T17. Phật giáo và Thời đại

Từ khi khoa học có mặt và phát triển thì con người chạy theo nhu cầu vật chất, đổi hướng tư duy, mất dần niềm tin tôn giáo, khiến các tôn giáo cũng bị thử thách và khủng hoảng. Trong thực trạng đó, chúng tôi đã đặt một số câu hỏi dựa vào những diễn biến đã và đang xảy ra đối với Phật giáo, đã được thầy Thích Nhật Từ giải đáp thành tập tài liệu này. Độc giả có thể tìm thấy trong tập sách nhỏ này một cuộc vấn đáp đầy thú vị và hấp dẫn. Câu hỏi là những nỗi niềm trăn trở của người Phật tử, lời đáp là thái độ của một vị thầy. Cả hai đều đối thoại từ sự nhận xét với ngôn ngữ rất thẳng thắn và xây dựng.

Hạ tải phiên bản PDF của sách "Phật giáo và Thời đại" của thầy Thích Nhật Từ ở phần đính kèm bên phải.

MỤC LỤC

Lời giới thiệu

Chương 1: Hiện đại hóa Phật giáo

Nhìn nhận khách quan

Thiết lập mối quan hệ giữa người tại gia và xuất gia

Bài học hiếu thảo

Chuyển hóa tự lập

Chuyển hóa tâm thức

Vai trò của đấng cứu rỗi

Ảnh hưởng của phong tục tập quán

Phật giáo ở phương Tây

Vận dụng tiềm năng bản địa

Tìm về đạo Phật nguyên chất

Kinh tụng cho người tại gia và xuất gia

Tiếp nhận tác phẩm khách quan

Phát triển một đạo Phật nhập thế

Chương 2: Khủng hoảng và hoằng pháp

Ý thức khủng hoảng và cách hoằng pháp

Ý thức về sự khủng hoảng

Hoằng pháp trong thế kỷ XXI

Nhu cầu hiện đại hóa Phật giáo

Phương pháp hiện đại hóa Phật giáo

Nới rộng biên giới hoằng pháp

Chiến lược hoằng pháp

Chất liệu bản địa

Về hai quyển sách chống phá Phật giáo

Cảm tưởng về chuyến hoằng pháp ở Mỹ

Chương 3: Vai trò phụ nữ

Sơ lược truyền thống tụng niệm

Tiếp cận các học thuyết

Vượt qua mặc cảm tự ty

Giá trị tuệ giác và giác ngộ

Cách tân vì lợi lạc

Bình đẳng và vô ngã

Bố thí ba la mật

Chương 4: Áp dụng đạo Phật vào đời sống

Về một bộ kinh thánh Phật giáo

Có thể phục hưng đạo Phật Ấn Độ không?

Phát triển phong trào quy y tập thể

Cách áp dụng Phật giáo vào đời

Ứng dụng đạo Phật trong đời sống vợ chồng

Ứng dụng đạo Phật trong đời sống xã hội

Ứng dụng đạo Phật nâng cao đời sống tâm linh

Thực hành hạnh xả bỏ

Chương 5: Tuổi trẻ tự lực và hóa giải

Lời cảm niệm

Đạo Phật cho từng độ tuổi

Nhận xét chung về hai độ tuổi

Bất mãn – nhu cầu của sự thăng tiến

Tuổi trẻ cần có bất mãn

Bất mãn tuổi già nên tránh

Tự lực và tha lực

Tiếp cận tha lực từ hai góc độ

Ảnh hưởng phong tục tập quán đối với đạo Phật

Mối quan hệ giữa tự lực và tha lực

Phật giáo và chính thể

Dùng từ bi để chuyển hóa

Học tập phương thức từ nước bạn

Vượt qua mặc cảm

Chương 6: Ảnh hưởng chuyến đi của Thiền sư Nhất Hạnh tại Việt Nam

Sức sống từ trận mưa nguồn

Bổ sung nguồn dữ liệu

Nhìn nhận khách quan

Giá trị trận mưa

Phật giáo và chính thể

Bước chân tâm linh

Động lực cho hành giả trẻ

Tiếp nhận từ trận mưa

LỜI GIỚI THIỆU

Cuốn sách này ghi lại những lời phỏng vấn của Hội Phật Học Đuốc Tuệ với Thầy Thích Nhật Từ, nhân dịp Thầy hoằng pháp ở Hoa Kỳ năm 2004.

Người Phật tử hải ngoại hôm nay, trong hoàn cảnh “một chốn đôi quê” đang ấp ủ những nỗi niềm cần được giải đáp. Niềm riêng là đối với đạo pháp và dân tộc. Niềm chung là với Phật giáo và thế giới.

