Đã bao lâu nay, khi đến bất cứ ngôi chùa nào hay tại một hội nghị hay những buổi lễ lớn của Phật giáo, nhất là các buổi lễ quy y chúng tôi thường đếm hoặc ước lượng xem có bao nhiêu % là người Nam, nhưng rất lấy làm buồn vì người Nam  có mặt quá ít ( chưa kể họ có là Phật tử hay không).

Lễ nghi quy y ở các chùa tại các tỉnh phía Nam thì gần như chùa nào cũng thực hiện nghiêm túc một nghi lễ giống nhau là : tất cả các Phật tử mới cùng các vị  chư Tăng đều phải đọc 5 lời nguyện trước đức Phật, sau đó thì nghe giảng ý nghĩa của 5 điều đạo đức mà đức Phật dậy cho người Phật tử. Cuối  buổi lễ những người Phật tử mới,  nhận một tấm bằng công nhận là Phật tử với một cái  tên mới gọi là Pháp danh.

Lễ quy y  mùa Vu lan năm nay tại cơ sở tạm chùa Giác Ngộ chỉ có 70 người (so với khi chùa chưa xây tại 92 Nguyễn Chí Thanh thì con số này chỉ bằng 1/4). Nhưng một điều ấn tượng là Nam thanh niên ở lứa tuổi trẻ lại chiếm tới 45 %. Trong số 70 người này,  người lớn tuổi nhất cũng chỉ có 45 tuổi mà thôi (có một vài người lớn tuổi đã quy y rồi dẫn con cháu theo).

 Ngày lễ Phật Đản (Vesak Day) năm 2013 diễn ra ở Thái Lan đoàn Việt Nam có mặt 34 người thì chỉ có duy nhất 2 người Nam( không kể các Thầy). Khi đó chúng tôi đã hai, ba lần nói với một người cùng đi “ sao lại chỉ có 2 người Nam thôi chứ” rất buồn có phải không các bạn!

Mặc dù chúng tôi cũng thường có mặt trong khóa tu một ngày tại chùa Hoằng Pháp, tại đây thì có tới 4 giảng đường nhưng  cũng chỉ có giảng đường khu D dành riêng cho Nam, trong khi 3 khu giảng đường còn lại thì không một chỗ chống, dược dành  riêng cho các Phật tử là Nữ, đó là  ở một ngôi chùa nổi tiếng có số Phật tử tham dự khóa tu một ngày lớn nhất cả nước( ít nhất là 3000 người nhiều nhất là 8000 người).

Trong khi đó thời đức Phật theo những hình ảnh, trong các bài giảng hay trong sách vở thì đâu phải chỉ có dành cho người Nữ mà thấy đức Phật toàn thuyết pháp cho người Nam đấy chứ. Có lẽ nào, đạo Phật vào Việt Nam lại chỉ dành cho toàn người nữ ? Chắc chắn là không phải vậy rồi, nhưng bao năm nay người Phật tử Nam đến chùa chưa bao giờ được ngang nhau( chỉ là thiểu số) so với Nữ. Trong khi đúng ra người Nam mới cần phải nghe thuyết giảng, mới cần học đạo nhiều hơn Nữ mới đúng. Bởi vì người Việt Nam vẫn quan niệm là người Nam là người ‘’trụ cột’’ của gia đình, ấy thế mà ‘’trụ cột’’ lại không học đạo, không biết đến 5 điều đạo đức dậy làm người của đức Phật thì thật là quá vô lý. Trong kiến trúc xây dựng nhà thì ngoài móng vững chắc là đến cột, nếu cột mục rữa thì nhà cũng sụp đổ. Vậy mà trong khi người Phụ nữ đến chùa nghe giảng, học đạo thì các Nam giới, ngoài giờ làm ra lại ngồi ở quán nhậu, sòng bài, chơi cờ hay  xem bóng đá …làm những việc vô bổ khác. Xã hội ngày nay thì ai cũng phải đi làm, ai cũng bận rộn, ai cũng không có thời gian cả … chúng ta không vì lý do bận mà một tuần không dành được một giờ cho việc nghe, học đạo hay đến chùa gần nơi ở nhất…

Tại sao người Nam không thích đến chùa (chưa nói đến tuổi trẻ) ? tại sao các ‘’trụ cột’’ không được xây dựng vững chắc ngay từ đầu bằng nền tảng của đạo Phật và ngày ngày được bảo dưỡng, bảo trì bằng Phật pháp? Thì ‘’trụ cột’’ đó mới không bị thời gian,  mối mọt, môi trường tàn phá. Có như vậy ngôi nhà đó mới đứng vững trước sóng gió, bão táp, mưa sa.

