Nguyên bản: Pali

Anh dịch: W.H.D. Rouse và Ānandajoti Bhikkhu

Việt dịch và rút ngắn: Nguyên Giác

J291. Bhadra-Ghata Jātaka -- Câu chuyện về cái tách ước nguyện

Tóm tắt: Một người cháu trai của Anāthapiṇḍika mất hết tiền bạc được cho và chết trong cảnh khốn khổ. Đức Phật kể lại một câu chuyện từ tiền kiếp, trong đó người cháu này được Sakka tặng một cái tách may mắn nhưng lại bất cẩn làm vỡ nó, và sau đó chết trong cảnh nghèo khó.

.

Ngày xưa, Đức Phật đang ở trong một khu vườn tên là Jetavana. Ngài kể câu chuyện về một người đàn ông là cháu trai của một người giàu có tên là Anathapindika (Cấp Cô Độc).

Người cháu trai đã phung phí một khoản tiền khổng lồ mà anh ta được thừa kế - khoảng 400 triệu đồng vàng. Anh ta đã tiêu hết sạch!

Anh ta đến gặp chú của mình, Anathapindika, để xin giúp đỡ. Chú của anh ta đã cho anh ta một ngàn đồng vàng và bảo anh ta hãy khởi nghiệp. Người cháu trai cũng đã phung phí số tiền đó.

Anh ta trở về, và chú của anh ta đã cho anh ta thêm năm trăm đồng vàng nữa. Anh ta lại tiếp tục phung phí số tiền đó.

Lần sau, chú chỉ cho anh ta hai chiếc áo thường. Khi anh ta mặc hết chúng, anh ta lại quay trở lại. Lần này, Anathapindika nổi giận. Ông túm lấy người cháu trai và đuổi anh ta ra khỏi nhà.

Người cháu trai không còn nơi nào để đi. Anh ta nằm gục bên tường, hoàn toàn bất lực, và chết tại đó. Mọi người kéo xác anh ta đi.

Anathapindika đến gặp Đức Phật và kể lại sự việc.

Đức Phật nói: "Các ngươi đừng ngạc nhiên khi không thể làm hắn thỏa mãn. Ngay cả ta cũng không thể làm hắn thỏa mãn từ lâu lắm rồi, ngay cả khi ta ban cho hắn một cái Tách Ước Nguyện thần kỳ!"

Sau đó, Đức Phật kể một câu chuyện cổ.

Ngày xưa, tại một thành phố tên là Benares, có một vị vua tên là Brahmadatta đang trị vì. Một người thông thái, chính là Bồ Tát, sinh ra là con trai của một thương gia giàu có. Khi thương gia qua đời, Bồ Tát thay thế ông và dành cả đời để bố thí và làm việc thiện. Ngài cũng có một kho báu trị giá 400 triệu đồng giấu trong nhà.

Khi Bồ Tát qua đời, ngài tái sinh thành Đế Thích (Sakka), vua của các vị thần trên cõi trời.

Con trai của Bồ Tát không phải là người thông thái. Cậu dựng một cái lều tiệc tùng trên phố và dành toàn bộ thời gian để uống rượu với bạn bè. Cậu trả rất nhiều tiền cho các vũ công và ca sĩ. Cậu lười biếng và thích tiệc tùng. Chẳng bao lâu sau, cậu tiêu hết 400 triệu đồng vàng, toàn bộ tài sản và đồ đạc. Cậu trở nên rất nghèo khó và phải mặc những bộ quần áo cũ rách.

Đế Thích, vua của các vị thần, thấy con trai mình nghèo khổ đến mức nào. Vì vẫn còn thương con, nên đã từ trên trời xuống và tặng con một cái Tách Ước Nguyện.

Đế Thích nói với con trai: "Con trai, hãy cẩn thận đừng làm vỡ cái tách này. Chỉ cần con giữ nó, con sẽ không bao giờ hết tiền. Hãy giữ gìn nó cẩn thận!" Sau đó, Đế Thích trở về trời.

Người con trai bắt đầu dùng cái tách để lấy tất cả đồ uống mình muốn. Một ngày nọ, anh ta say rượu và nghĩ rằng thật buồn cười khi tung cái tách lên không trung rồi bắt lại. Anh ta đã làm như vậy nhiều lần.

Nhưng có một lần, anh ta đã ném trượt. Cái tách rơi xuống đất và vỡ tan!

Anh ta lại trở nên nghèo khó. Anh ta lại tiếp tục mặc quần áo rách rưới và xin ăn với một chiếc bát trên tay. Cuối cùng, giống như trong câu chuyện đầu tiên, anh ta nằm xuống bên tường và chết.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật đã dạy một bài học bằng bài thơ ngắn này:

Một người đàn ông ngu ngốc được ban cho một cái tách thần kỳ có thể ban cho y bất cứ điều gì y mong muốn. Chỉ cần y giữ gìn nó, cuộc sống của y sẽ hạnh phúc.

Nhưng khi y say xỉn và kiêu ngạo, y đã vô tình làm vỡ cái tách đã ban cho y tất cả của cải đó. Y trở thành một kẻ ngốc nghèo khổ, ăn mặc rách rưới và sống trong cảnh khốn cùng.

Đức Phật nói: Bất cứ ai có nhiều của cải, nhưng không biết cách sử dụng nó một cách cẩn thận, sẽ mất tất cả - giống như người đàn ông ngu ngốc đã làm vỡ cái tách ước nguyện của mình.

Đức Phật sau đó giải thích rằng cháu trai của Anathapindika chính là người đàn ông ngu ngốc đã làm vỡ cái tách ước nguyện trong quá khứ. Chính Đức Phật là Đế Thích, vua của các vị thần, người đã ban tặng cái tách.

.... o ....

J291. Bhadra-Ghata Jātaka -- The Story of the Wishing Cup

Summary: A nephew of Anāthapiṇḍika loses all the money ever given to him and dies in a pitiable state. The Buddha recounts a story from a past life in which the same person was given a lucky cup by Sakka but was careless, broke it, and subsequently died in poverty.

.

A long time ago, the Buddha was staying in a park called Jetavana. He told this story about a man who was the nephew of a rich man named Anathapindika.

The nephew wasted a huge amount of money he inherited—about 400 million pieces of gold. He spent it all!

He went to his uncle, Anathapindika, for help. His uncle gave him a thousand gold pieces and told him to start a business. The nephew wasted that money, too.

He came back, and his uncle gave him five hundred more. He wasted that money as well.

The next time, the uncle only gave him two plain coats. When he wore those out, he came back again. This time, Anathapindika was angry. He grabbed the nephew and threw him out of the house.

The nephew had nowhere to go. He lay down by a wall, completely helpless, and died there. People dragged his body away.

Anathapindika went to the Buddha and told him what had happened.

The Buddha said, "You shouldn't be surprised that you couldn't satisfy him. Even I couldn't satisfy him a long, long time ago, even when I gave him a magical Wishing Cup!"

Then, the Buddha told an old story.

A long time ago, in a city called Benares, a king named Brahmadatta was ruling. A wise man, who was the Bodhisatta, was born as the son of a rich merchant. When the merchant died, the Bodhisatta took his place and spent his life giving gifts and doing good. He also had a treasure of 400 million hidden in his house.

When the Bodhisatta died, he was reborn as Sakka, the king of the gods in heaven.

The Bodhisatta's son was not wise. He built a party tent in the street and spent all his time drinking with friends. He paid a lot of money to dancers and singers. He was lazy and loved to party. Soon, he wasted all of the 400 million gold pieces, all his property, and all his furniture. He became very poor and had to wear old, torn clothes.

Sakka, the king of the gods, saw how poor his son was. Because he still loved him, he came down from heaven and gave him a Wishing Cup.

Sakka told his son: "Son, be very careful not to break this cup. As long as you keep it, you will never run out of money. Keep it safe!" Then Sakka went back to heaven.

The son started to use the cup to get all the drinks he wanted. One day, he was drunk and thought it would be funny to throw the cup in the air and catch it. He did this many times.

But one time, he missed it. The cup fell to the ground and smashed!

He became poor again. He went back to wearing rags and begging for food with a bowl in his hand. Finally, just like in the first story, he lay down by a wall and died.

After telling the story, the Buddha taught a lesson with this short poem:

A foolish man was given a magical cup that could give him anything he wished. As long as he took care of it, his life was happy.

But when he got proud and drunk, he carelessly broke the cup that gave him all that wealth. He became a poor fool, wearing rags and living in misery.

The Buddha said: Anyone who gets a lot of fortune, but doesn't know how to use it with care, will lose everything—just like the foolish man who broke his Wishing Cup.

