Tết chơi trăng
- Nếu như thật thà Lưu Đình Long
- Sự ra đời của Tổng liên đoàn Phật giáo quốc tế Thích Chí Giác Thông thực hiện
- Nghị quyết của Đại hội Phật giáo toàn cầu 2011 thành lập Tổng liên đoàn Phật giáo quốc tế tại Ấn Độ TT. Thích Nhật Từ dịch
- Kinh Pháp Cú. Chương V: Phẩm A La Hán TT. Thích Nhật Từ dịch
- Sử dụng tiền bạc đúng pháp Quảng Tánh
- Phật giáo & vận mệnh Phước Tâm dịch
- Doanh nhân Lê Phước Vũ: Tôi đã từng khao khát có được một vị thầy nương tựa tâm linh Bằng Lăng Tím thực hiện
- Tạ ơn Thích Minh Niệm
- Tình bạn theo Phật giáo Pháp Đức - Vũ Tường Thịnh dịch
- 48 cách niệm Phật Thích Tịnh Lạc dịch
- Thêm và bớt trong ứng xử vợ chồng TT. Thích Nhật Từ
- Lãnh đạo GHPGVN thỉnh xá-lợi tại Bồ Đề Đạo Tràng & thăm Tăng Ni sinh du học tại Ấn Độ NS. Thích Nữ Huệ Liên
- Lục Tổ Huệ Năng "Người khai sáng" thiền tông Trung Quốc Thích Ngộ An lược dịch
- Lễ hội văn hóa Phật giáo châu Á - lần thứ nhất Thích Trọng Đức
- Lễ hội nến ở Thái Lan Chu Mạnh Cường
- Baci lễ cầu phước của người dân Lào Hồng Ngọc
- Thông tin Phật giáo thế giới Hải Hạnh lược dịch
- Tổ sư Nguyên Thiều với hành tung & thi kệ tịch Thích Thái Hòa
- Vai trò của Phật giáo trong tiến trình văn hóa của dân tộc Việt Nam Trí Dũng
- Sùng Quang Tự với nghệ thuật kiến trúc chùa tháp Đại thừa Thanh Huyền
- Khôi phục một dòng thiền trên mảnh đất địa linh nhân kiệt Phương Hoa
- Soi gương Thích Chân Pháp Sĩ
- Doanh nhân & lòng từ bi Giác Hạnh Hoa
- Câu Thi Na (Kusinagar) hành trình cuối cùng của Phật Thích Phước Tiến
- Giúp con hư đoàn tụ gia đình TT. Thích Nhật Từ
- Giáo dục ứng dụng TT. Thích Thiện Hữu
- Hãy cứu lấy trái đất Nguyễn Nguyên An
- Quan điểm của Phật giáo về vấn đề xem tử vi bói toán Tâm Diệu
- Ý nghĩa ngày tết TN. Diệu Huệ
- Cảm thức về Xuân của thiền sư Đông Tùng
- Cùng đón tân Xuân lành mạnh Thích Hạnh Chơn
- Đi chùa đầu năm Dũng Cận
- Năm rồng đưa nước vào nhà Anh Đức
- Tết chơi trăng Hoa Duyên
- Hương vị ngày tết bánh tét Kim Hoa
- Suy ngẫm đầu Xuân Ái Thi Nhân
- Mùa Xuân nói về rượu và tác hại của rượu Minh Hạnh Đức
- Mai phương Nam Hoàng Dũng Hùng
- Mâm ngũ quả Trà Kim Long
- Chiếc lá đầu tiên TG Minh Thạnh
- Thơ: Xuân quê hương Nhiều tác giả
- Nhất chi mai chất người muôn thuở Phan Trang Hy
- Có một "tâm chay" Bùi Kim Sơn
- Lợi ích của sự thực hành chánh niệm Minh Đức
- Thay đổi cách nhìn về loài vật Tâm Linh chuyển ngữ
- Những vấn đề về mắt Vũ Thụy
“Tháng Tám tôi đi chơi xuân Đến đây gặp hội trống quân tôi vào…”
Câu ca dao làm cho người đọc tưởng tượng ra ngày tết Trung thu xưa chắc chắn là được tổ chức rất xôn xao, nhộn nhịp và đầy ý nghĩa. Ngày xưa, cứ sau vụ mùa trồng trọt cày cấy, người dân lại mở hội vui chơi, ca hát. Mỗi gia đình trong ngày tết Trung thu đều phải có cúng gia tiên với hoa, quả, trà nước, đặc biệt nhất là có bánh dẽo tròn như mặt trăng còn gọi là bánh Trung thu. Riêng các em thiếu nhi được ưu tiên nhất với lồng đèn, bánh Trung thu, chơi trò kéo đèn, nghe người lớn kể chuyện thần tiên:
“Ông Giẳng, ông Giăng
Xuống chơi với tôi
Có bầu có bạn
Có ván cơm xôi
Có lưng hũ gạo
Có chiếu bán dù…”
Trăng rằm tháng Tám tròn sáng, lung linh, thời tiết mát mẻ, với hoa, với gió nhẹ:
“Muốn ăn lúa tháng Năm
Trông trăng rằm tháng Tám”.
