Thăm chùa Từ Thuyền, Sóc Trăng

Từ Thuyền tự được giải thích: thuyền từ (từ bi, từ tâm) chuyên chở hóa độ chúng sinh, một ý nghĩa hay cho một tên chùa đẹp về ngôn ngữ. Chùa Từ Thuyền được khai sơn từ 1945 bởi bậc ni được đồng bào thân thiết gọi ngoài đời “cô Năm Huôi”, khởi điểm bằng một thảo am trong khu sình lầy um tùm.

Khi rời khu hồ nước ngọt, bên kia đường thấp thoáng mái cao của một ngôi chùa, vượt lên khu dân cư sầm uất của một góc tỉnh lỵ. Đến gần hơn, có tấm biển nhỏ hướng dẫn với mũi tên chỉ đường “Chùa Từ Thuyền…”. Tự cho bản thân đi nhiều, đọc nhiều, song quả thực chưa bao giờ biết đến một tên chùa như vậy, đẹp.

Cô bán hàng bên đường chỉ dẫn vào ngõ nhỏ cữ ngỡ đường cụt, nhưng đến gần tường chắn lại có lối uốn lượn đi tiếp giữa các vách tường của các tòa nhà, tòa công trình Phật giáo cứ ẩn hiện bên trên do khuất tầm nhìn. Rồi, cũng đến hướng chính diện, một biển đề rõ “Giáo hội Phật giáo Việt Nam - Chùa Từ Thuyền - đường Yết Kiêu, phường 6, TP. Sóc Trăng”.

Trong không gian không hề rộng giữa lòng phố chợ, chùa lấy chiều cao thay cho chiều rộng, từng tầng công trình dẫn dần lên chính điện ở tầng cao nhất, các bậc thang thoai thoải không khác hành hương chùa trên núi.

Chánh điện chùa Từ Thuyền.

Mỗi tầng có phối trí nội thất riêng phục vụ mục đích tâm linh nhất định, tích hợp của phòng họp. Trần tường treo dày miên man đèn lồng màu đỏ theo phong cách riêng. Chính điện ở trên cùng, nơi công trình thu nhỏ thành đỉnh.

Chốn ấy Đức Phật tọa thiền lấp lánh tướng tốt của bậc giác ngộ, oai nghi tác động vào ánh nhìn khách hành hương. Tượng Phật cỡ lớn, nổi bật. Chiêm bái và hành lễ Phật ở chính điện ở đỉnh cao nhất tòa công trình Phật giáo, nơi có thể bao quát tàm mắt một góc thành phố tỉnh lỵ Sóc Trăng, đem tới một trải nghiệm tâm linh khá lạ.

Khi nhẹ lòng bước xuống các tầng bên dưới, sẽ cảm nhận lại ý tưởng khai thác tối đa không gian dung chiều cao thay chiều rộng và nghĩ: nếu bố trí hết trên mặt phẳng như thường thấy, chùa sẽ khá rộng.

Từ Thuyền tự, được giải thích: thuyền từ (từ bi, từ tâm) chuyên chở hóa độ chúng sinh, một ý nghĩa hay cho một tên chùa đẹp về ngôn ngữ.

Chùa Từ Thuyền được khai sơn từ 1945 bởi bậc ni được đồng bào thân thiết gọi ngoài đời “cô Năm Huôi”, khởi điểm bằng một thảo am trong khu sình lầy um tùm. Đến một giai đoạn chuyển tiếp sang trụ trì bởi một tăng sĩ dòng thiền Lâm Tế, chùa được trùng tu rồi đại trùng tu xây dựng lớn khi khu dân cư đã hình thành sự sầm uất đông đúc nhộn nhịp vây quanh. Bậc trụ trì khi ấy đã không vận động quyên góp, dùng phước điền của chùa để xây dựng và dùng lon bia - độc đáo - kết dính thành ngôi chùa có một không hai. Công trình Phật giáo bằng lon bia ấy cũng tồn tại được chừng 40 năm mới xuống cấp để thay bằng công trình nhiều tầng kiên cố bề thế như hôm nay, chiếc thuyền từ hóa độ chúng sinh đã mang một hình dạng khác hẳn song mục đích cao cả không hề thay đổi. 

Sau lần đại trùng tu, chùa Từ Thuyền là một khối kiến trúc 3 tầng, 1 lửng cao 37m với chánh điện là tòa Đại hùng bảo điện ở tầng trên cùng. Ở vị trí trang trọng nhất trong chánh điện là bộ tượng Hoa Nghiêm Tam thánh với tượng Phật Thích Ca ở giữa trong tư thế ngồi cao đến 9,5m (tính từ đài sen lên đến đỉnh đầu). Ngài tọa trên đài sen với 84 cánh sen tượng trưng cho 84.000 pháp môn của Phật giáo, mỗi cánh sen có 1 vị bồ tát quy hướng về đức phật. Hai bên là tượng 2 vị bồ tát Phổ Hiền và Văn Thù Sư Lợi có chiều cao 7,5m. Ngoài cùng là tượng 2 vị hộ pháp cũng có kích thước khá lớn. Bộ tượng với kích thước khá lớn này làm cho khung cảnh trở nên thật uy nghiêm và “cái tôi” của con người như cũng có cảm giác như nhỏ bé lại khi đứng trước các đấng, bậc kỳ vĩ ấy.

Tại chánh điện còn có một chiếc trống với đường kính mặt trống lên đến 1,5m. Hành lang chánh điện còn có tượng 2 vị bồ tát Quán Thế Âm và Địa Tạng Vương án ngữ cũng có kích thước khổng lồ. Những pho tượng và chiếc trống của chùa Từ Thuyền có lẽ cũng có kích thước thuộc hàng nhất, nhì trong tỉnh và có nét độc đáo rất riêng.

Ở ngay cạnh cổng chùa là tháp cao, lớn, toàn chữ Hán. Hành lang bên trái vẫn còn chỗ bố trí các cụm tượng lộ thiên mô tả các bậc La Hán khổ hạnh. Bên phải trước cửa vào chùa bố trí bếp, nơi sinh hoạt cho quý Phật tử lao tác.

Toàn bộ công trình, từ ý tưởng chất cao dần các tầng, phối trí nội thất, phông trần treo đèn đỏ dày đặc, mang nét của kiến trúc Phật giáo Trung Hoa.

Tác giả bài viết khi trò chuyện cùng Đại đức Thích Thiện Minh, Ủy viên thường trực Ban trị sự Phật giáo tỉnh Sóc Trăng, đã phát biểu ý này và Đại đức chia sẻ sự đồng cảm. Khi còn tại thế với cương vị lãnh đạo Phật giáo tỉnh, cố Hòa thượng Thích Thiện Sanh cũng từng nhiều lần đề cập nhận xét phương pháp, đường hướng tu học ở chùa Từ Thiền - Đại đức Thiện Minh cho biết.

Ngày nay chùa Từ Thuyền do Thượng tọa Thích Chiếu Thường trụ trì. Thượng tọa là Ủy viên Ban trị sự Phật giáo tỉnh Sóc Trăng.

Rời Sóc Trăng, tâm tình mang về có cảm xúc lạ khi viếng ngôi chùa có tên Từ Thuyền.