The Buddha then explained that Anathapindika's nephew was the foolish man who broke the Wishing Cup in the past. The Buddha himself was Sakka, the king of the gods, who gave the cup.

.... o ....

J292. Supatta Jātaka -- Con Quạ Yêu Thương Sâu Sắc

Tóm tắt: Mẹ của La Hầu La lâm bệnh sau khi bà xuất gia. Trưởng lão La Hầu La hỏi nên làm gì, và bà xin cơm cá. Trưởng lão Xá Lợi Phất liền mang thức ăn đến, giúp bà khỏi bệnh. Đức Phật kể câu chuyện về một con quạ sẵn sàng hy sinh mạng sống để mang cá từ bàn ăn của vua xứ Benares về cho hoàng hậu. Nhà vua khen ngợi và ban thưởng cho con quạ vì lòng dũng cảm của nó.

.

Một ngày nọ, khi Đức Phật đang ở tại Jetavana, các vị sư đang bàn luận về một việc làm tốt đẹp. Trưởng lão Sariputta đã cúng dường một bữa ăn đặc biệt - cơm với bơ tươi và cá đỏ - cho ni sư Bimbadevi, mẹ của nhà sư trẻ Rahula. Bà bị đau bụng, và sau khi dùng bữa, bà cảm thấy khỏe hơn. Nhà vua nghe tin và đều đặn dâng cúng cho bà.

Các vị sư ca ngợi lòng tốt của Sariputta. Đức Phật đến gần và nói: "Đây không phải lần đầu tiên Sariputta giúp đỡ mẹ của Rahula. Từ lâu rồi, ngài cũng đã làm như vậy." Rồi Đức Phật kể câu chuyện này từ quá khứ.

Ngày xưa, tại Benares… Trong thành Benares, có một con quạ thông thái tên là Supatta, hay Fairwing. Nó là vua của tám mươi ngàn con quạ. Hoàng hậu của nó tên là Suphassa, hay Softie. Đội trưởng trung thành của nó là Sumukho, hay Prettybeak. Tất cả chúng đều sống gần thành phố.

Một ngày nọ, Fairwing và Softie bay qua nhà bếp hoàng gia. Người đầu bếp đã chuẩn bị rất nhiều món ăn, đặc biệt là cá, và đã mở nắp để chúng nguội. Softie ngửi thấy mùi thức ăn và thầm ước mình được nếm thử.

Ngày hôm sau, khi Fairwing mời cô đi tìm thức ăn, cô nói: "Tôi không muốn đi. Tôi thèm đồ ăn của nhà vua. Nếu không được ăn, tôi sợ mình sẽ chết mất."

Fairwing lo lắng. Prettybeak thấy anh buồn và hỏi có chuyện gì. Khi nghe lý do, anh nói: "Đừng lo. Tôi sẽ lấy đồ ăn cho cô ấy."

Prettybeak tập hợp lũ quạ lại và giải thích kế hoạch. Anh đặt từng đàn quạ xung quanh nhà bếp và ngồi cùng tám con quạ dũng cảm trên mái nhà. Anh nói: "Khi thức ăn được mang ra, tôi sẽ bắt người đàn ông thả nó xuống. Bốn người các anh lấy cơm, bốn người lấy cá, và dâng lên đức vua và hoàng hậu của chúng ta. Nếu họ hỏi tôi ở đâu, hãy nói tôi đang đến."

Khi đầu bếp mang thức ăn trên một cây sào, Prettybeak bay xuống, đậu trên ngực anh ta, cào anh ta, mổ vào mũi và bịt miệng anh ta. Người đầu bếp thả thức ăn xuống và bắt con quạ.

Nhà vua nhìn thấy cảnh tượng này từ cửa sổ và hét lên: "Bắt con quạ đó và mang nó đến cho ta!"

Trong khi đó, những con quạ khác bay xuống, ăn một ít thức ăn và mang phần còn lại đến cho Fairwing và Softie. Cơn thèm ăn của Softie đã được thỏa mãn.

Người đầu bếp mang Prettybeak đến cho nhà vua. Nhà vua nói: "Quạ! Ngươi đã làm hại người hầu của ta, làm vỡ bát đĩa của ta và liều mạng sống của mình. Tại sao?"

Prettybeak cúi đầu và nói: "Thưa đức vua vĩ đại, thần là đội trưởng của vua quạ Fairwing. Nữ hoàng Softie của chúng tôi khao khát thức ăn của ngài. Thần đã hy sinh mạng sống của mình để thực hiện ước muốn của nữ hoàng. Đó là lý do tại sao thần làm vậy." Rồi quạ Prettybeak đọc một bài thơ:

“Ở Benares, đức vua Fairwing của chúng tôi sống cùng tám mươi ngàn con quạ. Hoàng hậu Softie của ngài khao khát được ăn cá hoàng gia của ngài, Được nấu tươi trong bếp của ngài. Thần đến với tư cách là sứ giả của họ, Và vì lòng yêu thương đức vua, thần đã hy sinh mạng sống của mình.”

Nhà vua vô cùng kinh ngạc. “Ngay cả con người cũng không hy sinh mạng sống của mình cho người cai trị. Nhưng con quạ này đã làm. Nó cao quý và trung thành.” Nhà vua ban tặng quạ Prettybeak một chiếc ô trắng để tỏ lòng tôn kính.

Prettybeak cảm ơn nhà vua và ca ngợi trí tuệ của vua quạ Fairwing. Nhà vua mời Fairwing đến cung điện, lắng nghe lời dạy của ông và gửi thức ăn hàng ngày cho cặp đôi quạ. Ông cũng ban gạo cho tất cả quạ và sống nhân hậu, bảo vệ tất cả chúng sinh.

Lời dạy của vua quạ Fairwing được ghi nhớ trong bảy trăm năm.

Khi câu chuyện kết thúc, Đức Phật nói: “Lúc bấy giờ, nhà vua là Ananda, đội trưởng là Sariputta, và ta là quạ Fairwing.”

.... o ....

J292. Supatta Jātaka -- The Crow Who Loved Deeply

Summary: Rāhula’s mother falls ill after ordaining. Elder Rāhula asks what should be done, and she requests rice with fish. Elder Sāriputta then brings the food, which cures her. The Buddha tells a story about a crow who was willing to lay down his life to bring fish from the king of Benares’ table to his queen. The king praised and rewarded the crow for his valor.

.

One day, while the Buddha was staying at Jetavana, the monks were talking about a kind act. Elder Sariputta had given a special meal—rice with fresh ghee and red fish—to Bimbadevi, the mother of Rahula. She had been sick with stomach pain, and after eating the meal, she felt better. The king heard about this and sent her the same food regularly.

The monks praised Sariputta’s kindness. The Buddha joined them and said, “This is not the first time Sariputta helped Rahula’s mother. Long ago, he did the same.” Then the Buddha told this story from the past.

Long ago in Benares… In the city of Benares, there lived a wise crow named Supatta, or Fairwing. He was the king of eighty thousand crows. His queen was called Suphassa, or Softie. His loyal captain was Sumukho, or Prettybeak. They all lived near the city.

One day, Fairwing and Softie flew over the royal kitchen. The cook had prepared many dishes, especially fish, and had opened the lids to let them cool. Softie smelled the food and quietly wished she could taste it.

The next day, when Fairwing invited her to go find food, she said, “I don’t want to go. I’m longing for the king’s food. If I can’t have it, I feel I will die.”

Fairwing was troubled. Prettybeak saw his sadness and asked what was wrong. When he heard the reason, he said, “Don’t worry. I’ll get the food for her.”

Prettybeak gathered the crows and explained the plan. He placed groups of crows around the kitchen and sat with eight brave crows on the roof. He said, “When the food is carried out, I’ll make the man drop it. Four of you grab rice, four grab fish, and feed our king and queen. If they ask where I am, say I’m coming.”

When the cook carried the food on a pole, Prettybeak flew down, landed on his chest, scratched him, pecked his nose, and blocked his mouth. The cook dropped the food and caught the crow.

The king saw this from his window and shouted, “Catch that crow and bring him to me!”

Meanwhile, the other crows flew down, ate some food, and carried the rest to Fairwing and Softie. Softie’s craving was satisfied.

The cook brought Prettybeak to the king. The king said, “Crow! You hurt my servant, broke my dishes, and risked your life. Why?”

Prettybeak bowed and said, “O great king, I am the captain of the crow king Fairwing. His queen Softie longed for your food. I gave my life to fulfill her wish. That is why I did it.” Then he recited a poem:

“In Benares lives our noble king, Fairwing, with crows numbering eighty thousand. His queen Softie longed for your royal fish, Cooked fresh in your kitchen. I came as their messenger, And for love of my king, I gave my life.”