Thật là lý tưởng và hạnh phúc nếu được ngồi ngắm trăng sáng tỏa bên tách trà nóng và tha hồ vãng chuyện xưa nay. Nếu người có tính nghệ sĩ nữa, chắc phải có tiếng đàn tranh hay đàn bầu nữa thì mới đúng là nghệ thuật ngắm trăng!. Chính vì vậy, tết Trung thu cũng được gọi là tết chơi trăng, tết ngắm trăng. Thế mới biết người xưa chọn ngày rằm tháng Tám âm lịch làm ngày tết Trung thu thật là sâu sắc và bền vững thay!. Đây cũng là nét văn hóa tốt đẹp của người xưa truyền lại, là văn hóa đặc trưng của người phương Đông!. Ngày nay người Việt vẫn giữ tập tục đón tết Trung thu, tuy cách thức vui chơi có khác với người xưa nhưng tết Trung thu mãi mãi mang có ý nghĩa nhân văn cao vì lấy mối quan hệ giữa thiên nhiên, thời tiết và trẻ em làm chủ yếu. Cũng bởi, tự nhiên luôn gắn liền với đời sống con người phương Đông ấy mà:
“Trăng bao nhiêu tuổi trăng già?
Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non?
Còn trăng thì nước vẫn còn”.
Tìm trong sách Phật, cũng thấy các Thiền sư Việt Nam xưa làm thơ về trăng thật tuyệt!. Thiền sư Đạo Hạnh (?-1112) thuộc thế hệ thứ 12 dòng Thiền Tỳ Ni Đa Lưu Chi sống vào triều đại nhà Lý đã mượn trăng để nói lên tính chất siêu việt của thiền học:
“Tác hữu trần sa hữu
Vi không nhất thiết không
Hữu không như thủy nguyệt
Vật trước hữu không không”
Nguyễn Lang dịch nghĩa như sau:
“Có thì có tự mảy may
Không thì cả vũ trụ này cũng không
Có, không: Bóng nguyệt lòng sông
Cả hai tuy vậy chẳng không chút nào”.
Thật là tuyệt vời khi Thiền sư Đạo Hạnh sử dụng danh từ trăng và nước đề chỉ cho bản chất của các pháp trên thế gian. Bài kệ đã chỉ “tánh không” của Bát nhã, xem giữa không và có đều nương vào nhau giữa muôn hình vạn trạng của thế giới này. Vì “có” nên mới trả về “không”, và vì chấp vào “không” nên mới xảy ra “có”… Nếu như không vướng mắc vào thế cuộc vô thường, chuyên tâm vào thiền định và trí tuệ là đã đạt đến nguồn hạnh phúc tuyệt đối vậy!.
Thiền sư Huệ Sinh (?-1063) thuộc thế hệ thứ 13 dòng Thiền Tỳ Ni Đa Lưu Chi sống đời Lý cũng lấy trăng là tiêu điểm cho bài kệ:
“Pháp bản như vô pháp
Phi hữu diệc phi không
Nhược nhân tri thử pháp
Chúng sinh dữ Phật đồng
Tịch tịnh Lăng Già nguyệt
Không không độ hải chu
Tri không không, giác hữu
Tam muội nhậm thông chu”
Nguyễn Lang dịch nghĩa:
“Pháp cũng như vô pháp
Không có cũng không không
Nếu đạt được lẽ ấy
Chúng sinh với Phật đồng
Trăng Lăng Già lặng chiếu
Thuyền vượt biển trống không
Không cũng không như có
Định Tuệ chiếu vô cùng”.
