Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 08. Đối trị các uế nhiễm dầu hắc

Phật pháp cho mọi người

• 78. Phật pháp cho mọi người
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 01. Phật pháp cho tất cả mọi người
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 02. Phương pháp rèn luyện tâm
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 03. Nhìn sự vật như chúng thật sự là
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 04. Quan điểm của đức Phật
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 05. Ngôi nhà thật sự của chúng ta
• Phần 1: GIÁO LÝ CĂN BẢN - 06. Chuẩn bị cho cái chết
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 01. Một đời sống có ý nghĩa
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 02. Có khổ mới biết tu
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 03. Lời nói dễ nghe
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 04. Lợi ích tối đa
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 05. Hạnh phúc vẫn hiện hữu trong cuộc sống hiện đại
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 06. Phương pháp thư giãn nơi làm việc
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 07. Thời gian và tiền bạc
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 08. Đối trị các uế nhiễm dầu hắc
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 09. Gương soi
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 10. Vô nhãn, nhỉ, tỷ
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 11. Hãy dẹp bỏ tánh nóng giận
• Phần 2: PHẬT GIÁO ỨNG DỤNG - 12. Đối trị cơn giận
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 01. Gia đình & con cái
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 02. Hòa hợp gia đình
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 03. Tình thương yêu đầu đời
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 04. Quan tâm đến con cái
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 05. Làm mẹ và hành thiền
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 06. Vượt qua trở ngại
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 07. Bổn phận của cha mẹ
• Phần 3: GIA ĐÌNH & CON CÁI - 08. Món quà của lòng biết ơn
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 01. Sửa soạn bữa ăn
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 02. Thiền và nghệ thuật nấu ăn
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 03. Theo dấu chân Thầy
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 04. Đâu phải bởi cuộc đời
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 05. Dẹp bàn
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 06. Thiền Minh Sát trong ứng dụng
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 07. Phỏng vấn Thiền sư S.N.Goenka
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 08. Phỏng vấn TS. Bhante Gunaratana
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 09. Vipassana và Kinh doanh
• Phần 4: CÁC PHƯƠNG PHÁP THIỀN - 10. Lời khuyên thiết thực cho Thiền sinh

Cư sĩ Upasika Kee Nanayon (1901-1978) là một trong những nữ giảng sư nổi tiếng của Thái Lan ở thế kỷ 20 này.  Bà cũng là tác giả của nhiều tập thơ nổi tiếng. Năm 1945, bà thành lập một trung tâm Thiền nhỏ trong vùng núi ngoại ô Bangkok. Phật tử từ khắp nơi trên đất nước Thái Lan tụ về đó để nghe bà giảng pháp, cho đến khi bà mất năm 1978. Bài giảng này được trích dịch từ quyển An Entangled Knowing: The Teaching of a Thai Buddhist Lay Woman.  Bài này do Tỳ kheo Thanissaro dịch từ tiếng Thái sang tiếng Anh.

___________________

Dầu biết tu tập, ta vẫn thường bị sa ngã vì các cảm thọ của mình. Xét dưới nhiều khía cạnh, các cảm thọ chỉ là ảo tưởng. Chúng vô thường, không xác thực. Thay vì mang đến cho ta sự tự tại, chúng chỉ khiến ta thêm căng thẳng - vậy mà ta vẫn bám víu vào chúng.  Hãy suy gẫm cho thấu đáo về sự bám víu vào thọ ấm này của chúng ta. Đôi khi chúng ta phải trải nghiệm với những khổ đau dường như vượt quá sức chịu đựng của mình. Khi các cảm giác đau đớn, khó chịu dấy khởi, tâm ta sẽ phản ứng ngay vì nó không thích sự đau đớn, khó chịu. Nhưng khi sự đau đớn đó biến thành dể chịu thì tâm chấp nhận, ưa thích điều đó. Vì thế tâm tiếp tục chạy tìm các cảm thọ thoải mái, dễ chịu, dầu như ta đã biết, cảm thọ luôn biến đổi, gây căng thẳng, và không thật sự là của ta. Nhưng tâm không biết được điều đó, nó chỉ biết đến sự dễ chịu của các cảm thọ, và nó đòi hỏi được có thêm. Hãy quán sát thêm xem các cảm thọ đã dấy khởi trong lòng ta bao ham muốn. Vì ta muốn luôn có được các lạc thọ, nên lòng ham muốn luôn lôi cuốn, rót bên tai những lời khuyến khích. Nhưng nếu ta có thể diệt trừ được lòng ham muốn các cảm thọ, thì đó chính là con đường dẫn tới Niết bàn.

Đức Phật bảo u minh giống như một cơn lũ lớn, có thể cuốn phăng ta đi. Nhưng Đức Phật đã dạy ta những phương tiện, cách thực hành để vượt qua được cơn lũ đó, đơn giản là đoạn diệt được lòng ham muốn trong mọi hành động. Ngay chính trong các cảm thọ, ta cũng cần phải thực tập buông bỏ lòng ham muốn.

