Giới Bồ-Tát Cho Nguời Tại Gia

Kính mời xem tài liệu bên phải

LỜI GIỚI THIỆU

Quyển “Giới Bồ-tát cho người tại gia” do Thượng tọa Thích Nhật Từ dịch từ nguyên tác “Kinh Ưu-bà-tắc giới” (優 婆塞戒經), nghĩa đen là “Kinh về giới hạnh của cư sĩ tại gia” có số hiệu là T. 1488 trong Đại Chánh tân tu Đại tạng kinh. Giới bổn này do ngài Đàm-vô-sấm (Dharmakṣema, 曇無讖) dịch năm 426 thời Bắc Lương từ tiếng Phạn sang tiếng Hán.

Nhìn sâu vào bản chất của 6 giới trọng và 28 giới khinh trong Kinh Ưu-bà-tắc giới, chúng ta thấy rằng trên thực chất, Giới bổn này triển khai chi tiết về 5 giới, 10 thiện nghiệp và bổn phận đạo đức của cư sĩ tại gia đối với gia đình, xã hội và Phật pháp. Nói cách khác, cuốn Luật này nhấn mạnh đến ba phương diện: Chánh ngữ, chánh nghiệp và chánh mạng của một Phật tử tại gia và bổn phận trách nhiệm đạo đức của một Phật tử hộ pháp chân chánh trong mọi thời đại.

Cho tới thời điểm này, thật khó xác định cuốn Luật này thuộc trường phái nào. Vì các điều khoản gồm 6 giới trọng và 28 giới khinh trong Kinh giới Ưu-bà-tắc này có thể được tìm thấy trong Kinh tạng, Luật tạng Pāli và trong bốn bộ Kinh A-hàm (truyền bản của các bộ phái) hoặc trong các bản chú giải các bộ luật của các trường phái. Các dấu hiệu thể hiện đặc điểm tư tưởng Phật giáo Đại thừa không thể hiện rõ trong cuốn Luật này.

Thiết nghĩ, vào một giai đoạn nhất định trong quá khứ, xã hội cần hình thành các văn bản để hệ thống hóa những nguyên tắc đạo đức, văn hóa ứng xử giữa người với người, giữa người đối với xã hội và đặc biệt trách nhiệm của một Phật tử đối với sự hưng suy của Phật pháp là điều hết sức cần thiết. Nguồn tư liệu quý báu ấy trải qua bao năm tháng vẫn được các bậc cổ đức lưu giữ trong kho tàng Pháp bảo Đại Chánh tạng và nhiều tạng khác.

Các dịch giả Phật giáo Việt Nam trước đây đã từng dịch tác phẩm này và khuyến khích các thiện hữu tri thức Phật tử tham cứu hành trì như Hòa thượng Thích Tịnh Nghiêm (Tại gia Bồ-tát giới kinh), Thượng tọa Thích Pháp Chánh (Tại gia Bồ-tát giới bổn). Trong cuốn sách này, Thượng tọa Thích Nhật Từ dịch mới, bổ sung các cước chú, đồng thời, đối chiếu các giới khoản của Kinh giới Ưu-bà-tắc với “Phạm võng Bồ-tát giới kinh” để khẳng định các giá trị đạo đức mà một Phật tử cần phải hành trì.

Tôi hoan hỷ với sự nỗ lực dịch thuật của Thượng tọa Thích Nhật Từ đối với các bản văn Luật học Phật giáo trong đợt xuất bản đầu tiên của Trung tâm Nghiên cứu và Phiên dịch Phật học thuộc Viện nghiên cứu Phật học Việt Nam. Đồng thời, tôi cũng hoan hỷ với sự phát tâm ấn tống của quỹ Đạo Phật Ngày Nay, góp phần cho tùng thư Luật học Phật giáo thêm phong phú và phổ biến rộng rãi đến Phật tử các giới.

Tôi tin rằng, dù ở trường phái nào, quốc gia nào và thời đại nào, người ứng dụng hành trì Giới bổn này đều mang lại lợi ích cho chính mình và cho mọi người. Rất mong quý Phật tử thập phương nghiên cứu, vận dụng những điều luật này vào đời sống hiện nay, trở thành một công dân gương mẫu và lý tưởng của xã hội.

Trân trọng và chúc an lành.