The king was amazed. “Even humans don’t give their lives for their rulers. But this crow did. He is noble and loyal.” The king gave Prettybeak a white umbrella as a mark of honor.

Prettybeak thanked the king and praised Fairwing’s wisdom. The king invited Fairwing to his palace, listened to his teachings, and sent food daily to the crow couple. He also gave rice to all the crows and lived kindly, protecting all beings.

Fairwing’s teachings were remembered for seven hundred years.

When the story ended, the Buddha said, “At that time, the king was Ananda, the captain was Sariputta, and I was Fairwing the crow.”

.... o ....

J293. Kaya-Vicchinda Jātaka -- Người Tìm Thấy Bình An Sau Khi Bệnh

Tóm tắt: Một người đàn ông ngã bệnh và nguyện rằng nếu hồi phục, ông sẽ xuất gia – và ông đã làm được – và chẳng bao lâu sau ông đạt đến quả vị A-la-hán. Đức Phật kể một câu chuyện tương tự trong quá khứ, về một người đàn ông khỏi bệnh rồi trở thành một nhà khổ hạnh.

.

Khi Đức Phật còn ở tại Kỳ Viên, Ngài kể câu chuyện về một người đàn ông ở Savatthi. Người đàn ông này bị bệnh vàng da rất nặng. Da người này chuyển sang màu vàng, và ông vô cùng đau đớn. Các bác sĩ nói rằng không còn hy vọng gì nữa. Vợ và con trai ông lo lắng và tự hỏi ai có thể giúp ông.

Người đàn ông tự nhủ: "Nếu khỏi bệnh, ta sẽ từ bỏ cuộc sống thế tục và trở thành một tu sĩ."

Vài ngày sau, ông uống thuốc và thấy đỡ hơn. Dần dần, ông khỏe lại. Đúng như lời hứa, ông đến Kỳ Viên và xin gia nhập Tăng đoàn của Đức Phật. Đức Phật chấp nhận ông. Ông xuất gia, tu tập với sự tận tụy và chẳng bao lâu sau đã đạt đến quả vị thánh.

Sau đó, các vị tăng đang trò chuyện trong Chánh Pháp Đường. Một vị nói: "Này hiền giả, người đàn ông đó bệnh rất nặng. Ông ấy đã hứa sẽ xuất gia nếu khỏi bệnh. Ông ấy đã giữ lời hứa - và giờ ông ấy đã là một vị thánh!"

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang bàn luận điều gì. Họ kể lại cho Ngài nghe. Ngài nói: “Đây không phải lần đầu tiên có người làm điều này. Từ xa xưa, những bậc hiền triết cũng đã hướng đến con đường tâm linh sau khi khỏi bệnh.” Rồi ngài kể một câu chuyện cổ xưa.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì Benares, Bồ Tát sinh ra trong một gia đình Bà La Môn. Lớn lên, ngài kiếm được rất nhiều của cải. Nhưng một ngày nọ, ngài bị bệnh vàng da rất nặng. Cơ thể ngài yếu đi, ngay cả những bác sĩ giỏi nhất cũng không thể giúp ngài. Gia đình ngài vô cùng đau buồn.

Vị này nghĩ: “Nếu ta hồi phục, ta sẽ từ bỏ cuộc sống này và trở thành một người tìm kiếm tâm linh.”

Ngài uống một số loại thuốc giúp ích cho mình, và dần dần ngài khỏi bệnh. Đúng như lời thề, ngài rời bỏ gia đình và đến dãy Himalaya. Ở đó, ngài trở thành một ẩn sĩ và sống một cuộc sống thanh thản, tâm linh. Ngài thực hành thiền định sâu sắc và đạt được hạnh phúc lớn lao.

Ngài nghĩ: “Suốt thời gian này, ta không biết rằng niềm vui này lại có thể có!” Và Ngài nói những lời này:

"Bị bệnh tật quật ngã, ta đau khổ vô cùng. Thân ta khô héo như một bông hoa dưới ánh mặt trời. Những gì từng được coi là cao quý giờ đây trở nên ô uế. Người mù thấy vẻ đẹp nơi sự tàn tạ. Thân này đầy đau khổ và hổ thẹn. Những kẻ lười biếng bỏ lỡ con đường lên thiên đường."

Bồ Tát quán chiếu sâu sắc về bản chất của thân—nó đầy biến đổi, bệnh tật và ô uế. Ngài buông bỏ sự bám víu vào nó và dành cả cuộc đời để thực hành bốn tầng thiền. Cuối cùng, ngài được tái sinh vào cõi Phạm Thiên.

Sau khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài thuyết giảng Pháp. Nhiều vị tỳ kheo đã đạt đến tầng giác ngộ đầu tiên, sơ quả Nhập Lưu. Rồi Ngài nói: "Lúc đó, ta là một ẩn sĩ trên dãy Hy Mã Lạp Sơn."

.... o ....

J293. Kaya-Vicchinda Jātaka -- The Man Who Found Peace After Illness

Summary: One man falls ill and vows that if he ever recovers, he will become a monk—which he does—and he soon attains Arahatship. The Buddha tells a similar story from the past, in which a man recovering from illness became an ascetic.

.

While the Buddha was staying at Jetavana, he told a story about a man from Savatthi. This man was very sick with jaundice. His skin turned yellow, and he was in great pain. The doctors said there was no hope. His wife and son were worried and wondered who could help him.

The man thought to himself, “If I recover from this illness, I will leave worldly life and become a monk.”

A few days later, he took some medicine that helped him. Slowly, he got better. True to his word, he went to Jetavana and asked to join the Buddha’s Order. The Buddha accepted him. He became a monk, trained with dedication, and soon reached sainthood.

Later, the monks were talking in the Hall of Truth. One said, “Friend, that man was very sick. He promised to become a monk if he got well. He kept his promise—and now he’s a saint!”

The Buddha entered and asked what they were discussing. They told him. He said, “This is not the first time someone has done this. Long ago, wise people also turned to the spiritual path after recovering from illness.” And then he told an ancient story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled Benares, the Bodhisatta was born into a Brahmin family. As he grew up, he earned much wealth. But one day, he became very sick with jaundice. His body grew weak, and even the best doctors could not help him. His family was heartbroken.

The man thought, “If I ever recover, I will leave behind this life and become a spiritual seeker.”

He took some medicine that helped him, and slowly he healed. True to his vow, he left his home and went to the Himalayas. There, he became a hermit and lived a peaceful, spiritual life. He practiced deep meditation and reached great happiness.

He thought, “All this time, I didn’t know such joy was possible!” And he spoke these words:

“Struck down by sickness, I suffered greatly. My body dried up like a flower in the sun. What once seemed noble now seems impure. The blind see beauty where there is decay. This body is full of suffering and shame. Those who are lazy miss the path to heaven.”

The Bodhisatta reflected deeply on the nature of the body—how it is full of change, sickness, and impurity. He let go of attachment to it and spent his life practicing the four noble qualities. In the end, he was reborn in the Brahma world.

When the Buddha finished the story, he taught the Dharma. Many monks reached the first stage of enlightenment. Then he said, “At that time, I was the hermit in the Himalayas.”

.... o ....

J294. Jambu-Khadaka Jātaka -- Quạ và Chó rừng

Tóm tắt: Đề Bà Đạt Đa đi khắp nơi ca ngợi đệ tử, và đệ tử cũng ca ngợi lại Đề Bà Đạt Đa, tất cả đều nhằm mục đích cầu lợi ích từ người tại gia. Đức Phật kể câu chuyện về một con chó rừng, vì muốn có trái cây, đã khen ngợi một con quạ, nhưng cả hai đều sợ hãi bỏ chạy.

.

Khi Đức Phật đang ở tại Trúc Lâm, các nhà sư đang bàn tán về hai nhà sư Đề Bà Đạt Đa và Kokalika. Đề Bà Đạt Đa đã mất đi danh tiếng và sự ủng hộ. Vì vậy, Kokalika đi từng nhà, nói: "Trưởng lão Đề Bà Đạt Đa xuất thân từ một gia đình hoàng tộc cao quý. Ngài ấy am hiểu tất cả các giáo lý thiêng liêng. Ngài ấy nói năng ngọt ngào và giảng dạy Phật pháp. Xin hãy cúng dường và hỗ trợ Ngài!"

Đề Bà Đạt Đa cũng làm như vậy với Kokalika. Ngài nói: "Kokalika xuất thân từ một gia đình Bà La Môn đáng kính. Ngài ấy sống một cuộc đời tu hành và giảng dạy Phật pháp. Xin hãy cúng dường và hỗ trợ Ngài!"

Họ khen ngợi nhau và nhận được thức ăn từ nhiều nhà.

