Ông thầy giáo kiêm thầy tu

Tại thành phố nọ rất ư có tài

Cho nên theo học với ngài

Năm trăm đệ tử miệt mài bút nghiên.

Một hôm củi đốt cần thêm

Năm trăm chàng trẻ tuổi liền đi xa

Vào núi thẳm, tới rừng già

Để mà lượm củi, để mà gom cây.

*

Một chàng khi tới nơi đây

Gặp cây trụi lá, vốn hay biếng lười

Nghĩ thầm: “Cây chẳng còn tươi

Cành khô dễ bẻ, ta thời thật hên

Cần chi phải lượm củi liền

Hãy làm một giấc cho thêm khoẻ người

Kệ cho thiên hạ hụt hơi

Khi nào xong việc họ rời về đây

Ta leo vội vã lên cây

Bẻ cành gom lại có ngay củi xài.”

Thế là chàng cởi áo ngoài

Trải ra trên đất nằm dài ngủ luôn

Ngáy to khoan khoái tâm hồn

Tấm thân lười biếng chập chờn mê say.

Khi mặt trời ngả về Tây

Học trò hái củi giờ đây trở về

Trên vai củi vác nặng nề

Đi ngang nhìn thấy chàng kia mơ màng

Họ bèn đá nhẹ vào chàng

Để mà đánh thức kẻ ham ngủ nhiều:

“Dậy đi trời đã xế chiều

Mau lo lượm củi rồi theo chân về.”

Chàng đang nửa tỉnh nửa mê

Giật mình thức giấc khi nghe tiếng người

Ngồi lên, dụi mắt, tức thời

Leo lên hái củi sợ trời tối tăm

Bẻ cành mới biết mình lầm

Cây khô chưa chết, nhiều phần còn tươi

Bẻ cành, cành quật ngược thôi

Đập ngay vào mắt chàng lười một bên,

Một tay ôm mắt kêu rên

Một tay chàng cố với lên bẻ cành

Bẻ cho nhiều, bẻ cho nhanh

Xong rồi vác củi phóng mình theo đuôi

Lẹ chân cho kịp toán người

Chàng là người chót về rồi mừng sao,

Học trò củi đã chất cao

Chàng lười xếp củi mình vào tầng trên.

*

Có gia đình mãi làng bên

Muốn gieo nhân tốt cho nên cúng dường

Mời thầy, trò khắp trong trường

Hôm sau quá bộ qua làng thọ trai

Thầy bèn dạy đệ tử ngài:

“Các con dậy sớm sáng mai đi liền

Dịp này thực tập học thêm

Trang nghiêm làm lễ tạo niềm tin chung

Dậy vào lúc mới rạng đông

Sau khi ăn sáng băng đồng đi luôn,

Khi về vào lúc hoàng hôn

Mang phần thí chủ làng thôn cúng dường

Để ta thọ hưởng ở trường

Ta không rảnh để lên đường ngày mai.”

Hôm sau vừa mới sáng trời

Năm trăm đệ tử tuân lời dậy ngay

Chờ ăn sáng. Nhưng buồn thay!

Bà làm bếp lấy củi ngay tầng đầu

Củi chàng lười, nấu được đâu

Vừa tươi, vừa ẩm lửa nào cháy lên

Bà già cố thổi liên miên

Nấu ăn không được cho nên trễ rồi

Đến khi rõ chuyện đầu đuôi

Màn sương tan loãng, mặt trời lên cao

Giờ đi cũng chẳng kịp nào

Thế là cả bọn kéo vào trình thưa:

“Thưa thầy buổi lễ trễ giờ

Nguyên do có kẻ thường ưa biếng lười

Không làm gì, chỉ ngủ thôi.”

Họ bèn thuật lại chuyện nơi rừng già

Chuyện đi kiếm củi vừa qua

Để rồi kết luận: “Củi mà còn tươi

Và nhà bếp lấy lầm rồi

Làm sao nấu nướng kịp thời để đi.” 

Thầy lên tiếng: “Kẻ ngu si

Lại thêm lười biếng hại thì thấy ngay,

Chuyện gì làm được hôm nay

Chớ nên hoãn lại đến ngày hôm sau.”

*

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(Thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE GREEN WOOD GATHERER

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

*

Nhận diện tiền thân Đức Phật

TRUYỆN CHÀNG HÁI CỦI TƯƠI

Thầy giáo danh tiếng là tiền thân Đức Phật.

__________________________________