Chúng ta đang đi vào thế kỷ XXI và cũng là những năm đầu của thiên niên kỷ thứ 3. Thời gian cứ trôi đi, trôi mãi chẳng chờ đợi ai! Cuộc đời cũng cứ chảy theo dòng sông không hề ngừng nghỉ. Vấn đề đặt ra là, chúng ta đã làm được gì cho cuộc sống hôm nay và ngày mai? Nghĩ xa hơn nữa thì đạo Phật đã chuyển hóa được những gì trên địa cầu này và đã đóng góp được những gì cho nhân loại hôm nay cùng tất cả chúng sinh mai sau? Một trong những chức năng của Phật giáo là phụng sự nhân sinh và đem lại an bình cùng hạnh phúc cho cuộc sống! Trong chức năng đó, vào hoàn cảnh xã hội đương thời, Phật giáo đang ở vị trí nào để đáp ứng nhu cầu thời đại hầu việc cứu độ được viên mãn?

Nhìn ra thế giới, về mặt chính trị và kinh tế, người ta đang sắp xếp để hình thành một trật tự thế giới mới trong bối cảnh đa văn hóa, đa chủng tộc và đa tôn giáo. Chỉ xét về mặt tôn giáo không thôi, có đến hàng chục ngàn khuynh hướng khác nhau. Nhưng nếu kể đúng ý nghĩa một tôn giáo có tổ chức, hệ thống, giáo chủ, giáo lý và tín đồ... thì cũng không nhiều. Tuy nhiên, người ta đánh giá chỉ có 4 tôn giáo lớn, trong đó Phật giáo là một.

Từ khi khoa học có mặt và phát triển thì con người chạy theo nhu cầu vật chất, đổi hướng tư duy, mất dần niềm tin tôn giáo, khiến các tôn giáo cũng bị thử thách và khủng hoảng. Trong thực trạng đó, chúng tôi đã đặt một số câu hỏi dựa vào những diễn biến đã và đang xảy ra đối với Phật giáo, đã được thầy Thích Nhật Từ giải đáp thành tài liệu này.

Toàn bộ cuộc phỏng vấn đã được phân ra thành nhiều vấn đề. Từ nỗi lo về sự khủng hoảng của Phật giáo đến nhu cầu hiện đại hóa và làm sao mở rộng vấn đề hoằng pháp cùng việc đem đạo vào đời... Sau nữa là thắc mắc xem có cách nào làm sống lại đạo Phật ngay nơi quê hương của đức Thế Tôn không? Đồng thời, cũng nhìn thấy những âm mưu chống phá đạo Phật bằng cách viết sách xuyên tạc cùng truyền thông bóp méo thường xảy ra. Ở đây chỉ dẫn chứng 2 thí dụ để cảnh giác. Câu hỏi sau cùng là, xin thầy cho biết cái nhìn của thầy qua chuyến vân du qua Mỹ này.

Độc giả có thể tìm thấy trong tập sách nhỏ này một cuộc vấn đáp đầy thú vị và hấp dẫn. Câu hỏi là những nỗi niềm trăn trở của người Phật tử, lời đáp là thái độ của một vị thầy. Cả hai đều đối thoại từ sự nhận xét với ngôn ngữ rất thẳng thắn và xây dựng.

Bài học mà mỗi người rút ra qua cuộc trao đổi này là tùy mức độ nhận thức của từng người. Hiện nay, chúng ta sống trong một thế giới đầy những biến động tâm thức, giống như một giòng sông nước đang chảy xiết mà trong kinh gọi là “bộc lưu”.

Có lần được hỏi cách làm sao qua khỏi bộc lưu, đức Phật đã trả lời: “Như Lai không dừng lại, Như Lai không bước tới nên qua được bộc lưu. Vì dừng lại sẽ bị chìm mà bước tới thì bị cuốn đi.” Đó là thái độ sống của người tỉnh thức mà chúng ta phải học và áp dụng.

Để kết thúc phần giới thiệu tập tài liệu này, chúng tôi xin mượn lời của đức Đạt Lai Lạt Ma gửi gắm đến giới trẻ trên khắp thế giới trong một cuộc phỏng vấn bởi 2 giáo sư tâm lý Mỹ Dawn Engle và Ivan Suvanjieff năm 1955 như sau:

“Các bạn thân mến, là con người sống trên hành tinh nhỏ bé này, thời gian luôn trôi chảy và chuyển biến. Trên một phương diện nào đó, vạn vật chuyển biến là rất tốt, vì nếu không đổi thay thì những hiện tượng tiêu cực vẫn còn. Nhờ sự chuyển đổi mà người ta luôn có niềm hy vọng. Lúc này, tôi muốn chia sẻ với các bạn một điều là, vạn vật luôn chuyển đổi thay theo chiều hướng tốt hơn. Sự đổi thay chứa đầy giá trị nhân sinh! Tôi nghĩ rằng, đó là cách sống mà chúng ta nên theo đuổi.”

Phật giáo không lìa cuộc sống, không xa dòng đời mà chỉ làm đẹp xã hội, chuyển hóa con người tiến đến chân - thiện - mỹ. Mong rằng sau khi đọc xong tài liệu này, quý vị sẽ hướng về tương lai, nhìn thấy con đường chuyển pháp luân mới hợp tình, hợp lý, hợp cảnh đúng theo thời đại.

California, ngày 13/12/2005

Mật Nghiêm