Cảm Xúc Về Một Bài Thơ Để Tặng Của Cô Nghệ Sĩ Đoàn Yến Linh

                    Trước tiên xin được có đôi lời cảm ơn đến  những  vị  quan tâm, có điện thư thăm hỏi sau khi  đọc bài viết “Nén nhang muộn màng kính viếng nghệ sĩ Đoàn Yến Linh” . Thật tình mục đích bài viết ấy được   đưa lên  trước hết  để  những bạn bè thâm hữu xa gần nếu có  kỷ niệm  gì với nghệ sĩ Đoàn Yên Linh (Anh) đóng góp, bổ sung cho nhau hầu  có thể sau này sẽ hoản thiện  một bản lý lịch cũng như quá trình hoạt động nghệ thuật, trong đó có công đức  cúng dường   cho văn hóa Phật giáo của  một người nghệ sĩ tận tâm như Anh. Hiện tại, dù đã có nhiều cố gắng nhưng bài viết ấy cũng chỉ có bấy nhiêu thông tin, lòng vẫn luôn  ưu tư khong nguôi.

                      Trong bài viết này, xin nói về  bài thơ do  chính Anh đề tặng người viết  đề ngày 25/5/1992 có tên là “Xa Dòng Tục Lụy”. Đó là khoảng thời gian khởi đầu, tất bật nhất của văn nghệ Phật giáo , đặc biệt  tại Sài gòn, nơi quy tụ hầu hết  những tên tuổi lớn trong nhiều lãnh vực. Anh Đoàn Yên Linh biết và thân thiết với  tôi cũng từ trong  những mối  thâm giao  đạo bạn đó. Nhà tôi lúc đó còn ở ven sông Sài gòn, bên bờ Thủ Thiêm, nước lớn ròng ngày hai buổi sóng đánh vỗ bờ. Được biết tôi  trong giai đoạn này hạn chế cộng tác với các đài phát thanh, truyền hình để tập trung vào công việc  văn hóa văn nghệ  Phật giáo dưới sự “đứng mủi chịu sào” của Thầy Thích Đồng Bổn, một công việc hoàn toàn tự nguyện, không  có chút quyền lợi gì, bên cạnh đó  còn từ khướt rất nhiểu  lời mời cộng tác của các đoàn nghệ thuật sân khấu, Anh rất  cảm kích  và sau vài lần sang nhà  chơi, Anh mới  cảm tác ra bài thơ và lấy tựa đề rất sát với thực tế lúc ấy. Anh ví cái khung cảnh sông nước  yên lành với cảnh sống  đạm bạc của gia đình nên mới có tựa đề Xa Dòng Tục Lụy. Riêng  hai chữ Tục Lụy là Anh  lấy từ hiệu ứng thành công của video cài lương  Thóat Vòng Tụy Lụy, vở thứ hai sau Thái Tử A Xà Thế thành công  gây được tiếng vang thời  khai mở văn nghệ Phật giáo.

Hình bìa video vờ Thoát Vòng Tục Lụy

                             Vậy nên,  tất cả ý nghĩa đó đã đuợc Anh viết ra từ  tận cõi lòng mà với  bốn câu đầu của bài thơ đã nói lên những ý nghĩa đó:

                             “Bên nhà lấp lánh nuớc sông trôi

                              Ai thảo văn chương gởi đất trời

                              Xa cõi thế nhân tình vạn thưở

                             Thoát Vòng Tục Lụy mộng ngàn khơi.

                       Tiếp theo đó Anh  ví von những  hư danh và quyền lợi  mà tôi từ khước và những chịu đựng, kham nhẫn  từ chính những  cộng sự vốn từng là ngôi sao  một thời để giữ vững tinh thần  một  người đang làm văn hóa văn nghệ Phật giáo. Do vậy tuy cũng là một  tác giả sân khấu nhưng nhờ bàn chất con nhà Phật un đúc nên đã đứng bên ngoài vòng xoáy của hư danh thấp cao. Từ chổ đó Anh đã mước hai cấu đối của cố NSND Ba Vân (1908 - 1988) lồng vào để khẳng định vững chắc ý chí cũng như  nhận thức qua việc làm của những ai biết mình và biết trách nhiệm với  Phật pháp, với xã hội:

                      Ra đường danh lợi, vinh liền nhục

                     Vào cuộc trần ai , khóc lộn cười.

                      Để rồi Anh khẳng định giữa cuộc đời và sân khấu , sân khấu cuộc đời tất cả chỉ là một, cũng phải sánhh vai đi chung một giấc mộng đời.

                      Sân khấu cuộc đời là huyễn mộng

                     Và lấy tinh thần thiền tông  của Vạn Hạnh thiền sư ( ?- 1018) *, Anh làm dấu kết cho một bài thơ mà muôn thưở đọc lại vẫn thấy mới như ngày nào:

                      Mỉm cười nhánh cỏ giọt sương rơi./.

                     Một điều đặc biệt nữa là cũng từ  bài thơ Thị Tịch của Vạn Hạnh thiền sư sau đó Anh  mạnh tay phổ thành bài ca vọng cổ rất hay. Khi đứng ra  biên tập cho chùa Linh Phước album “Tiếng Chuông Chùa” tôi  lấy ra chỉ cần chỉnh sửa đôi từ là có thể sử dụng được ngay. Bài hát  có tên  “Vạn Hạnh Thiền Sư” và được  cô Út Bạch Lan nhận thể hiện.

                    Vâng! Nếu Anh còn sống !

                                                                   Giác Đạo - Dương Kinh Thành

Phần đọc thêm

* : Ngày 15/5 năm Thuận Thiên thứ 9 (1018), Tuy không bệnh nhưng Vạn hạnh Thiền sư gọi tăng chúng  đến  và đọc cho nghe bài kệ , có nơi gọi là “Bài Kệ Thị Tịch”;

                            Thân như điện ảnh hữu hoàn vô

                            Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô

                            Nhậm vận thịnh suy vô bố úy

                            Thịnh suy như lộ thào đầu phô.

        Bản dịch thơ của Hòa thượng Thích Mật Thể (1912 - 1961) :

                            Thân như ánh chớp chiều tà

                           Cỏ xuân tươi tốt, thu qua rụng rời

                           Sá chi hưng thịnh việc đời

                           Thịnh suy như giọt sương phơi đầu cành.

                                        ---------------------------------