Tha thứ & giận dữ

Tạp chí Đạo Phật Ngày Nay số 9

• Tạp chí Đạo Phật Ngày Nay - số 09      Admin
• GS. Ngô Bảo Châu nói chuyện về Phật giáo và cuộc sống      Thích Nhật Từ
• Bước qua ranh giới      Thích Đồng Tâm
• Tại sao Phật giáo không tôn thờ đấng sáng thế      Thích Nữ Tịnh Quang
• Kinh Pháp Cú      TT. Thích Nhật Từ
• Dạy con hướng đến các thần tượng đạo đức      Quảng Tánh
• Người lớn gương mẫu, trẻ em chăm ngoan      Kim Hoa
• Tâm từ bi & chánh niệm      Đại lão HT. Thích Trí Tịnh
• Giải pháp đối với bạo lực học đường      TT. Thích Nhật Từ
• Giới luật & đạo đức      TT. Thích Trí Siêu
• Vô thường con đường dẫn đến sự giải thoát      Thích Tâm An dịch
• Trầm tư về loại cô hồn      Nhiên Như
• Hiện pháp lạc trú & hiện sinh      Phan Minh Đức
• Bát vạn đại tạng kinh Cao Ly chấn động thành phố Seoul      Thích Vân Phong
• Oprah phỏng vấn đức Dalai Lama      Tuệ Uyển dịch
• Một thế giới từ bi      Cư sĩ Nguyên Giác
• Thông tin Phật giáo thế giới      Hải Hạnh lược dịch
• Sơn Môn Bổ Đà và bộ kinh Phật cổ nhất Việt Nam      Thanh Huyền
• Trường Phật học các cấp chưa có sách giáo khoa      Minh Thạnh
• Chùa làng chùa thị      Huỳnh Kim Quang
• Chữ ngộ đạo & đời      Đăng Lan
• Triết lý của trống      Cao Ngọc Hồng Ân
• Hạn chế mê tín: Giải pháp không thể là tự giác      Thích Hạnh Chơn
• Mái ấm gia đình      TT. Thích Nhật Từ
• Diệu dược chữa trị khổ đau      Lưu Đình Long
• Tha thứ & giận dữ      Tuệ Uyển dịch
• Thành Tỳ Xá Ly      Thích Phước Tiến
• Đối diện với khen chê      Pháp sĩ
• Tâm tình của đức sinh thành      Ngộ An dịch
• Thư gửi em gái... nhân mùa Vu lan này      Oải Hương
• Tấm lòng của mẹ      Kim Hoa
• Mẹ và tiếng mưa đêm      Lam Khê
• Ngọt tựa lời ru      Đông Tùng
• Cái đầu trọc của cha      Hoàng Dũng Hùng
• Bình minh chiếu diệu      HT. Thích Đạt Đạo
• Mục đích đời người      Thanh Liên dịch
• Thiền Vipassana tuyên chiến với ma túy      Thích Nữ Hằng Liên dịch
• Những vấn đề về béo phì      Vũ Thụy
• Sa kê chiên bột      Diệu Cát Tường

Ekman (giới thiệu): Hai nhận thức quan trọng được làm rõ là: Tha thứ và giận dữ. Chúng ta bắt đầu với câu hỏi về việc chúng ta có thể tha thứ và vẫn để cho người hành động nhận lấy trách nhiệm, vì họ có thể lựa chọn để không làm việc ấy. Đức Đạt lai Lạt ma đã làm rõ ràng việc chúng ta có thể tha thứ ra sao nhưng vẫn tin rằng trong ý chí tự do chọn lựa, tất cả chúng ta có thể không phải hành động tổn hại mà thực hiện những điều tốt đẹp. Rồi thì tôi sẽ trích dẫn một số tác phẩm mà ngài đã viết trước đây để biện minh về việc giận dữ có thể không làm ưu phiền mà xây dựng, và ngài đã đồng ý. Đây là những giây phút cuối cùng của buổi đàm luận thứ hai của chúng tôi.