Một hôm, các nhà sư nói về chuyện này trong Chánh Pháp Đường. "Này các hiền hữu, Đề Bà Đạt Đa và Kokalika khen ngợi nhau về những phẩm chất mà họ thực sự không có, chỉ để được ăn."

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang bàn tán điều gì. Họ kể lại. Ngài nói: "Đây không phải lần đầu tiên hai người này nịnh hót nhau để được ăn. Từ lâu rồi, họ cũng đã làm như vậy." Và ngài kể một câu chuyện cổ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì Benares, Bồ Tát là một vị thần cây sống trong một vườn hồng táo.

Một ngày nọ, một con quạ đậu trên cành cây và bắt đầu ăn quả. Một con chó rừng nhìn thấy con quạ và nghĩ: "Nếu ta khen ngợi con chim này, biết đâu nó sẽ chia sẻ quả cho ta."

Thế là chó rừng ngọt ngào nói: "Cô ca sĩ xinh đẹp trên cây hồng táo là ai vậy? Giọng cô ấy nhẹ nhàng như tiếng gọi của một chú công non. Cô ấy ngồi thật yên tĩnh và duyên dáng!"

Con quạ đáp lại bằng sự nịnh hót của riêng nó: "Chỉ có người cao quý mới có thể nói những lời tử tế như vậy. Trông bạn mạnh mẽ và dũng cảm, giống như một chú hổ con. Lại đây, bạn thân mến, hãy ăn quả ta tặng bạn!"

Nó rung cành cây, và một số quả rơi xuống. Chó rừng ăn một cách vui vẻ.

Thần cây nhìn cả hai và nói: "Ta thấy những kẻ dối trá tụ tập với nhau như thế nào. Một con quạ ăn xác chết, Và một con chó rừng ăn xác chết— Chúng nịnh hót nhau bằng những lời lẽ ngu ngốc!"

Rồi thần cây hóa thành một hình thù đáng sợ và dọa cả hai bỏ chạy.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Lúc bấy giờ, chó rừng là Đề Bà Đạt Đa, quạ là Kokalika, và ta là thần cây.”

.... o ....

J294. Jambu-Khadaka Jātaka -- The Crow and the Jackal

Summary: Devadatta goes around praising his disciple, and the disciple praises Devadatta in return, all to seek gains from the laypeople. The Buddha tells a story about a jackal who, wanting fruit, praised a crow, but they were both scared away.

.

While the Buddha was staying at the Bamboo Grove, the monks were talking about Devadatta and Kokalika. Devadatta had lost his reputation and support. So Kokalika went from house to house, saying, “Elder Devadatta comes from a noble royal family. He knows all the sacred teachings. He speaks sweetly and teaches the Dharma. Please give him food and support!”

Devadatta did the same for Kokalika. He said, “Kokalika is from a respected Brahmin family. He lives a religious life and teaches the Dharma. Please give him food and support!”

They praised each other and received food from many homes.

One day, the monks spoke about this in the Hall of Truth. “Friends, Devadatta and Kokalika praise each other for qualities they don’t really have, just to get food.”

The Buddha entered and asked what they were discussing. They told him. He said, “This is not the first time these two have flattered each other to get food. Long ago, they did the same.” And he told an old story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled Benares, the Bodhisatta was a tree spirit living in a rose-apple grove.

One day, a crow landed on a branch and began eating the fruit. A jackal saw the crow and thought, “If I praise this bird, maybe she’ll share the fruit with me.”

So the jackal said sweetly: “Who is that lovely singer in the rose-apple tree? Her voice is soft like a young peacock’s call. She sits so still and graceful!”

The crow replied with flattery of her own: “Only someone noble can speak such kind words. You look strong and brave, like a young tiger. Come, dear friend, eat the fruit I give you!”

She shook the branch, and some fruit fell down. The jackal ate happily.

The tree spirit watched them both and spoke: “I see how liars gather together. A crow that eats dead things, And a jackal that feeds on corpses— They flatter each other with foolish words!”

Then the tree spirit took on a frightening form and scared them both away.

When the Buddha finished the story, he said, “At that time, the jackal was Devadatta, the crow was Kokalika, and I was the tree spirit.”

.... o ....

J295. Anta Jātaka -- Quạ, Chó Rừng và Thần Cây

Tóm tắt: Đề Bà Đạt Đa đi khắp nơi ca ngợi đệ tử, và đệ tử cũng ca ngợi lại Đề Bà Đạt Đa, tất cả chỉ để cầu lợi ích từ người tại gia. Đức Phật kể câu chuyện về một con quạ, vì muốn ăn thịt, đã khen ngợi một con chó rừng, và con chó rừng cũng khen ngợi lại.

.

Khi Đức Phật ở tại Rừng Trúc, Ngài kể một câu chuyện khác về Đề Bà Đạt Đa và Kokalika. Tình huống vẫn y như trước - cả hai đều đi khắp nơi ca ngợi lẫn nhau để được giúp đỡ và cho ăn.

Đức Phật nói: "Đây không phải lần đầu tiên hai người này nịnh hót nhau vì mục đích ích kỷ. Từ lâu rồi, họ cũng đã từng làm như vậy." Và Ngài kể lại câu chuyện cổ này.

Vào thời vua Brahmadatta xứ Benares, Bồ Tát giáng sinh làm một vị thần sống trong một cây thầu dầu gần cổng làng.

Một ngày nọ, một con bò già chết trong làng. Dân làng kéo xác nó đến khu rừng cạnh cổng và để lại đó.

Một con chó rừng đến và bắt đầu ăn thịt. Ngay sau đó, một con quạ bay đến và đậu trên cây. Nó thấy con chó rừng đang thưởng thức thịt và nghĩ: "Biết đâu nếu ta nịnh hót nó, nó sẽ chia cho ta một ít."

Nàng ngọt ngào nói: “Thân thể ngươi mạnh mẽ như trâu, Động tác của ngươi táo bạo như sư tử. Hỡi vua muôn loài, xin tôn vinh ngươi! Nhớ chừa lại cho ta một ít nhé.”

Chó rừng, hài lòng với lời nàng nói, đáp: “Chỉ những ai có tâm hồn cao thượng mới biết khen ngợi người khác. Hỡi quạ, cổ ngươi sáng như cổ công. Hãy xuống cây mà cắn một miếng!”

Thần cây nhìn cả hai và nói với sự thông thái:

“Chó rừng là loài thú thấp hèn nhất, Quạ là loài chim thấp hèn nhất, Và dầu thầu dầu là loài cây thấp hèn nhất—Giờ đây cả ba loài thấp hèn nhất đều tụ họp ở đây!”

Nói xong, thần cây biến thành một hình dạng đáng sợ, khiến cả chó rừng lẫn quạ đều sợ hãi bỏ chạy.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Lúc bấy giờ, Đề Bà Đạt Đa là chó rừng, Kokalika là quạ, và ta là thần cây.”

.... o ....

J295. Anta Jātaka -- The Crow, the Jackal, and the Tree Spirit

Summary: Devadatta goes around praising his disciple, and the disciple praises Devadatta in return, all to seek gains from the laypeople. The Buddha tells a story of a crow who, wanting some meat, praised a jackal, who praised her in return.

.

While the Buddha was staying at the Bamboo Grove, he told another story about Devadatta and Kokalika. The situation was just like before—both were going around praising each other to gain support and food.

The Buddha said, “This is not the first time these two have flattered each other for selfish reasons. Long ago, they did the same.” And he shared this old tale.

In the time of King Brahmadatta of Benares, the Bodhisatta was born as a spirit living in a castor-oil tree near the entrance of a village.

One day, an old ox died in the village. The villagers dragged its body to the grove by the gate and left it there.

A jackal came and began eating the flesh. Soon after, a crow flew in and perched on the tree. She saw the jackal enjoying the meat and thought, “Maybe if I flatter him, he’ll share some with me.”

So she spoke sweetly: “Your body is strong like a bull, Your movements are bold like a lion. O king of beasts, all honor to you! Please remember to leave a little for me.”

The jackal, pleased by her words, replied: “Only those with noble hearts know how to praise others well. O crow, your neck shines like a peacock’s. Come down from the tree and have a bite!”

The tree spirit watched them both and spoke with wisdom:

“The jackal is the lowest of beasts, The crow is the lowest of birds, And the castor-oil is the lowest of trees— Now all three lowest things are gathered here!”

After saying this, the tree spirit took on a frightening form and scared both the jackal and the crow away.

When the Buddha finished the story, he said, “At that time, Devadatta was the jackal, Kokalika was the crow, and I was the tree spirit.”

.... o ....