Mùa An cư, năm Tân Sửu, 2021

Pháp viện Minh Đăng Quang, TP. Hồ Chí Minh

Hòa thượng THÍCH GIÁC TOÀN

(Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam)

LỜI NÓI ĐẦU

1. XUẤT XỨ CỦA GIỚI BỒ-TÁT TẠI GIA

Giới Bồ-tát tại gia được đức Phật quy định trong “Kinh Ưu-bà-tắc giới” (優婆塞戒經), đang khi giới Bồ-tát xuất gia được ghi chép trong “Kinh Phạm võng Bồ-tát giới” (S. Brahmajāla Bodhisattva śīla Sūtra, 梵網菩薩戒經). Đây là hai bản kinh quan trọng về quy phạm hành vi (行為規范) của người tu học theo Phật giáo Đại thừa nhằm hoàn thiện đạo đức trọn vẹn, một trong ba trụ cột tâm linh cốt lõi của Phật giáo. Hai trụ cột tâm linh còn lại là trí tuệ và thiền định.

“Kinh Ưu-bà-tắc giới” (優婆塞戒經) còn gọi là “Giới bổn Ưu-bà-tắc” (優婆塞戒本), hay “Kinh Bồ-tát tại gia” (在家菩薩經), hay “Kinh Bồ-tát cư sĩ tại gia” (在家居士菩薩戒) do Đàm-vôsấm (Dharmakṣema, 曇無讖, 385-433/439) dịch năm 426, gồm 7 quyển, 28 chương, nằm trong quyển 24 của Đại Chánh tân tu Đại tạng kinh (大正藏) với mã số T.1488.¹ Kinh Ưu-bà-tắc giới chia làm 3 phần: (i) Phần tập hội (集會分) chỉ có 1 phẩm, (ii) Phẩm Tự pháp tâm đến Phẩm Bát-nhã (自發心品至般若品多分) gồm 27 phẩm, (iii) Phần kết thành (結成分).

Đức Phật giảng Kinh Ưu-bà-tắc giới cho trưởng giả Thiện Sanh về giới Ưu-bà-tắc Đại thừa (大乘優婆塞戒), còn gọi là giới tại gia (在家戒). Kinh này được phát triển từ nền tảng đạo đức trong các Kinh Thiện Sanh (善生經) thuộc Kinh Trung A-hàm (中阿含經) 1 Truy cập [tháng 6/2021] tại: https://cbetaonline.dila.edu.tw/zh/T1488 và Kinh Thiện Sanh tử (善生子經) hoặc Kinh Thi-ca-la-việt lục phương lễ (屍迦羅越六方禮經) trong Kinh Trường A-hàm (長阿 含). Về quan hệ nội dung, Kinh Ưu-bà-tắc giới phát triển từ “tám giới xuất gia trong một ngày” (八齋戒), mười điều thiện (十善戒) và Kinh Thiện Sanh (善生經) trong Kinh Trung A-hàm.

Kinh Ưu-bà-tắc giới (優婆塞戒經) nhấn mạnh đến việc lập nguyện (立願), tu học (修學), giữ giới (持戒), tinh tấn (精進), thiền định (禅定), trí tuệ (智慧), đồng thời, đề cao việc phát tâm bồ-đề (發菩提心), nuôi lớn tâm đại bi (悲心) và hướng đến giải thoát (解脫).

2. KHÁI QUÁT NỘI DUNG KINH GIỚI ƯU-BÀ-TẮC

Theo Kinh Ưu-bà-tắc giới (優婆塞戒經), bên cạnh việc giữ gìn năm điều đạo đức, các Phật tử tại gia trong truyền thống Đại thừa có cơ hội giữ giới Bồ-tát tại gia (在家菩薩) gồm 6 giới quan trọng (六重法) và 28 giới nhẹ (輕戒) hay giới không cố ý (二十八失意).

Kinh Ưu-bà-tắc giới nhấn mạnh hai phương diện học Phật và tu Phật của người tại gia (居上學修), tán thán giá trị của hạnh xuất gia với lý tưởng cao quý, khích lệ người tại gia siêng tu giới pháp, giải thích rõ các nghi vấn trong tu học và cảnh giới đạt được.