ĐĐLLM: Vâng.

Ekman: Bây giờ, nếu tôi có sự chọn lựa, rồi thì nếu tôi hành động trong một cách tổn hại người khác, tại sao ngài tha thứ cho tôi vì đã làm việc ấy? Tôi đã có thể chọn không làm việc ấy.

ĐĐLLM: Hm. Tôi sẽ trả lời. Nếu ông giữ mối ác cảm ấy…

Ekman: Vâng.

ĐĐLLM: Nếu ông giữ mối hận thù ấy, sau đó ông sẽ khổ sở hơn.

Ekman: Vâng.

ĐĐLLM: Nếu ông tha thứ, rồi thì ông sẽ cảm thấy càng… càng thoải mái hơn.

Ekman: Ô. Vì thế, như vậy sẽ tốt cho ngài.

ĐĐLLM: Vâng!

Ekman: Điều ấy tốt hơn cho người tha thứ, nhưng như vậy nó có làm mất đi trách nhiệm …?

ĐĐLLM: Không, không, thí dụ - Tôi sẽ đưa ra một thí dụ. Bây giờ chúng tôi tha thứ cho những người ở Bắc Kinh. Điều ấy có nghĩa là chúng tôi cố gắng …không giữ cảm giác tiêu cực đối với họ, do bởi những hành vi sai lầm của họ, nhưng không có nghĩa là chúng tôi chấp nhận những điều ấy, những gì họ đã làm. Do vậy, tinh thần tha thứ này chống lại họ, cho đến khi nào hành động của họ được lưu tâm.

Ekman: Hãy giải thích thêm một ít nữa. Tôi mới hơi hiểu một ít.

ĐĐLLM: Ô, tha thứ, tôi cảm thấy, có nghĩa là không phải quên đi những gì mà họ đã làm. Nhưng tha thứ có nghĩa là không giữ lấy cảm giác tiêu cực của chúng ta đối với họ. Thế nên, cho đến khi nào hành động của họ được lưu tâm, đôi khi chúng ta phải sử dụng óc thông minh của họ. Ông phải thận trọng trong việc sử dụng đến biện pháp trả đũa, mà không với ý thức tiêu cực.

Ekman: Ngài có thể đừng nói đến những người ở Bắc Kinh một lúc được không?

ĐĐLLM: Cười.

Ekman: Bởi vì, bất cứ là ai, nếu họ hành động trong một cách tổn hại, và họ có tự do lựa chọn nhưng họ đã chọn lựa để hành động trong cách ấy, ngài tha thứ cho họ, nhưng ngài có lên án những hành động của họ không?

ĐĐLLM: Ô, vâng.

Ekman: Vâng?

ĐĐLLM: Vâng!

Ekman: Đấy là một hành động sai.

ĐĐLLM: Vâng!

Ekman: Một hành động phi lý, vô đạo đức.

ĐĐLLM: Vâng-nếu chúng ta ở về phía chân thành! Thế thì, phải phê phán.

Ekman: Điều này, tôi nghĩ, là những gì phương Tây không hiểu quan điểm đạo Phật. Họ tin rằng tha thứ có nghĩa là người ta không bắt họ phải lãnh lấy trách nhiệm vì đã hành động một cách sai lạc. Nếu chúng ta không bắt họ lãnh lấy trách nhiệm, làm sao họ học hỏi và thay đổi?

ĐĐLLM: Đúng như thế. Ô, đúng thế. Thông thường, ông thấy, tôi thực hiện sự phân biệt, “sau một hành động.”

Ekman: Vâng.

