài. Sau đó, với nghi lễ long trọng, vua thu thập xá lợi, xây dựng một ngôi đền và tiếp tục cai trị vương quốc một cách khôn ngoan.

Một năm sau, Sumangala muốn biết liệu nhà vua có còn tức giận hay không. Y bí mật trở về và sai một vị quan đến hỏi thăm nhà vua.

Vị quan khen ngợi Sumangala trước mặt nhà vua, nhưng nhà vua không trả lời. Sau đó, vị quan nói với Sumangala rằng nhà vua vẫn chưa sẵn sàng tha thứ.

Năm thứ hai trôi qua. Sumangala lại trở về, và một lần nữa vị quan lại khen ngợi ông trước mặt nhà vua, nhưng nhà vua vẫn im lặng.

Năm thứ ba, Sumangala trở về cùng vợ con. Lần này, vị quan nhận thấy cơn giận của nhà vua đã nguôi ngoai. Ông đặt Sumangala ở cửa cung điện và báo cho nhà vua biết rằng ông đã trở về.

Nhà vua cho gọi ông.

Sau khi chào hỏi, nhà vua hỏi: "Sumangala, tại sao ngươi lại giết vị Độc Giác Phật đã mang lại cho trẫm nhiều công đức như vậy?"

Sumangala đáp: "Tâu bệ hạ, trẫm không cố ý giết ngài ấy. Chuyện chỉ là vô tình thôi," và y kể lại toàn bộ câu chuyện.

Nhà vua bảo y đừng lo lắng và phục hồi chức vụ cho y giữ vườn.

Vị quan hỏi: "Tâu bệ hạ, tại sao bệ hạ không trả lời hai lần đầu tiên khi trẫm khen ngợi Sumangala, mà lại tha thứ cho ông ấy ở lần thứ ba?"

Nhà vua đáp: "Một vị vua hành động vội vàng khi tức giận là sai trái. Đó là lý do tại sao lúc đầu trẫm im lặng. Nhưng đến năm thứ ba, trẫm biết cơn giận của mình đã nguôi ngoai. Vì vậy, trẫm đã tha thứ cho ông ấy."

Sau đó, ông giải thích rằng một vị vua không nên hành động vì tức giận đột ngột, mà phải phán đoán sáng suốt, hành động bình tĩnh và trừng phạt công bằng khi cần thiết. Nhờ sự kiềm chế này, thần dân tin tưởng ông và được an hưởng thái bình.

Triều đình ca ngợi nhà vua vì sự thông thái và tự chủ của ông.

Sumangala cúi chào nhà vua và cũng ca ngợi ngài vì đã trị vì bằng sự kiên nhẫn, công bằng và lòng nhân từ.

Sau khi kể câu chuyện này, Đức Phật giải thích các nhân vật là ai: Độc giác Phật là vị thánh nhân đã viên tịch; Sumangala là Ananda; Nhà vua thông thái chính là Đức Phật trong một kiếp trước.

.... o ....

J420. Sumangala Jātaka -- It is wrong for a king to act hastily when angry.

Summary: At the request of the King of Kosala, the Buddha shared a story about an attendant who accidentally shot a Paccekabuddha, mistaking him for a deer. The king wisely chose to withhold judgment until his anger had subsided.

.

While the Buddha was living at Jetavana, a certain king asked him for advice. In response, the Buddha told the king a story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled Benares, the Bodhisatta was born as the son of the chief queen. When his father died, he became the new king. He was generous and gave alms regularly.

He had a park-keeper named Sumangala.

One day, a paccekabuddha (a silent Buddha who lives alone and teaches no one) left the Nandamula Cave to travel and collect alms. He came to Benares and stayed in the royal park. The next day, he went into the city to beg for food.

When the king saw him, he welcomed him warmly. He invited him into the palace, seated him on the throne, and personally served him the best food. The king was very pleased and asked the paccekabuddha to stay in the royal park permanently. He promised the king he would remain there.

After feeding him, the king went to the park himself and arranged a place for the paccekabuddha to stay during the day and at night. He appointed Sumangala to take care of him.

From then on, the paccekabuddha ate his daily meal at the palace and lived peacefully in the park for a long time. Sumangala served him respectfully.

One day, the paccekabuddha told Sumangala, “I will go to a certain village for a few days, but I will return. Please inform the king.” Sumangala told the king as instructed.

After several days in the village, the paccekabuddha returned in the evening, after sunset. Sumangala did not know he had come back and had gone home.

That same day, some visitors came to Sumangala’s home unexpectedly. To prepare food for them, he went into the park with a bow in order to kill a tame deer for meat.

While searching, he saw a figure sitting quietly. In the dim light, he thought it was a deer. Without checking carefully, he shot an arrow.

The arrow struck the paccekabuddha. He uncovered his head and called, “Sumangala.”

Sumangala realized what he had done and cried out in shock. “Sir, I did not know you had returned! I thought you were a deer. Please forgive me.”

The paccekabuddha answered gently, “Very well. But now, pull out the arrow.”

Sumangala bowed respectfully and removed the arrow. The paccekabuddha experienced severe pain and died immediately, attaining nirvana on the spot.

Panicking, Sumangala believed the king would never forgive him. He fled the city with his wife and children.

Because of the spiritual power of the paccekabuddha, the entire city learned at once that he had passed into nirvana, and the people were filled with sadness and shock.

The next day, some men entered the park, saw the body, and told the king that Sumangala had killed the paccekabuddha and run away.

The king went to the park with a large retinue. For seven days he honored the body. Then, with great ceremony, he collected the relics, built a shrine, and continued ruling his kingdom wisely.

One year later, Sumangala wanted to know whether the king was still angry. He secretly returned and asked a minister to find out what the king felt about him.

The minister praised Sumangala in front of the king, but the king gave no reply. The minister later told Sumangala that the king was not yet ready to forgive.

A second year passed. Sumangala returned again, and once more the minister praised him to the king, but again the king said nothing.

In the third year, Sumangala returned with his wife and children. This time, the minister could tell the king’s anger had faded. He placed Sumangala at the palace door and informed the king that he had returned.

The king called for him.

After greeting him, the king asked, “Sumangala, why did you kill that paccekabuddha who brought such merit to me?”

Sumangala replied, “O King, I did not mean to kill him. It happened by accident,” and he told the whole story.

The king told him not to worry and restored him to his position as park-keeper.

The minister asked the king, “Your Majesty, why did you not answer the first two times I praised Sumangala, but forgave him on the third time?”

The king said, “It is wrong for a king to act hastily when angry. That is why I remained silent at first. But by the third year, I knew my anger had faded. So I forgave him.”

He then explained that a king must not act out of sudden anger, but must judge wisely, act calmly, and punish with fairness when needed. Because of this restraint, his people trusted him and were at peace.

The court praised the king for his wisdom and self-control.

Sumangala bowed to the king and also praised him for ruling with patience, justice, and kindness.

After telling this story, the Buddha explained who the characters had been: The paccekabuddha was the holy man who died; Sumangala was Ananda; The wise king was the Buddha himself in a past life.

.... o ....

.

.