Một trong giá trị cốt lõi của giới Bồ-tát là nhấn mạnh tâm từ bi trong hành động thực tiễn. Giới cấm ăn thịt (禁食肉) giúp người thọ giới Bồ-tát không làm đứt mất hạt giống Phật tính và đại từ bi (斷大慈悲佛性種子). Giới cấm dùng 5 loại thực vật cay nồng ( 禁五辛) nhằm giúp người thọ giới Bồ-tát giảm tối đa các thức ăn tạo ra phản ứng hormone tính dục, vốn rất cần thiết cho người xuất gia tu hạnh thánh thanh tịnh. Hai giới này tóm lược tư tưởng của các Kinh Lăng-già (楞伽經), Kinh Thủ-lăng-nghiêm (首楞嚴經) và Kinh Đại-bát niết-bàn (大涅槃經).

Để phát triển tâm từ bi, nhằm nhập thế năng động hơn, độ sinh hiệu quả hơn, giới Bồ-tát khuyên chúng ta quán niệm: “Tất cả người nam đã từng là cha ta. Tất cả người nữ đã từng là mẹ ta” (一切男子 是我父，一切女人是我母). Do vậy, giết chúng sanh được xem là giết cha mẹ trong các đời trước; ăn thịt chúng sanh là ăn thịt cha mẹ trong các kiếp trước. Đồng thời, khích lệ mọi người phóng sanh (放生), làm thiện (追善), cúng dường (供養), làm phúc (修福) song song với việc tu trí tuệ (修慧), vốn là đặc sắc của giới luật Đại thừa.

Ngoài việc đề cao tâm từ bi, giới Bồ-tát nhấn mạnh “tâm hiếu thuận” (孝順心), vì hiếu thảo được xem là đạo đức (孝名為戒) nhằm khích lệ sự hiếu thuận đối với cha mẹ, Tam bảo, Tăng đoàn (孝順父母三寶師僧), hoặc gọn hơn là hiếu thuận với cha mẹ và Tăng đoàn (孝順父母師僧).

Ngoài ra, giới Bồ-tát còn khuyến khích gieo trồng ruộng phước, cứu độ chúng sanh, kêu gọi mọi người cúng dường xây tăng phòng, vườn tược (建立僧房、山林園田) cung cấp nơi tu tập cho mọi người (供人修行), xây tháp thờ Phật (立作佛塔) giúp nhiều người quy ngưỡng, chiêm bái (供人瞻禮). Về việc chia sẻ chân lý Phật, giới Bồ-tát kêu gọi đệ tử Phật siêng học Phật pháp (習學佛戒), năng động trong việc giáo hóa chúng sanh (化眾生戒), nhấn mạnh truyền bá kinh luật Đại thừa (為一切眾生講說大乘經律), khai mở từ bi và trí tuệ, giúp mọi người vượt qua nỗi khổ, niềm đau.

3. BA NHÓM GIỚI BỒ-TÁT

Theo Phật giáo Đại thừa, giới Bồ-tát còn gọi là “giới Phật tính” (佛性戒) vì mục đích chính của giới này là nhằm khai mở “tính giác ngộ như Phật” (佛性) vốn có trong mỗi chúng sanh, trên nền tảng phát triển tâm từ bi (慈悲心) và tâm bồ-đề (菩提心), theo đó, cứu độ tất cả chúng sanh (普度眾生).

Giới Bồ-tát có ba nhóm giới thanh tịnh (S. tri-vidhāni śīlāni, 三 聚淨戒, tam tụ thanh giới), còn gọi là “tam tụ viên giới” (三聚圓 戒), ba nhóm giới trọn vẹn, hay đơn giản hơn “tam tụ giới” (三聚 戒) tức ba nhóm giới. Ba nhóm giới Bồ-tát (菩薩三聚戒, Bồ-tát tam tụ giới) bao gồm như sau:

Nhóm giới thứ nhất là nhiếp luật nghi giới (S. sajvara-śīla, 攝 律儀戒) còn gọi là “giới tự tánh” (自性戒, tự tánh giới) hay “tất cả giới Bồ-tát” (一切菩薩戒, Nhất thiết Bồ-tát giới) gồm 10 giới nặng và 48 giới nhẹ, có chức năng dứt trừ tất cả điều ác.

Nhóm giới thứ hai là giới bao quát các điều thiện (S. kuśaladharma-sajgrāhaka-śīla, 攝善法戒, nhiếp thiện pháp giới), còn gọi là “giới tiếp nhận pháp lành” (受善法戒, thọ thiện pháp giới), xii GIỚI BỒ-TÁT CHO NGƯỜI TẠI GIA nghĩa là tu tập tất cả pháp lành (修習一切善法) gồm sáu ba-la-mật (六波羅蜜).