J296. Samudda Jātaka -- Vị Tăng Tham Lam và Thần Biển

Tóm tắt: Một vị sư rất tham lam, thậm chí còn thuyết phục các vị sư khác từ bỏ tài sản của họ để ông ta có thể tăng thêm tài sản của mình. Đức Phật kể câu chuyện về một con chim bay qua biển cả, cảnh báo mọi người đừng làm cạn kiệt nó, cho đến khi nó bị một vị Thần Biển đuổi đi.

.

Một hôm, Đức Phật kể về một vị Tăng tên là Upananda. Upananda nổi tiếng là ăn uống vô độ. Dù có bao nhiêu thức ăn đi nữa - thậm chí cả một xe đầy - cũng không bao giờ đủ.

Trong mùa mưa, Upananda ở lại nhiều nơi. Ông để giày ở một làng, gậy ở một làng khác, bình nước ở làng thứ ba, và ở lại làng thứ tư. Ông thường xuyên di chuyển.

Khi đến thăm các tu viện ở nông thôn, ông thấy các vị Tăng rất hài lòng và có đủ mọi thứ họ cần. Nhưng thay vì tôn trọng họ, ông lại thuyết giảng về cách sống giản dị của các vị Tăng. Sau đó, ông lấy y của họ, bắt họ nhặt giẻ rách cũ từ đống rác và bắt họ dùng bát đất sét. Ông giữ lại những chiếc bát mà ông thích - đặc biệt là bát kim loại - và chất lên xe ngựa để mang về Kỳ Viên.

Một hôm, các vị Tăng đang trò chuyện trong Chánh Điện. Họ nói, “Upananda, kẻ ăn uống vô độ và tham lam, lại giảng về sự giản dị—và giờ đây lại mang theo một cỗ xe đầy những thứ của các nhà sư khác!”

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang bàn tán điều gì. Khi họ kể lại, Ngài nói: “Upananda đã hiểu sai ý nghĩa của sự bằng lòng. Trước khi dạy người khác, người đó phải học cách khiêm tốn và giản dị.”

Sau đó, Đức Phật chia sẻ bài kệ 158 trong Kinh Pháp Cú: “Trước tiên, hãy sống đúng đắn. Sau đó, hãy dạy người khác. Người trí không hành động vì ích kỷ.”

Ngài tiếp tục, “Đây không phải lần đầu tiên Upananda tham lam. Từ lâu rồi, ông ta thậm chí còn muốn để dành nước biển!” Và Đức Phật kể một câu chuyện cổ.

Ngày xửa ngày xưa… Khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát đã giáng sinh thành một vị thần biển.

Một ngày nọ, một con chim tên là Quạ Nước bay qua đại dương. Quạ Nước quát vào mặt cá và các sinh vật biển: “Đừng uống quá nhiều nước biển! Cẩn thận! Chúng ta có thể cạn hết!”

Hải thần nghe vậy liền nói:

“Ai đang bay trên sóng, Ra lệnh cho cá và quái vật phải cư xử cho phải phép? Hắn ta sợ biển sẽ biến mất sao?”

Quạ Nước đáp:

“Người ta biết tôi là người uống nhiều. Tôi muốn uống cạn cả biển, Và làm cạn cả sông nữa!”

Thần Biển cười và nói:

“Đại dương xuống rồi lại lên, Ngày nào cũng vậy. Chưa ai từng làm cạn biển cả. Ngươi sẽ không phải là người đầu tiên!”

Rồi Thần Biển biến thành một hình dạng đáng sợ. Quạ Nước sợ hãi và bay đi.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Lúc bấy giờ, Upananda là Quạ Nước. Còn ta là Thần Biển.”

.... o ....

J296. Samudda Jātaka -- The Greedy Monk and the Sea-Spirit

Summary: One monk is very greedy and even persuades other monks to give up their property so he can increase his own. The Buddha tells a story of a bird who flew over the sea, warning everyone not to deplete it, until it was driven away by a Sea Devatā.

.

One day, the Buddha spoke about a monk named Upananda. Upananda was known for eating and drinking too much. No matter how much food he got—even a whole cart full—it was never enough.

During the rainy season, Upananda stayed in several places. He left his shoes in one village, his walking stick in another, his water jar in a third, and stayed in a fourth. He moved around often.

When he visited country monasteries, he saw monks who were content and had all they needed. But instead of respecting them, he gave speeches about how monks should live simply. Then he took their robes, made them pick up old rags from trash heaps, and forced them to use clay bowls. He kept the bowls he liked—especially the metal ones—and loaded them into a cart to bring back to Jetavana.

One day, the monks were talking in the Hall of Truth. They said, “Upananda, who eats so much and is greedy, is preaching about simplicity—and now he’s coming with a cart full of things that belong to other monks!”

The Buddha entered and asked what they were discussing. When they told him, he said:

“Upananda has misunderstood the meaning of contentment. Before teaching others, a person must first learn to be humble and simple themselves.”

Then the Buddha shared verse 158 from the Dhammapada:

“First, be proper yourself. Then teach others. The wise do not act out of selfishness.”

He continued, “This isn’t the first time Upananda has been greedy. Long ago, he even wanted to save the water in the ocean!” And the Buddha told an old story:

A Long Time Ago… When King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a spirit of the sea.

One day, a bird called the Water-crow flew over the ocean. He shouted at the fish and sea creatures: “Don’t drink too much sea water! Be careful! We might run out!”

The Sea-spirit heard this and spoke:

“Who is this flying over the waves, Telling fish and monsters to behave? Does he fear the sea will disappear?”

The Water-crow replied:

“I’m known everywhere as one who drinks a lot. I want to drink the whole sea dry, And empty the rivers too!”

The Sea-spirit laughed and said:

“The ocean goes down and rises again, Every single day. No one has ever emptied the sea. You won’t be the first!”

Then the Sea-spirit changed into a frightening form. The Water-crow got scared and flew away.

When the Buddha finished the story, he said: “At that time, Upananda was the Water-crow. And I was the Sea-spirit.”

.... o ....

J297. Kama-Vilapa Jātaka -- Người Yêu Thương Quá Sâu Đậm

Tóm tắt: Một vị sư nọ bị dục vọng chi phối và muốn trở về đời sống thế tục. Đức Phật kể câu chuyện về một người đàn ông bị đóng đinh và lời nhắn ông gửi cho vợ, bày tỏ nỗi lòng và để lại tài sản cho bà. Sau khi nghe câu chuyện, vị sư si tình đã đạt được quả vị Sơ quả.

.

Hoàn cảnh nơi đây liên quan đến truyện Pupharattajātaka (Jataka 147) và truyện Indriyajātaka (Jataka 423).

Một hôm, tại Tu viện Jetavana, Đức Phật kể câu chuyện về một vị sư đang đấu tranh với những cảm xúc mãnh liệt. Vị sư thú nhận với Đức Phật: “Con nhớ vợ cũ của con quá. Cô ấy thật ngọt ngào - con cảm thấy mình không thể sống thiếu cô ấy.”

Đức Phật nhẹ nhàng đáp: “Này sư, cô ta không tốt cho con. Trong quá khứ, tình yêu của con dành cho cô ta đã dẫn đến cái chết. Con đã bị trừng phạt và tái sinh ở một nơi đau khổ vì sự luyến ái của mình. Tại sao bây giờ con vẫn còn khao khát cô ấy?”

Sau đó, Đức Phật kể một câu chuyện rất xưa.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát đã giáng sinh thành một vị thần gió.

Lúc đó, kinh thành đang tổ chức lễ hội đêm Kattikā. Đường phố sáng sủa và đẹp đẽ như thiên đường. Mọi người đều vui vẻ.

Có một người nghèo chỉ có hai mảnh vải thô. Người chồng giặt giũ và ủi chúng thật kỹ, khiến chúng trông gọn gàng và đầy nếp gấp. Nhưng người vợ không hài lòng.

Nàng nói: “Chồng ơi, em muốn hai mảnh vải nhuộm hoa rum - một mảnh để mặc ngoài và một mảnh để mặc trong - để em có thể xinh đẹp khi sánh bước bên anh trong lễ hội.”

Chàng đáp: “Chúng ta nghèo lắm. Làm sao chúng ta có được hoa rum? Cứ mặc quần áo sạch của anh đi với em.”

Nhưng nàng từ chối. “Nếu em không có được vải nhuộm hoa rum, em sẽ không đi. Hãy tìm một người phụ nữ khác đi cùng anh.”

Chàng nài nỉ: “Sao anh lại làm phiền em như vậy? Chúng ta không thể có được hoa rum.”

Nàng khăng khăng: “Nếu anh thực sự yêu em, anh sẽ tìm cách. Chẳng phải trong vườn của nhà vua có hoa rum sao?”

Chàng cảnh báo nàng: “Vườn đó được canh gác như một khu rừng nguy hiểm. Nó không an toàn. Hãy bằng lòng đi.”

