Đại Hội VII được tiến hành nhằm mục đích tổng kết các mặt hoạt động Phật sự trong nhiệm kỳ VI (2007 - 2012), đánh dấu một giai đoạn phát triển có chiều rộng lẫn chiều sâu của Giáo hội sau hơn 30 năm thành lập, khẳng định vị thế của GHPGVN trong thời kỳ hội nhập, phát triển ở trong nước cũng như trên trường quốc tế. Trong tinh thần hòa hợp, đoàn kết, phụng đạo yêu nước, kế thừa truyền thống 2000 năm Phật giáo Việt Nam, Tăng ni, phật tử GHPGVN cùng nhân dân cả nước thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, từng bước phát triển trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, xã hội và ngoại giao. Đặc biệt, trong 5 năm qua, đất nước đã diễn ra nhiều sự kiện lớn như Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội; Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam; Bầu cử Quốc hội khóa XIII và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016 thành công tốt đẹp. Nhiều vị giáo phẩm tiêu biểu của Giáo hội đã được nhân dân tín nhiệm bầu vào Đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp.   
Trên cơ sở chương trình hoạt động nhiệm kỳ VI, GHPGVN đã kiện toàn hệ thống tổ chức, gồm 3 cấp hành chính Giáo hội với 58 đơn vị tỉnh, thành hội Phật giáo, 10 Ban Viện Trung ương Giáo hội hoạt động ổn định và phát triển; 97 thành viên Hội đồng chứng minh, 147 ủy viên Hội đồng Trị sự chính thức và 48 Ủy viên dự khuyết; tất cả công tác Phật sự được triển khai theo Hiến chương Giáo hội đã tu chỉnh lần thứ IV, Quy chế hoạt động của các cấp Giáo hội và Pháp luật Nhà nước; Giáo hội đã công nhận 6 Hội Phật tử Việt Nam tại các nước Châu Âu như: Cộng hòa Liên Bang Nga, Đức, Séc, Hungary, Ba Lan và Ucraina.