Nhóm giới thứ ba là giới làm lợi lạc hữu tình (S. sattvārthakriyā-śīla, 饒益有情戒), còn gọi là “giới nhiếp tất cả chúng sanh” (攝眾生戒, nhiếp chúng sanh giới) hay “giới lợi ích chúng sanh” (眾生益戒) bao gồm các việc lợi ích (諸饒益事).

Ví dụ, dựa vào tinh thần của ba nhóm giới Bồ-tát thì giới không được cố giết mạng sống (故殺戒) thuộc giới nhiếp luật nghi (攝律 儀戒), đang khi “nên thường xuyên khởi tâm từ bi, tâm hiếu thuận” (應起常住慈悲心、孝順心) thuộc nhóm giới bao quát các điều thiện pháp (攝善法戒) và “dùng phương tiện cứu độ tất cả chúng sanh” (方便救護一切眾生) thuộc giới làm lợi ích hữu tình (饒益 有情戒).

Về phân loại trong ba nhóm tịnh giới của Bồ-tát, dựa vào Kinh Phạm võng, có thể khẳng định rằng trong 48 giới nhẹ thì 30 giới nhẹ đầu thuộc về “giới nhiếp thiện pháp” (攝善法戒); 10 giới kế tiếp (giới nhẹ 31-40) thuộc “giới nhiếp chúng sanh” (攝眾生戒). Đang khi trong Kinh Ưu-bà-tắc giới thì 28 giới nhẹ, phần lớn thuộc về “giới nhiếp thiện pháp”, tức các giới nhấn mạnh việc lợi sinh (利生戒).

4. SỐ LƯỢNG VÀ NỘI DUNG GIỚI BỒ-TÁT

Về số lượng điều giới, giới Bồ-tát dành cho người tại gia trong Kinh Ưu-bà-tắc giới (優婆塞戒經) có 6 giới trọng (六重) và 28 giới nhẹ (二十八輕戒), đang khi giới Bồ-tát dành cho người xuất gia trong Kinh Phạm võng gồm có 10 giới trọng (十重) và 48 giới nhẹ (四十八輕戒).

Lý do có sự khác biệt về số lượng giới Bồ-tát giữa người xuất gia và người tại gia là do người tại gia bộn rộn gia duyên, nghiệp chướng nhiều, không thể dành toàn bộ thời gian, tâm huyết, công sức và lý tưởng để trọn vẹn tiếp nhận giới pháp và nhập thế năng động như quý Tăng Ni trong chùa.

6 giới trọng trong Kinh Ưu-bà-tắc giới cũng chính là 6 giới đầu trong danh mục 10 giới trọng trong Kinh Phạm võng bao gồm: (1) Không giết hại (不殺生), (2) Không trộm cắp (不偷盜), (3) Không nói dối (不虛說), (4) Không tà dâm (不邪淫), (5) Không được bán LỜI NÓI ĐẦU xiii rượu (不酤酒), (6) Không nói lỗi của bốn cộng đồng tu Phật (不 說四眾過). Mười giới trọng của Bồ-tát trong Kinh Phạm võng bao gồm: (1) Không giết hại (殺戒), (2) Không trộm cắp (盜戒), (3) Không tà dâm (邪淫戒), (4) Không nói láo (妄語戒), (5) Không bán rượu bia (酤酒戒), (6) Không nói lỗi của bốn cộng đồng tu Phật (說四眾過戒). Bốn giới trọng còn lại trong Kinh Phạm võng bao gồm: (7) Không khen mình chê người (自贊毀他戒), (8) Không cố tình bỏn xẻn (故慳戒), (9) Không cố tình sân hận (故瞋戒), (10) Không phỉ báng Tam bảo (謗三寶戒).