Ai cũng biết vậy, nhưng tại sao người Nam (đa số) không thích đến chùa, không nghe pháp, không học đạo ? trách nhiệm này thuộc về ai ? Giáo hội Phật giáo ? nhà chùa ? hay cha mẹ ? Làm cách nào để thu hút được 50% Nam giới đến chùa ? 50% Nam giới là Phật tử? chỉ như vậy thôi cũng quá tốt rồi, chứ không dám mơ là 70; 80 % so với Nữ.

Muốn vậy thì mô hình sinh hoạt cho người Nam phải có những buổi, những giờ sinh hoạt riêng,  không thể lúc nào cũng một  chủ đề như nhau. Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay thì hình thức sinh hoạt tại các chùa cho người Nam phải thực sự cần đổi mới:  không thể, giờ nào, ngày nào cũng chỉ đến ngồi tụng kinh cả giờ đồng hồ, chung với những người Nữ, ngày này qua ngày khác được mà phải có một mô hình hoàn toàn khác thì họ mới quay lại lần thứ hai, thứ ba…

Đối với Nam thanh niên trẻ thì lại là một việc phải nói là quá khó để thu hút được họ đến chùa nhiều lần nếu vẫn cứ hình thức sinh hoạt  tại nhiều  chùa như hiện nay.

Chúng tôi đã tự làm một cuộc khảo sát ngay tại nơi làm việc của mình (chỉ khảo sát đội ngũ kỹ sư) là một tập đoàn lớn có đội ngũ kỹ sư có tới cả trăm người trong đó 98% là Nam thanh niên và trung niên thì chỉ có 2 trong số 98% là Phật tử thuần thành còn lại là ‘’ em  thỉnh thoảng có đi chùa nhưng không là Phật tử, vì em con trẻ quá mà ’’ hay ‘’nhà em theo đạo Phật,  nhưng đọc kinh em không hiểu gì cả’’. Trong khi đó họ phần lớn lại là con em trong gia đình theo đạo Phật. Thế đấy ! Thật quá buồn và quá tiếc phải không các Thầy?

45% người Nam trẻ có mặt  quy y tại nơi sinh hoạt tạm của chùa Giác Ngộ hôm này quả là một tín hiểu rất vui, nhưng để có được một tín hiệu vui này thì Thầy Trụ trì và những người Thầy nơi đây cũng đã mất một khoảng thời gian rất dài với gần ngàn bài giảng nói về ứng dụng lời Phật dậy cho cuộc sống hàng ngày và cho lớp trẻ, quả thật là không uổng phí công đức của các Thầy. Trong số người quy y đợt này có đến gần chục gia đình đi quy y cả nhà, thật là đáng quí biết nhường nào.

Đạo Phật Ngày Nay, đã làm được điều mà các ‘’trụ cột’’( Nam giới) trong gia đình và xã hội trở thành người Phật tử cùng với người giữ ‘’ mái ấm’’ gia đình (nữ giới) cùng đến chùa quy y là tì lệ gần ngang nhau. Thật là ấn tượng, sau buổi quy y là bài thuyết giảng ngay cho các Phật tử mới với chủ đề ‘’ Đạo Phật cho cuộc sống’’ với những lời Vàng của Đức Dalai lama đời thứ 14.

Một tín hiệu vui đã đến, Chùa trong tương lai không xa sẽ là một nơi cần đến trước nhất cho các đấng mày râu, những Trụ cột của gia đình Việt Nam.

Sài Gòn   tháng  8  năm 2013

Giác Hạnh Hoa