Nhưng nàng nói: "Đêm tối, khi trời tối, sẽ không ai nhìn thấy chàng đâu. Chàng có thể đi bất cứ đâu."

Lời nàng chạm đến trái tim chàng, và vì tình yêu, chàng đã đầu hàng. Đêm đó, liều mạng, chàng lẻn vào vườn thượng uyển bằng cách phá hàng rào. Tiếng động đánh thức lính canh. Họ bắt chàng, đánh đập và trói chàng lại.

Sáng hôm sau, chàng bị đưa đến trước mặt vua. Nhà vua ra lệnh đóng đinh chàng. Tay chàng bị trói ra sau lưng, và chàng bị dẫn qua kinh thành trong tiếng trống hành quyết. Rồi chàng bị đóng đinh khi còn sống.

Trong lúc chàng treo mình đau đớn, chàng nhìn thấy một con quạ bay trên đầu. Quên đi nỗi đau, chàng gọi con chim:

"Hỡi con chim bay cao trên trời, Xin hãy nói với người yêu của ta, với đôi chân xinh đẹp, Nàng sẽ đợi rất lâu—ta sẽ không trở về."

"Nàng không biết ta đã bị một lưỡi dao sắc nhọn đâm xuyên qua. Nàng sẽ tức giận, nhưng chính nỗi khao khát của nàng mới làm ta đau đớn hơn cả nỗi đau này."

“Hãy để nàng được hưởng những điều tốt đẹp—chùy sen, nhẫn vàng, gối êm ái và vải vóc xứ Kāsi. Nguyện cho nàng được an lạc.”

Nói xong, chàng từ trần.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật nói: “Người vợ trong câu chuyện đó chính là người mà nhà sư đang khao khát. Và vị thần linh đã chứng kiến ​​tất cả—đó chính là ta.”

Sau khi nghe xong bài giảng, nhà sư đã hiểu sâu sắc và đạt đến sơ quả Nhập Lưu.

.... o ....

J297. Kama-Vilapa Jātaka -- The Man Who Loved Too Deeply

Summary: One monk is overcome by passion and wishes to return to lay life. The Buddha tells a story about a man who was impaled and the message he sent to his wife, expressing his longing and bequeathing his wealth to her. After hearing the story, the lovesick monk attained the fruition of the First Path.

.

The circumstances pertain to the Puppharattajātaka (Jataka 147) and the Indriyajātaka (Jataka 423).

One day at Jetavana Monastery, the Buddha told a story about a monk who was struggling with strong feelings. The monk admitted to the Buddha, “I miss my former wife so much. She was so sweet—I feel I cannot live without her.”

The Buddha gently replied, “Monk, she is not good for you. In the past, your love for her led to your death. You were punished and reborn in a painful place because of your attachment. Why do you still long for her now?”

Then the Buddha shared a story from long ago.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a spirit of the air.

At that time, the city was celebrating the Kattikā night festival. The streets were bright and beautiful, like the heavens. Everyone was joyful.

There was a poor man who had only two rough pieces of cloth. He washed and pressed them carefully, making them look neat and full of folds. But his wife was not satisfied.

She said, “Husband, I want two safflower-dyed cloths—one to wear outside and one underneath—so I can look beautiful while walking beside you at the festival.”

He replied, “We are poor. How can we get safflowers? Just wear your clean clothes and come with me.”

But she refused. “If I can’t have safflower-dyed cloths, I won’t go. Find another woman to go with you.”

He pleaded, “Why do you trouble me like this? We can’t get safflowers.”

She insisted, “If you truly love me, you’ll find a way. Aren’t there safflowers in the king’s garden?”

He warned her, “That garden is guarded like a dangerous forest. It’s not safe. Please be content.”

But she said, “At night, when it’s dark, no one will see you. You can go anywhere.”

Her words touched his heart, and out of love, he gave in. That night, risking his life, he sneaked into the king’s garden by breaking the fence. The noise woke the guards. They caught him, beat him, and tied him up.

In the morning, he was brought before the king. The king ordered him to be punished by impalement. His hands were tied behind his back, and he was led through the city to the sound of the execution drum. Then he was impaled alive.

As he hung there in pain, he saw a crow flying overhead. Forgetting his suffering, he called out to the bird:

“O bird flying high in the sky, Please tell my beloved, with lovely thighs, She’ll wait a long time—I won’t return.”

“She doesn’t know I’ve been pierced by a sharp blade. She’ll be angry, but it’s her longing that hurts me more than this pain.”

“Let her enjoy the fine things—lotus mace, golden ring, soft pillow, and cloth from Kāsi. May she be pleased.”

With these words, he died.

After telling the story, the Buddha said, “The wife in that story is the same woman the monk longs for now. And the spirit who saw it all—that was me.”

At the end of the teaching, the monk understood deeply and reached the First Path of enlightenment.

.... o ....

J298. Udumbara Jātaka -- Vị Tăng Tham Lam và Nơi Ẩn Cư

Tóm tắt: Một nhà sư tìm được một ẩn thất đẹp đẽ và tìm cách đuổi nhà sư đang ở đó ra ngoài, chiếm lấy nó cho riêng mình. Đức Phật kể câu chuyện về một con khỉ dụ dỗ một con khỉ khác rời khỏi hang động của mình rồi sau đó chiếm lấy nó cho riêng mình.

.

Một ngày nọ, tại Tu viện Kỳ Viên, Đức Phật kể về một vị tăng đã xây dựng một nơi ẩn cư thanh bình trong một ngôi làng yên tĩnh gần biên giới. Túp lều nhỏ của ông tọa lạc trên một tảng đá phẳng, xung quanh là không gian trong lành, nước ngọt và những người dân làng tốt bụng cúng dường thức ăn. Đó là một nơi tuyệt vời để sống và tu tập.

Một ngày nọ, một vị tăng khác đi ngang qua khi đang khất thực. Vị tăng già đã tử tế chào đón ông và thậm chí còn dẫn ông đi cùng vào ngày hôm sau để khất thực. Dân làng rất hào phóng và mời vị tăng mới hãy quay trở lại.

Sau khi ở lại vài ngày, vị tăng mới bắt đầu nghĩ: "Làm sao ta có thể chiếm chỗ này cho riêng mình?"

Ông hỏi vị trưởng lão: "Này bạn, bạn đã bao giờ đến thăm Đức Phật chưa?"

"Chưa," vị trưởng lão đáp. "Không có ai trông coi túp lều của tôi, nếu không tôi đã đi rồi."

"Tôi sẽ lo liệu việc đó khi ngài đi," vị tăng mới nói.

Vì vậy, vị trưởng lão đã đến thăm Đức Phật và nhờ dân làng chăm sóc vị tăng trong thời gian Ngài đi vắng.

Nhưng người mới đến bắt đầu nói xấu vị trưởng lão, nói với dân làng rằng ông ta có nhiều lỗi lầm. Khi vị trưởng lão trở về, người mới đến không cho ông ta trở lại túp lều.

Vị trưởng lão tìm một nơi khác để ở và ngày hôm sau đi khất thực, nhưng dân làng không còn ủng hộ ông nữa. Cảm thấy buồn bã, ông trở về Kỳ Viên và kể lại cho các vị sư khác nghe chuyện đã xảy ra.

Tại Chánh Điện, các vị sư bàn tán: "Sư huynh kia đã chiếm mất chỗ ẩn cư của một vị sư khác!"

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang nói gì. Khi họ kể lại, Ngài nói: "Đây không phải lần đầu tiên người này làm như vậy." Và Ngài kể một câu chuyện cổ.

Ngày xửa ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát đã giáng sinh làm một vị thần cây trong rừng.

Vào mùa mưa, trời mưa liên tục bảy ngày. Một con khỉ nhỏ mặt đỏ sống trong một hang động khô ráo, rất vui vẻ và ấm áp.

Một con khỉ mặt đen to lớn, ướt sũng và run rẩy, nhìn thấy và nghĩ: "Làm sao mình có thể chiếm được cái hang đó cho riêng mình?"

Nó ưỡn bụng ra và giả vờ như đã ăn no nê. Rồi nó nói: "Trái sung chín mọng, cây đa ngọt lịm, Có rất nhiều thức ăn cho khỉ ăn. Đi với ta nào - sao lại ngồi đây đói thế?"

Con khỉ mặt đỏ tin lời nó và đi ra ngoài tìm trái cây. Nhưng nó chẳng tìm thấy gì. Khi nó quay lại, con khỉ mặt đen đã ở trong hang rồi.

Con khỉ mặt đỏ cố gắng lừa nó: "Tôn kính người lớn tuổi là tốt, ta thấy rất vui sau khi ăn hết số trái cây đó!"