Hai mươi tám giới nhẹ trong Kinh giới Ưu-bà-tắc bao gồm như sau: (1) Không chịu cúng dường cha mẹ, sư trưởng (不能供養父 母師長), (2) Chìm đắm rượu bia (耽樂飲酒), (3) Không chăm sóc bệnh (噁心不能瞻視病苦), (4) Không chịu tặng biếu cho người xin ăn (有乞者不與), (5) Không đón, lễ lạy, hỏi thăm Tăng Ni (見 四眾不能迎拜問訊), (6) Khinh thường Tăng Ni vi phạm giới luật (見四眾毀戒，心生驕慢), (7) Không giữ tám giới trong sáu ngày trai (月六齋不加受八戒、供三寶), (8) Không đi nghe pháp (不往 聽法), (9) Nhận đồ của Tăng (受僧用物), (10) Uống nước có trùng (飲有蟲水), (11) Đến chỗ hiểm nạn (險難獨行), (12) Người nam qua đêm ở chùa của Ni (獨宿尼寺), (13) Đánh người vì của (為 財打人), (14) Cúng tặng thức ăn đã để cách đêm (殘食施四眾), (15) Nuôi mèo và cáo (畜貓狸), (16) Nuôi trâu bò dê (畜牛羊等), (17) Không cúng y, bát (不儲蓄三衣缽杖), (18) Tưới ruộng nước sạch (田溉淨水), (19) Bán không công bằng (物價令平), (20) Làm tình sai chỗ (非處行欲), (21) Trốn nộp thuế quan (偷官稅), (22) Vi phạm pháp luật (犯國制), (23) Không cúng dường Tam bảo với thức ăn mới (新食不供養三寶), (24) Tăng đoàn cấm chỉ, không cho phép làm (不聽僧止作), (25) Không nhường đường cho Tăng Ni đi trước (不路讓僧前), (26) Không công bằng chia thức ăn cúng Tăng (僧食不公分), (27) Không được nuôi tằm (不養蠶), (28) Không ngó bệnh nhân khi đi trên đường (路遇病者，不往瞻視).

Về số lượng giới nhẹ (輕戒) trong các bản văn kinh giới Bồ-tát thì Kinh Bồ-tát thiện trì (菩薩善戒經) có 50 giới, đang khi Kinh Phạm võng chỉ có 48 giới. Về nội dung trùng lặp giữa Kinh Phạm võng và các kinh khác thì các giới Bồ-tát xuất gia như giới không ăn thịt (giới nhẹ 3), giới không ăn 5 loại thực vật cay nồng (giới nhẹ 4), giới nhận thỉnh mời riêng (giới nhẹ 27), giới nuôi phi pháp (giới nhẹ 32), giới thấy nghe làm ác (giới nhẹ 33), giới giữ tâm kiên trì (giới nhẹ 34) và giới không tự phát nguyện (giới nhẹ 36) rất giống với phẩm tịnh hạnh (聖行品) trong Kinh Đại-bát niết-bàn (大般涅 槃經). Các giới phụ khác như giới cố ý thỉnh riêng Tăng đoàn (giới nhẹ 28), giới cố tình bỏ giới cấm (giới nhẹ 43) giống với Kinh Tỳkheo ưng cúng pháp hành (比丘應供法行經). Đang khi giới nói pháp trái với oai nghi (giới nhẹ 46) và giới chế định giới một cách phi pháp (giới nhẹ 47) giống với nội dung của phẩm chúc lụy (囑 累品) trong Kinh Nhân vương hộ quốc Bát-nhã ba-la-mật (仁王護 國般若波羅蜜經).

Về nội dung của 48 giới nhẹ trong Kinh Phạm võng và 28 giới nhẹ trong Kinh Ưu-bà-tắc giới thì sự tương đồng nguyên văn là không nhiều. Về sự tương đồng, có các giới như giới “không uống rượu” (飲酒戒, giới nhẹ 2) trong Kinh Phạm võng tương đồng với giới “không chìm đắm trong uống rượu” (耽樂飲酒戒, giới nhẹ 2) trong Kinh Ưu-bà-tắc giới; giới “không nghe kinh luật” (不聽經律 戒, giới nhẹ 7) trong Kinh Phạm võng tương đồng với giới “không đến nghe pháp” (不往聽法戒, giới nhẹ 8) trong Kinh Ưu-bà-tắc giới. Tương tự, giới “khinh thường sư trưởng” (輕慢師長戒, giới nhẹ 1) trong Kinh Phạm võng tương đồng với giới “không đón tiếp, lễ bái tôn trưởng” (不承迎禮拜尊長戒, giới nhẹ 5) trong Kinh Ưubà-tắc giới. Giới “cố đi đến chỗ hiểm nạn” (故人難處戒, giới nhẹ 37) trong Kinh Phạm võng tương đương giới “đi một mình ở chỗ hiểm nạn” (險難獨行戒, giới nhẹ 11) trong Kinh Ưu-bà-tắc giới.