Trăng của Thiền sư Huệ Sinh là trăng Lăng Già, có nghĩa là chỉ cho sự nhận thức của con người đều do tâm, thế giới vạn hữu đều do tâm tạo. “Trăng Lăng Già lặng chiếu” là trong cảnh giới vô phân biệt, vượt ra mọi chấp giữ ta và người. Với chiếc thuyền trống không, mọi khái niệm, ngôn ngữ, người ngộ hay kẻ mê, Phật và chúng sinh cũng không có gì khác nhau, như như, nhất nhất. Sự có hay không đối với người tu đã minh đạt chân lý là bình thường như vầng trăng kia, lặng lẽ chiếu soi vạn vật muôn đời.
Đức vua Trần Nhân Tông (1258-1308) trong bài thơ “Lên núi Bảo Đài” cũng lấy Trăng làm nguồn cảm hứng sáng tác về quốc gia và thế sự mang đầy chất Thiền học:
“…vạn sự thủy lưu thủy
Bách niên tâm ngữ tâm
Ỷ lan hoành ngọc địch
Minh nguyệt mãn hung khâm”
Nguyễn Lang dịch nghĩa:
“…vạn sự nước xuôi nước
Trăm năm lòng ngỏ lòng
Tựa lan, nâng sáo thổi
Trăng sáng, đầy cõi tâm”.
Đức vua Trần Nhân Tông là một môn sinh thiền, chất thiền của sự siêu việt giữa không và có. Sau khi ngài xuất gia, thống nhất các thiền phái lúc bấy giờ và sáng lập ra dòng thiền Trúc Lâm tại núi Yên Tử với chủ trương Phật giáo nhập thế, tâm học và sử dụng ba yếu tố Thiền, Tịnh độ và Mật giáo trên phương diện tu hành và độ thế như:
“Di Đà vốn thực pháp thân ta
Nam Bắc Đông Tây khắp chói lòa
Trăng thu ngự giữa trời cao rộng
Đêm lặng trùng dương rạng chiếu xa” (2)
(Tuệ Trung Thượng sĩ )
Quả là Phật giáo từ khi du nhập vào đất Việt đã hòa nhập vào văn hóa người Việt để từ đó làm nên những đặc trưng của Phật giáo Việt Nam. Các thiền sư thường mượn hiện tượng mây, gió, trăng, hoa, lá, sương, mưa, núi non,.v.v. để mô tả sự giác ngộ và bản chất giải thoát của nhà Phật. Thế mới biết, sự tu tập là sống hòa vào thiên nhiên, bắt đầu từ những điều giản dị mà giác ngộ chân lý.
Trăng muôn đời là chủ đề của văn học nghệ thuật và ngày tết chơi trăng cũng muôn đời đầy ý nghĩa nhân văn, nhắc nhở con người sống hòa với thiên nhiên và yêu thương trẻ nhỏ là nền tảng của xã hội. Đối với một người chơi trăng, giờ phút ngồi dưới vầng trăng không gì hơn là hãy thả hồn vào thiên nhiên ban tặng, uống tách trà nóng, nhớ lại những giây phút đẹp của cuộc đời và thầm cảm ơn cuộc đời đã cho ta những hạnh phúc lẫn đau khổ, những thành công và thất bại, tình thương hay oán giận và cuối cùng là những điều đem lại cho ta mà… không có gì cả. Hay khi ngồi dưới vầng trăng sáng lung linh trên cao kia, hãy thưởng thức những dòng thơ Thiền của các Thiền sư Việt Nam không những mang tính thong dong, tự tại giữa cuộc đời mà còn thâm thúy và siêu việt tâm linh đến dường nào!.
(1) Lê Trung Vũ, Tết cổ truyền của người Việt, Nhà Xuất bản Văn Hóa Thông Tin, 2003, trang 459.
(2) Nguyễn Lang, Việt Nam Phật giáo Sử Luận, NXB Văn Học, 2008, trang 381.
Gửi bình luận của bạn
BÌNH LUẬN BẰNG TÀI KHOẢN FACEBOOK (