ĐĐLLM: Chỗ mà hành vi được quan tâm đến, ông phải chống đối lại. Ông phải dừng lại; ông phải cố gắng để dừng lại. Ngay cả sử dụng một phương pháp hơi cứng rắn. Ông biết không? Nhưng, cho đến khi nào người hành động được lưu tâm đến, ông không nên phát triển cảm giác tiêu cực mà nên giữ một thái độ từ bi hơn [đối với họ]. Bây giờ, chính chúng ta, ông thấy, chúng ta thường làm như thế. Khi tôi làm điều đấy, một lỗi lầm, đến với ông, rồi sau đó, tôi phải, sau này tôi sẽ nói…

Geshe Thupten Jinpa (thông dịch viên): Hối lỗi.

ĐĐLLM: … một loại hối lỗi nào đấy. Ô, thú nhận, đúng đấy.

Ekman: Vâng.

ĐĐLLM: “Tôi lấy làm tiếc”. Tôi xin lỗi. Do vậy vào lúc ấy, tôi thực hiện sự phân biệt. Tự tôi bây giờ cảm thấy điều ấy sai lầm, hành động sai lầm. Nhưng hành động sai lầm, ông không bao giờ … Tuy thế, ông tin hành động sai là sai, hành động ấy là sai.

Ekman: Phải đấy. Rất quan trọng.

ĐĐLLM: Vì thế, tôi nhận ra hành vi ấy là sai, nhưng điều ấy không có nghĩa là tôi vẫn hành động như vậy. Do vậy, tôi xin lỗi. Thời điểm này, tôi phân biệt giữa hành động trước đây của tôi và chính tôi.

Ekman: Nếu tôi chấp nhận lời xin lỗi của ngài, thế rồi tôi đang nhận ra rằng ngài và hành động của ngài không phải là một.

ĐĐLLM: Vâng, đúng đấy.

Ekman: Và vì thế điều này đưa chúng ta ngay vào trái tim của giận dữ. Bởi vì khi ngài viết về điều này-khi tôi đọc điều ấy lần đầu tiên, tôi nghĩ trong đạo đức cho Thiên Niên Kỷ Mới – ngài nói rằng ngài sử dụng sức mạnh để chấm dứt hành động [sai lầm] và [ban] từ bi cho người làm việc ấy.

ĐĐLLM: Vâng.

Ekman: Điều ấy, tôi tin tưởng, là một sự diễn tả về giận dữ xây dựng. Điều ấy có nghĩa rằng nếu chúng tôi chấp nhận quan điểm của ngài về điều ấy, rồi thì chúng tôi phải nói rằng giận dữ có thể là xây dựng.

ĐĐLLM: Vâng.

Ekman: Vâng. Ngài đồng ý?

ĐĐLLM: Bây giờ, hãy nghe thế này, ông thấy, niềm giận dữ ấy đối với hành động ấy. Không phải là đối với con người [đã làm việc ấy].

Ekman: Không cố gắng để tổn thương con người.

ĐĐLLM: Vâng, vâng, đúng như thế.

Ekman: Nhưng mà là chặn đứng hành động.

ĐĐLLM: Đối với cá nhân, đối với người hành động là: từ bi. Đối với hành vi ấy là: giận dữ.

Ekman: Ngay cả từ một quan điểm thực tiễn, hãy để mọi thứ khác qua một bên, họ sẽ không bao giờ thay đổi nếu ngài cố gắng để làm tổn hại họ. Chỉ nếu khi ngài có lòng từ bi đối với họ, họ sẽ dừng hành động …

ĐĐLLM: Ô, vâng, đúng là như thế!

Ekman: …trong một cách tổn hại.

ĐĐLLM: Đúng đấy!

Ekman: Do thế, đúng thật nếu ngài không có bất cứ quan tâm nào đến nguyên tắc, nhưng chỉ vì kết quả thực tiễn, đây là một đường lối đúng.

ĐĐLLM: Vâng. Rất tuyệt diệu. Những từ ngữ tế nhị - ý nghĩa vạn năng.

Cả hai: Cười.

Dịch từ Forgiveness and Anger (Transcript)