Về các giới nhẹ trong Kinh Phạm võng có nội dung bao gồm các điều giới nhẹ trong Kinh Ưu-bà-tắc giới có thể dẫn chứng tiêu biểu: Giới “không quan tâm chăm sóc bệnh nhân” (不瞻病苦戒, giới nhẹ 9) trong Kinh Phạm võng bao quát giới “không chăm sóc bệnh nhân” (不瞻病苦戒, giới nhẹ 3) và giới “đi đường thấy người bệnh mà bỏ đi” (行路見病捨去戒, giới nhẹ 28) trong Kinh Ưu-bàtắc giới. Giới “không phạm giới cấm” (違禁行非戒, giới nhẹ 30) trong Kinh Phạm võng bao gồm giới “không giữ 6 ngày trai” (不 持六齋戒, giới nhẹ 7) trong Kinh Ưu-bà-tắc giới. Giới “không tổn hại người” (蓄作非法戒, giới nhẹ 32) trong Kinh Phạm võng bao gồm giới “không nuôi mèo, cáo” (蓄貓狸戒, giới nhẹ 15) và giới “mua bán cân đo không đúng” (販賣斗秤不平戒, giới nghẹ 19) trong Kinh Ưu-bà-tắc giới.

Các giới nhẹ không có trong Kinh Ưu-bà-tắc giới, mà chỉ có trong Kinh Phạm võng, gồm 35 giới: Giới “không phát đại nguyện” (不發大願戒, giới nhẹ 35), “không ăn thịt” (食肉戒, giới nhẹ 3), giới “ăn 5 loại thực vật cay nồng” (食五辛戒, giới nhẹ 4), giới “không dạy sám hối” (不舉教懺戒, giới nhẹ 5), giới “không kính thỉnh pháp” (不敬請法戒, giới nhẹ 6), giới “phản chánh hướng về tà đạo” (背正向邪戒, giới nhẹ 8), giới “cất giữ hung khí” (畜 諸殺具戒, giới nhẹ 10), giới “vào trong quân trại” (通國入軍戒, giới nhẹ 10), giới “buôn bán, tổn giảm tâm từ” (傷慈販賣戒, giới nhẹ 12), giới “vu khống vô căn cứ” (無根謗人戒, giới nhẹ 13), giới “phóng hỏa thiêu hủy” (放火損燒戒, giới nhẹ 14), giới “giáo hóa ngược tông chỉ” (法化違宗戒, giới nhẹ 15), giới “bủn xỉn về chia sẻ kinh luật” (惜法規利戒, giới nhẹ 16), giới “cậy quyền quan phủ mà cố xin” (依官強乞戒, giới nhẹ 17), giới “không hiểu biết mà làm thầy” (無知為師戒, giới nhẹ 18), giới “không tranh đấu, vu khống, lừa gạt Thánh hiền” (斗謗欺賢戒, giới nhẹ 19), giới “không thể cứu sự sống” (不能救生戒, giới nhẹ 20), giới “không tâm từ, trả oán” (無慈酬怨戒, giới nhẹ 21), giới “khinh người và pháp” (慢人輕法戒, giới nhẹ 22), giới “khinh người mới cầu học” (輕新求學戒, giới nhẹ 23), giới “quay lưng pháp lớn, hướng về pháp nhỏ” (背大向小戒, giới nhẹ 24), giới “cố thỉnh Tăng riêng” (故別請僧戒, giới nhẹ 28), giới “nghề ác làm hại cuộc sống” ( 惡伎損生戒, giới nhẹ 29), giới “thấy nguy không cứu” (見厄不 救戒, giới nhẹ 31), giới “nghe nhìn việc xấu ác” (觀聽作惡戒, giới nhẹ 33), giới “vững tâm [bồ-đề] bền chắc” (堅持守心戒, giới nhẹ 34), giới “không tự phát thệ nguyện” (不自作誓戒, giới nhẹ 36), giới “ngồi không đúng chỗ ở giữa mọi người” (眾坐乖儀戒, giới nhẹ 38), giới “đáng giảng không giảng” (應講不講戒, giới nhẹ 39), giới “tụng giới sai chỗ” (非處說戒戒, giới nhẹ 42), giới “không kính kinh luật” (不敬經律戒, giới nhẹ 44), giới “không giáo hóa chúng sinh” (不化眾生戒, giới nhẹ 45), giới “thuyết pháp ngược với nghi thức” (說法乖儀戒, giới nhẹ 46), giới “quy định trái pháp” (非法立制戒, giới nhẹ 47), giới “tự phá giáo pháp” (自 壞內法戒, giới nhẹ 48).

