Nhật Bản là một trong những quốc gia có mật độ tín đồ Phật giáo cao nhất thế giới. Nơi đây, Phật giáo Thiền tông đóng một vai trò quan trọng về chất lẫn lượng. Tuy con số tín đồ của Thiền tông không thể so sánh với  các tông  phái Phật  giáo khác  như Tịnh   Độ, Chân Ngôn hay Nhật Liên [1] nhưng ảnh hưởngcủa nó trên mọi phương diện và trong mọi giai tầng của đời sống văn hóa Nhật Bản thật sâu rộng nếu không nói là có tính quyết định cho việc hình thành nhân cách của quốc dân Nhật Bản. Thật vậy, ở Nhật ngày nay, đâu đâu ta cũng thấy bảng lảng màu Thiền, từ lãnh vực chính trị, kinh doanh, giáo dục, thể thao, sân khấu, mỹ thuật,  kiến  trúc, thi  ca cho  đến giao  tế, ẩm thực và tiêu khiển.

Thiền Nhật Bản có hai tông phái chính là Lâm Tế và Tào Động [2]. Hai vị tổ của họ là thiền sư Myôan Eisai (Minh Am Vinh Tây, 1141-1215) và Kigen Dôgen (Hi Huyền Đạo Nguyên, 1200-1253) [3]. Bài viết dưới đây đặt trọng tâm vào việc dựa trên phương pháp đối chiếu để giới  thiệu hai nhân vật lịch sử hàng đầu của Thiền tông Nhật Bản, tìm hiểu những nét đặc trưng trong nhân cách mỗi người. Từ đó, chúng ta còn có thể phát hiện một cách gián tiếp yếu tính của Thiền Nhật Bản so với Thiền Trung Quốc, nơi nó đã phát nguyên.