Hãy thực tập ở ngay trong ta. Khi tâm có được cảm giác yên tĩnh, bình an, đó là một cảm thọ dễ chịu hay sự buông xả. Hãy cố quan sát xem cảm thọ dễ chịu đó vô thường như thế nào, tại sao nó không phải là ta hay của ta. Khi ta có thể ngưng lại ngay nơi đó, ngay lúc tâm đang thụ hưởng những gì lạc thọ đang mang đến, và phát khởi lòng bám víu. Đó là lý do tại sao tâm ta cần luôn tỉnh thức, quan sát chính nó và những gì xảy ra quanh nó - trong sự chú tâm để nhìn thấy cảm thọ chỉ là trống không.

Việc ta thích hay không thích một cảm thọ là một căn bệnh khó khám phá, vì nỗi say mê của ta với các cảm thọ quá mạnh mẽ. Ngay cả khi tâm ta trống vắng hay bình lặng, chúng ta vẫn tràn ngập các cảm giác. Những cảm giác thô lậu - mạnh mẽ, căng thẳng do vô minh gây ra - có thể được nhận biết rõ ràng, nhưng khi tâm bình lặng - sáng suốt, thoải mái, không dao động, vân vân - chúng ta vẫn bám chặt vào các cảm thọ này. Ta muốn có được những cảm thọ dễ chịu để tận hưởng chúng. Ngay chính khi ở trong trạng thái chú tâm mạnh mẽ hay thiền định, ta cũng bám víu vào cảm thọ.

Lòng ham muốn như có sức hút nam châm để gắn chặt mọi thứ lại với nhau. Sự gắn bó này ta khó nhận biết vì lòng ham muốn luôn thầm thì bên trong ta “Tôi không ham muốn gì hơn là những cảm giác dễ chịu”. Nhận ra được điều đó rất quan trọng, vì chính những con vi trùng của ham muốn đã đưa chúng ta đi mãi trong vòng luân hồi sinh tử.

Chúng ta gắn bó với cảm thọ như một con khỉ bị dính dầu hắc. Khi tay này bị dính dầu hắc, khỉ đưa tay kia để gỡ, thì tay đó cũng dính luôn, rồi đến chân đến miệng nó cũng bị dính. Hãy suy gẫm về những điều sau đây: bất cứ chúng ta làm gì, cuối cùng ta cũng bị dính vào với cảm thọ và lòng ham muốn, Ta không thể tháo gỡ chúng ra, không thể tẩy gột. Nếu ta không cẩn thận với lòng ham muốn, ta cũng giống như con khỉ bị dính dầu hắc. Càng lúc càng bị dính chặt thêm. Vì thế nếu ta quyết tâm đi theo bước chân của các vị giác ngộ, các bậc A–la-hán, ta phải chú tâm chánh niệm vào các cảm thọ cho đến lúc ta hoàn toàn thoát khỏi sự bủa vây của chúng.  Ngay với các khổ thọ, ta cũng phải huân tập - vì nếu ta sợ các khổ thọ, luôn muốn biến nó thành lạc thọ, thì ta càng trở nên vô minh hơn trước nữa.

Đó là lý do tại sao ta phải can đảm trong việc đối mặt với các khổ thọ nơi thân tâm.  Khi khổ thọ dấy khởi ngùn ngụt như một căn nhà đầy lửa, ta có thể buông nó không? Ta phải nhìn cả hai mặt của nó như thế nào? Và khi nó êm ái, dễ chịu, ta phải nhìn xuyên suốt nó như là cả hai (lạc và khổ) làm sao? Ta phải cố gắng chú tâm vào cả hai mặt đó, quán cho đến khi nào ta biết phải làm thế nào để buông bỏ chúng. Nếu không ta chẳng biết gì cả, vì lúc nào ta cũng chỉ muốn cái phần dễ chịu, êm ái của lạc thọ.

Niết bàn là sự đoạn diệt của lòng ham muốn. Như thế nếu ta cứ muốn bám vào ham muốn mãi, thì làm sao ta có thể đi được đến đâu? Ta sẽ ở đây trong thế giới này, trong khổ đau, bứt rứt, vì lòng ham muốn giống như một loại dầu hắc dính chặt. Nếu không có lòng ham muốn, thì không có thứ gì khác: không có căng thẳng, khổ đau, không tái sinh. Trái lại, thì nó là mủ cây, là dầu hắc, là màu nhuộm khó có thể tẩy giặt.

Để mở cánh cửa nhìn được vào nội tâm ta không phải dễ, nhưng cũng có thể làm được, nếu ta biết cách huấn luyện mình. Nếu ta có chánh niệm để tự soi xét mình, tự biết mình thì mọi việc sẽ dễ dàng hơn. Khi đó, dầu lòng ham muốn có ngụy trang như thế nào, ta cũng sẽ nhận ra nó, biết nó để đoạn diệt, buông bỏ nó.

Ở giai đoạn bắt đầu ta chỉ cần quan sát sự vật, chỉ cần tỉnh thức. Nếu nôn nóng, ta sẽ làm hỏng hết mọi việc, khiến ta không còn có thể nhìn sự vật một cách rõ ràng. Ta chỉ dừng lại ở chỗ nhận biết và không thể đi xa hơn nữa. Vì lý do đó, ta phải luyện tâm, chú tâm đến độ ta có thể nhận biết sự việc một cách rõ ràng, coi như chúng là các đối tượng mà ta luôn phải quan sát.

 Upasika Kee Nanayon

(Trích Dịch theo A Glob of Tar, Pure and Simple, NXB Wisdom, 2005)