5. ĐỐI TƯỢNG, ĐIỀU KIỆN, CÁCH THỨC THỌ GIỚI VÀ ĐỌC GIỚI BỒ-TÁT

Về đối tượng thọ giới Bồ-tát: Đối tượng có thể tiếp nhận giới Bồ-tát rất đa dạng và thoáng mở, bao gồm các Tỳ-kheo (比丘), Tỳkheo-ni (比丘尼), quốc vương (國王), hoàng tử (王子), thủ tướng (宰相), đại thần (大臣), trăm quan (百官), thường dân (庶民), nô tỳ (奴婢), người giới tính thứ ba (黃門), người có hai bộ phận riêng (二根), dâm nam (婬男), dâm nữ (婬女), thần kim cương (金剛神), tám bộ trời rồng (天龍八部), súc sanh (畜生) và người biến hóa (變化人). Dĩ nhiên, trong các loại chúng sanh nêu trên, chỉ có con người là thuận lợi nhất, nghe hiểu được sự truyền giới của giới sư nên việc thọ giới Bồ-tát đối với con người là thích hợp nhất.

Về điều kiện thọ giới Bồ-tát: Người muốn tiếp nhận giới Bồ-tát không được vi phạm 1 trong 7 tội ngăn che (七遮障罪) mới được giới sư truyền giới Bồ-tát (若無七遮者，得與受戒). Bảy tội ngăn che bao gồm: Giết cha (殺父), giết mẹ (殺母), giết A-la-hán (殺 阿羅漢), làm thân Phật ra máu (出佛身血), phá hoại việc chuyển xe pháp của Tăng đoàn (破僧輪), giết Hòa thượng (殺和尚), giết A-xà-lê (殺阿阇梨).

Về trình tự thọ giới Bồ-tát: Người thọ giới Bồ-tát không nhất thiết phải trải qua việc nương tựa ba ngôi tâm linh (三皈), năm điều đạo đức (五戒). Trời hay người, Tăng Ni hay Phật tử (人天僧俗), thân phận thuộc nhân đạo (人道), thiên đạo (天道), quỷ thần đạo (鬼神道) hay súc sanh đạo (畜生道) đều được thọ giới Bồ-tát. Chỉ cần nghe hiểu được lời của pháp sư truyền giới thì đều được tiếp nhận giới Bồ-tát (但解戒師語者，盡受得戒).

Về cách thọ giới Bồ-tát, Kinh Phạm võng đề cập hai cách tác pháp thọ giới Bồ-tát gồm tự phát nguyện thọ giới (自誓受) và thọ giới với Tăng đoàn (從師受). Về việc tự thọ giới, Kinh Phạm võng quy định rằng trong phạm vi 1.000 dặm (tương đương 1.600km), nếu không có giới sư (若千里內無受戒師), chỉ cần thành tâm phát nguyện trước ảnh tượng Phật và Bồ-tát, sám hối với đức Phật trong 7 ngày, thấy được các tướng tốt xuất hiện thì đắc giới. Đây là cách tự tiếp nhận giới trước tượng Phật và Bồ-tát (佛菩薩形像前受戒). Về việc thọ giới với Tăng đoàn thì người tiếp nhận giới Bồ-tát không cần phải thấy tướng hảo, chỉ cần thành tâm lắng nghe, lặp theo nguyên văn của giới sư (戒師), tâm tương ứng với đạo (與道 相應) là đắc giới.

Về việc đọc giới Bồ-tát: Kinh Phạm võng dạy rằng mỗi nửa tháng vào ngày bố-tát (P. Upoṣadha, S. upavasatha, 布薩日), người mới thọ giới Bồ-tát (新學菩薩) phải đọc giới pháp của Phật (自誦 諸佛法戒) gồm 10 giới trọng và 48 giới nhẹ (十重四十八輕) đối với người xuất gia, hoặc 6 giới nặng và 28 giới nhẹ đối với cư sĩ tại gia theo Kinh Ưu-bà-tắc giới. Nếu 1 người bố-tát thì 1 người tụng. Nếu nhiều người bố-tát thì thỉnh cử 1 người đọc tụng, số người còn lại ngồi lắng tâm nghe. Ngày nay, do giới bản được ấn tống nhiều nên tất cả cùng đọc tụng giới Bồ-tát càng tốt. Thông thường để tôn kính giới, người đọc giới ngồi ở tòa cao hơn, người nghe giới ngồi theo thứ tự giới phẩm và tuổi hạ ở vị trí thấp hơn (誦者高座，聽 者下座).