Nhưng con khỉ mặt đen đáp: "Khi khôn gặp khôn, thì có một cuộc đấu trí. Một con khỉ biết trò của con khỉ khác. Ngay cả khỉ con cũng sắc sảo, Nhưng con già không bao giờ mắc lừa."

Con khỉ mặt đỏ bỏ cuộc và bỏ đi.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Vị sư già là con khỉ mặt đỏ. Vị sư tham lam là con khỉ mặt đen. Còn ta là vị thần cây đã chứng kiến ​​tất cả.”

.... o ....

J298. Udumbara Jātaka -- The Greedy Monk and the Hermitage

Summary: One monk finds a pleasant hermitage and manages to force the resident monk out, taking it over for himself. The Buddha tells a story about a monkey who tempted another to leave his cave and then claimed it for himself.

.

One day at Jetavana Monastery, the Buddha spoke about a monk who had built a peaceful hermitage in a quiet village near the frontier. His little hut stood on a flat rock, surrounded by clean space, fresh water, and kind villagers who offered food. It was a lovely place to live and practice.

One day, another monk came by while doing his alms rounds. The elder monk welcomed him kindly and even took him along the next day to collect food. The villagers were generous and invited the new monk to return again.

After staying a few days, the new monk began to think, “How can I take this place for myself?”

He asked the elder, “Friend, have you ever visited the Buddha?”

“No,” said the elder. “There’s no one to look after my hut, or I would have gone.”

“I’ll take care of it while you go,” said the newcomer.

So the elder left to visit the Buddha, asking the villagers to care for the monk while he was away.

But the newcomer began to speak badly about the elder, telling the villagers he had many faults. When the elder returned, the newcomer refused to let him back into the hut.

The elder found another place to stay and went out the next day for alms, but the villagers no longer supported him. Feeling sad, he returned to Jetavana and told the other monks what had happened.

In the Hall of Truth, the monks discussed it: “Brother So-and-so has taken another monk’s hermitage for himself!”

The Buddha entered and asked what they were talking about. When they told him, he said, “This is not the first time this man has done such a thing.” And he told an old story.

A Story from Long Ago

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a Tree-spirit in the forest.

During the rainy season, it rained for seven days straight. A small red-faced monkey lived in a dry cave and was happy and warm.

A big black-faced monkey, soaked and shivering, saw him and thought, “How can I get that cave for myself?”

He puffed out his belly and pretended he had eaten a big meal. Then he said: “The figs are ripe, the banyans sweet, There’s plenty of food for monkeys to eat. Come with me—why sit here hungry?”

The red-faced monkey believed him and went out searching for fruit. But he found nothing. When he returned, the black-faced monkey was already inside the cave.

The red-faced monkey tried to trick him back, saying: “It’s good to honor elders wise, I feel so happy after eating all those fruits!”

But the black-faced monkey replied: “When clever meets clever, there’s a battle of wits. A monkey knows another monkey’s tricks. Even young ones are sharp, But old ones don’t fall for lies.”

The red-faced monkey gave up and left.

When the Buddha finished the story, he said: “The elder monk was the red-faced monkey. The greedy monk was the black-faced monkey. And I was the Tree-spirit who saw it all.”

.... o ....

J299. Komaya-Putta Jātaka -- Các Nhà Sư Thô Lỗ và Con Khỉ Thông Thái

Tóm tắt: Một số nhà sư hay cãi vã và thô lỗ cho đến khi Trưởng lão Mục Kiền Liên làm họ sợ. Đức Phật kể một câu chuyện về những ẩn sĩ phù phiếm nuôi một con khỉ để mua vui. Một ngày nọ, khi họ đi vắng, một vị Bà La Môn đến và dạy con khỉ thiền định, khiến các ẩn sĩ vô cùng phiền lòng.

.

Một hôm tại Pubbarama, Đức Phật kể về một số nhà sư cư xử không tốt. Họ sống ở tầng dưới phòng của Đức Phật. Họ ồn ào, thô lỗ và thường xuyên cãi vã nhau. Họ nói chuyện một cách vô tư về những điều họ đã thấy và nghe.

Đức Phật gọi Mahamoggallana, một trong những đệ tử thân cận nhất của Ngài, và nói: "Hãy đi dạy cho họ một bài học."

Mahamoggallana bay lên không trung và nhẹ nhàng chạm ngón chân vào nền móng của tòa nhà. Cả tòa nhà rung chuyển mạnh đến nỗi ngay cả đại dương cũng cảm nhận được! Những nhà sư thô lỗ kinh hãi và chạy ra ngoài.

Sau đó, các nhà sư khác nói về điều này trong Chánh Pháp Đường. "Một số nhà sư đã đến nơi thanh bình này, nhưng họ thô lỗ và bất kính. Họ không hiểu rằng cuộc sống ngắn ngủi và đầy biến động. Họ không thực hành đúng đắn."

Đức Phật bước vào và hỏi họ đang thảo luận điều gì. Khi nghe họ kể lại, ngài nói: "Đây không phải lần đầu tiên các nhà sư này cư xử như vậy. Trước đây họ cũng vậy." Và ngài kể một câu chuyện cổ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ tát được sinh ra là con trai của một bà la môn tên là Komayaputta. Khi lớn lên, ngài rời bỏ gia đình và trở thành một người tìm kiếm tâm linh trên dãy núi Himalaya.

Trong khu rừng đó, có một số ẩn sĩ vui tính đã xây dựng một ẩn thất. Nhưng họ không thiền định hay tìm kiếm trí tuệ. Họ hái trái cây để ăn và dành thời gian cười đùa. Họ thậm chí còn nuôi một con khỉ hành động giống hệt họ - thô lỗ và ngốc nghếch. Những trò hề của nó khiến họ cười suốt ngày.

Sau một thời gian dài, các ẩn sĩ phải vào thành phố để mua muối và gia vị. Trong khi họ đi vắng, Komayaputta ở lại trong túp lều của họ. Con khỉ cố gắng mua vui cho ngài bằng những trò hề ngớ ngẩn, nhưng Komayaputta búng tay và nhẹ nhàng nói:

"Nếu sống với người trí tuệ và bình an, Ngươi nên cư xử tốt, suy nghĩ chín chắn, và thực hành thiền định."

Con khỉ lắng nghe chăm chú và thay đổi cách cư xử. Từ đó trở đi, nó trở nên bình tĩnh và cư xử tốt.

Sau đó, Komayaputta rời đi. Các nhà sư trở về với đồ dùng của họ. Nhưng con khỉ không còn chơi khăm nữa. Họ hỏi: "Sao ngươi không làm trò hề như trước nữa?"

Một người trong số họ nói: "Trước đây ngươi vẫn hay đùa giỡn và làm chúng ta cười. Hãy làm khỉ lại đi! Chúng ta không thích ngươi khi ngươi tỏ ra nghiêm túc như vậy."

Con khỉ đáp: "Tôi đã nghe những lời khôn ngoan từ Komayaputta. Ngài ấy đã dạy tôi trí tuệ đích thực. Tôi không còn như trước nữa. Giờ tôi thích thiền định."

Một nhà sư cười và nói:

"Dù gieo hạt giống trên đá, Mưa cũng không thể giúp chúng nảy mầm. Ngươi có thể nghe những lời khôn ngoan, Nhưng ngươi sẽ không bao giờ thực sự thiền định."

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài nói: “Những vị sư thô lỗ ngày nay chính là các ẩn sĩ ưa nghịch ngày xưa. Còn Komayaputta, người đã dạy con khỉ ấy, chính là ta.”

.... o ....

J299. Komaya-Putta Jātaka -- The Rude Monks and the Wise Monkey

Summary: Some monks are quarrelsome and rude until Elder Moggallāna frightens them. The Buddha tells a story about frivolous ascetics who kept a pet monkey to entertain them. One day, while they were away, a brahmin arrived and taught the monkey to meditate, much to the ascetics' chagrin.

.

One day at Pubbarama, the Buddha spoke about some monks who were behaving badly. They lived on the floor below the Buddha’s room. They were loud, rude, and often argued with each other. They talked carelessly about things they had seen and heard.

The Buddha called Mahamoggallana, one of his closest disciples, and said, “Go and give them a lesson.”

Mahamoggallana rose into the air and gently touched the building’s foundation with his toe. The whole building shook—so strongly that even the ocean felt it! The rude monks were terrified and ran outside.

Later, the other monks talked about this in the Hall of Truth. “Some monks have come to this peaceful place, but they are rough and disrespectful. They don’t understand that life is short and full of change. They don’t practice properly.”

The Buddha entered and asked what they were discussing. When they told him, he said, “This is not the first time these monks have behaved this way. They were the same in the past.” And he told an old story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a brahmin’s son named Komayaputta. As he grew older, he left home and became a spiritual seeker in the Himalayas.