Về việc sám hối do phạm giới Bồ-tát: Đối với người phạm giới Bồ-tát, Kinh Phạm võng quy định rằng người phạm 10 giới trọng (hay 6 giới trọng trong Kinh Ưu-bà-tắc giới) phải sám hối trước tượng Phật và Bồ-tát, ngày đêm sáu thời, đọc tụng tất cả 58 giới (đối với người xuất gia) hoặc 34 giới đối với cư sĩ được quy định trong Kinh Ưu-bà-tắc giới). Trong quá trình thành tâm sám hối trước hàng ngàn Phật trong ba đời, nếu người phạm giới Bồ-tát nhìn thấy các tướng hảo như đức Phật đến xoa đầu (佛來摩頂), hoa ánh sáng (光華) v.v… thì biết rằng tội đã thuyên giảm và dần dần tội sẽ kết thúc.

6. ẤN TỐNG VÀ TÁN DƯƠNG CÔNG ĐỨC

Để giúp các Phật tử sử dụng sách này có thể đọc tụng Giới bổn Bồ-tát tại gia trong những ngày bố-tát tại các chùa, Quỹ Đạo Phật Ngày Nay của chùa Giác Ngộ ấn tống hàng chục ngàn quyển này. Các Phật tử vui lòng liên lạc với chùa Giác Ngộ theo địa chỉ bìa sách, hoặc đăng ký trực tiếp trên trang www.quydaophatngaynay.com.

Để hoàn thành ấn phẩm này, tôi tán dương và tri ân đệ tử của tôi là Ngộ Tánh Hạnh đã tận tụy trợ giúp tôi trong việc đối chiếu, dò bản, biên tập bản thảo. Cảm ơn TT. Giác Hoàng đã đọc bản thảo và chỉnh sửa chính tả. Tôi tán dương các Phật tử đã phát tâm cúng dường để ấn bản này được phổ biến rộng rãi, giúp quý Tăng Ni giữ gìn giới luật, tu tập hạnh thánh, trở thành các vị chân sư có giá trị và hữu ích qua sứ mệnh: “Phụng sự nhân sinh, tốt đời đẹp đạo” và “sáng soi đạo pháp, hộ quốc an dân.”

Xin hồi hướng công đức của việc ấn tống quyển giới bổn Bồ-tát tại gia này đến sự thanh tịnh, hòa hợp và lớn mạnh của cộng đồng Phật giáo tại Việt Nam và trên toàn cầu, nhờ đó, Phật giáo được hưng thịnh, góp phần mang lại phúc lợi và an lạc cho con người.

Chùa Giác Ngộ

Tháng 6, 2021

THÍCH NHẬT TỪ

________________

1. Truy cập [tháng 6/2021] tại: https://cbetaonline.dila.edu.tw/zh/T1488

LỜI NÓI ĐẦU CỦA ĐẠI SƯ ẤN QUANG¹

Tất cả kinh Phật và các loại sách xiển dương Phật pháp chẳng qua giúp người hướng thiện, tránh ác, làm mới bản thân, quay về nẻo thiện, hiểu rõ [bản chất] nhân quả ba đời, nhận rõ tánh Phật vốn đủ, thoát khỏi biển khổ sinh tử [luân hồi], vãng sinh về cõi Cực-lạc [của Phật]. Người đọc cần phải khởi tâm biết ơn, có nghĩa rằng đây là việc khó gặp. Nên đôi tay ta cần phải sạch sẽ, bàn để kinh sách cũng phải sạch sẽ, dốc lòng thành kính, đối diện Phật trời, như có người thầy đang dạy dỗ mình. Lợi ích vô số, tự mình đích thân chiêm nghiệm điều đó. Nếu ai phóng túng và không kiêng sợ, tùy tiện xem thường, bo bo giữ gìn hiểu biết nông cạn, vu khống làm bậy, tội lớn thấu trời, mãi chuốc quả khổ. Tôi khuyên người đời nên xa tội lỗi, tìm sự lợi lạc, lìa các điều khổ, sống trong an vui.

___________

1. Trích lục từ “Lời nói đầu” trong “Nghi thức niệm tụng của chùa Linh Nham Sơn”, quyển 4, chương 3 trong sách Văn sao của Đại sư Ấn Quang (恭錄自《印光大師文鈔 三編卷四：靈巖山寺念誦儀規題辭》).

Tải Quyển Sách Giới Bồ-Tát Cho Nguời Tại Gia