In that forest, there were some playful ascetics who had built a hermitage. But they didn’t meditate or seek wisdom. They gathered fruits to eat and spent their time laughing and joking. They even kept a monkey who acted just like them—rude and silly. His tricks made them laugh all day.

After a long time, the ascetics had to go into town to get salt and spices. While they were gone, Komayaputta stayed in their hut. The monkey tried to entertain him with silly tricks, but Komayaputta snapped his fingers and gently said:

“If you live with wise and peaceful people, You should behave well, Be thoughtful, And practice meditation.”

The monkey listened carefully and changed his ways. From then on, he was calm and well-behaved.

Later, Komayaputta moved on. The ascetics returned with their supplies. But the monkey no longer played tricks. They asked, “Why don’t you act silly like before?”

One of them said: “You used to play and make us laugh. Be a monkey again! We don’t like you when you act so serious.”

The monkey replied: “I heard wise words from Komayaputta. He taught me true wisdom. I’m not the same as before. Now I love to meditate.”

One ascetic laughed and said:

“Even if you plant seeds on a rock, Rain won’t help them grow. You may hear wise words, But you’ll never truly meditate.”

When the Buddha finished the story, he said: “The rude monks today were the playful ascetics back then. And Komayaputta, the one who taught the monkey—that was me.”

.... o ....

J300. Vaka Jātaka -- Con Sói Phá Vỡ Lời Hứa

Tóm tắt: Trong thời gian Đức Phật nhập thất, Ngài cho phép những người thực hành khổ hạnh đến thăm Ngài. Các nhà sư sẽ mặc áo cũ để được đặc ân này và sau đó cởi bỏ áo cũ. Đức Phật kể câu chuyện về một con sói quyết định giữ giới Uposatha (Bố Tát), bao gồm cả việc không sát sinh, nhưng đã từ bỏ khổ hạnh sau khi nhìn thấy một con dê.

.

Một ngày nọ, khi Đức Phật đang ở tại Tu viện Kỳ Viên, Ngài đã nói chuyện với các vị sư về việc giữ gìn giới luật và tình bạn chân thành.

Ngày xưa, có một vị sư tên là Upasena. Ông đã xuất gia được hai năm. Một hôm, ông đến thăm Đức Phật cùng với một vị sư khác mới xuất gia được một năm. Đức Phật nhẹ nhàng khiển trách Upasena vì đã vi phạm quy tắc giữa các vị sư cao cấp và thấp cấp. Cảm thấy xấu hổ, Upasena lặng lẽ rời đi.

Sau đó, ông chuyên tâm thiền định, đạt được trí tuệ sâu sắc và trở thành một vị A La Hán - một vị sư giác ngộ viên mãn. Ông cũng thực hành Mười Ba Giới Luật Khổ Hạnh, một bộ quy tắc sống nghiêm ngặt và khiêm nhường. Ông đã dạy những điều này cho các vị sư đồng tu của mình.

Sau một thời gian, khi Đức Phật xuất gia sau ba tháng ẩn tu, Ngài thấy nhiều vị sư chỉ mới bắt đầu tuân theo những quy tắc này trong một thời gian ngắn. Họ thường mặc quần áo rách rưới, nhưng khi đến lúc gặp Đức Phật, họ đã vứt bỏ những bộ quần áo rách rưới cũ và ăn mặc chỉnh tề trở lại.

Đức Phật nhìn thấy những mảnh giẻ rách nằm la liệt khắp nơi và nói: "Này các Tỳ kheo, những việc làm này sẽ không kéo dài được lâu. Chúng chẳng khác nào ngày ăn chay của loài sói!" Rồi Ngài kể cho họ nghe câu chuyện từ quá khứ này.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát giáng sinh làm Vua Trời Sakka.

Lúc bấy giờ, có một con sói sống trên một hòn đảo đá giữa sông Hằng. Một mùa đông nọ, mưa lớn kéo đến, sông dâng nước lũ. Nước bao quanh hòn đảo, và con sói không thể tìm thấy thức ăn.

Đói bụng và bị mắc kẹt, nó nghĩ: "Ở đây không có thức ăn và ta cũng không thể làm gì được. Ta thà giữ giới Bố-tát hôm nay còn hơn." (Uposatha precepts: Giới Bố-tát là một tập hợp các quy tắc thiêng liêng về sự thanh tịnh và tự chủ.)

Vì vậy, con sói đã hứa sẽ giữ mình trong sạch và không làm hại ai vào ngày hôm đó.

Vua Trời Sakka, ngồi trong cung điện trên trời, đã chứng kiến ​​điều này từ trên cao. Ngài biết con sói yếu đuối và muốn thử thách nó. Sakka hóa thân thành một con dê rừng và xuất hiện gần tảng đá.

Khi con sói nhìn thấy con dê, nó nghĩ: "À! Cuối cùng cũng được ăn rồi! Ta sẽ giữ giới luật vào ngày khác!"

Nó nhảy lên đuổi theo con dê, nhưng con dê rất nhanh và nhảy ra khỏi tầm với. Con sói nhanh chóng bỏ cuộc, thở hổn hển. Nó lại nằm xuống và tự an ủi: "Thôi thì, dù sao ta cũng không bắt được nó, nên có lẽ lời thề giữ giới của ta vẫn chưa thực sự bị phá vỡ."

Sau đó, Sakka hiện ra trên trời và nói: "Con sói ngu ngốc! Ngươi đã cố phá vỡ lời thề ngay khi nhìn thấy thức ăn. Ngươi sống bằng giết chóc, vậy mà ngươi lại giả vờ giữ giới luật. Ngươi không biết ta là Sakka đang thử thách ngươi!"

Nói xong, Sakka biến mất trở về cõi trời.

Đức Phật kết thúc câu chuyện và nói: "Một số người giống như con sói kia. Họ bắt đầu thực hành thiện pháp nhưng lại bỏ cuộc ngay khi bị cám dỗ."

Đức Phật nói với các vị tỳ kheo: "Trong câu chuyện đó, chính ta là Sakka."

.... o ....

J300. Vaka Jātaka -- The Wolf Who Broke His Promise

Summary: While the Buddha was on retreat, he permitted those practicing austerities to visit him. Monks would dress in old robes to gain this privilege and then discard the robes afterward. The Buddha told a story about a wolf who decided to observe the Uposatha precepts, including non-killing, but abandoned his austerity after seeing a goat.

.

One day, while the Buddha was staying at Jetavana Monastery, he spoke to the monks about keeping good discipline and true friendship.

There was once a monk named Upasena. He had been a monk for two years. One day he went to visit the Buddha with another monk who had been ordained only one year. The Buddha gently corrected Upasena for breaking the rule of order between senior and junior monks. Feeling ashamed, Upasena left quietly.

Later, he worked hard in meditation, gained deep wisdom, and became an Arahat—a fully enlightened monk. He also practiced the Thirteen Ascetic Rules, a set of strict and humble ways of living. He taught these practices to his fellow monks.

After some time, when the Buddha came out of three months of solitude, he saw that many monks had started following these rules only for a short while. They would wear rags, but when it was time to meet the Buddha, they threw the old rags away and dressed nicely again.

The Buddha saw the rags lying around and said, “Monks, these practices will not last long. They are like the wolf’s fasting day!” Then he told them this story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as Sakka, the King of Heaven.

At that time, a wolf lived on a rocky island in the middle of the Ganges River. One winter, heavy rains came, and the river flooded. The water surrounded the rock, and the wolf could not find food.

Hungry and trapped, he thought, “There’s no food here and nothing I can do. I might as well keep the Uposatha precepts today.”

(The Uposatha precepts are a set of holy rules for purity and self-control.)

So the wolf promised to stay pure and do no harm that day.

Sakka, sitting in his heavenly palace, saw this from above. He knew the wolf’s heart was weak and wanted to test him. Sakka took the form of a wild goat and appeared near the rock.

When the wolf saw the goat, he thought, “Ah! A meal at last! I’ll keep my precepts another day!”

He jumped up and chased the goat, but the goat was quick and leapt out of reach. The wolf soon gave up, panting. He lay down again and comforted himself:

“Well, I didn’t catch him anyway, so maybe my vow isn’t really broken.”

Then Sakka appeared in the sky and said, “Foolish wolf! You tried to break your vow as soon as you saw food. You live by killing, yet you pretend to keep holy rules. You didn’t know I was Sakka testing you!”

After saying this, Sakka disappeared back into heaven.

The Buddha ended the story and said, “Some people are like that wolf. They begin good practices but give up as soon as temptation comes.”

Then the Buddha told the monks, “In that story, I myself was Sakka.”

.... o ....

.

.

.