Tể Lục Vị - Bát Vị (濟 六 味 八 味)

Của Phòng Khám Từ Thiện TUỆ TĨNH ĐƯỜNG CHÙA TƯỜNG QUANG

Trong thời buổi kinh tế thị trường, suốt từ sang sớm đến tối mịt, thậm chí tới khuya, con người như một cỗ máy, chỉ biết lao động và lao động cật lực để làm ra tiền bạc vật chất vì sự sống cho bản thân, cho gia đình mà quên đi sức khỏe của mình.

“Chiếc máy cày” dù tốt cỡ nào đi nữa, rồi đến một ngày các bộ phận “ nội tạng, ngoại hình” cũng phải mòn hư, còn với con người phải bệnh là lẽ thường. Chiếc máy kia hư thì người ta phải tốn tiền bạc tìm thợ để sửa, con người bệnh phải tìm thầy, tìm thuốc để chữa.Tất nhiên !

            Nhưng quý vị đã một lần đến bệnh viện rồi thì thấy đó : bệnh viện nào cũng quá tải, thuốc men thì giá càng ngày càng tăng, tiền bạc chi phí đối với người dân lao động nghèo thì là một vấn đề, cho nên nhiều người với hoàn cảnh đó họ cũng phải miễn cưỡng chấp nhận mang bệnh trong người để dành đồng lương thu nhập ít ỏi mà lo cho gia đình, đến một lúc nào đó sức khỏe họ không chịu đựng được nữa thì họ đành chịu ngã xuống mà…..hy sinh !

            May thay, thành phố Hồ Chí Minh khoảng 20 năm trở lại đây đã có những phòng thuốc từ thiện miễn phí mở ra nhằm giúp đỡ những bà con lao động nghèo như đã kể trên điển hình như Phòng khám từ thiện Tuệ Tĩnh Đường chùa Tường Quang do Ni sư lương y Thích Nữ Chúc Hiền thành lập tại địa chỉ 19/9 Phan văn Hớn, Phường Tân Thới Nhất, Quận 12. Phòng khám  hoạt động đến nay cũng đã hơn 15 năm mà tôi là một trong những thành viên của Tuệ Tĩnh Đường trực tiếp tham gia.

            Với tôi khoảng thời gian đó đầy ắp những kỷ niệm vui, khi nhìn những bệnh nhân nghèo với thân hình gầy gò, tiều tụy tìm đến Tuệ Tĩnh Đường Tường Quang để được Ni sư viện chủ Chúc Hiền và các lương y chúng tôi khám và cấp thuốc Đông y miễn phí, có khi được nhà chùa giúp cả gạo, tiền, quần, áo…để rồi một thời gian sau với thể trạng và sức khỏe đã hồi phục, không còn thấy họ quay trở lại nữa, thay vào đó hằng lớp, lớp người như thế đến rồi đi khi được nhận bao nhiêu niềm vui và sức khỏe.

            Với khoa Đông y, thuốc thang ( thuốc sắc ), Ni sư Thích Nữ Chúc Hiền với đội ngũ lương y chúng tôi đối chứng mà lập phương theo Bát pháp (八 法) là 8 cách chữa trị, ngoài ra tùy theo bát cương (八彊 ) là từ chứng  trạng Âm-Dương-Hàn-Nhiệt-Hư-Thực-Biểu-Lý ( 陰 昜 寒 熱 虛 實 表 里) của người bệnh  mà phòng khám cấp thêm những thuốc thành phẩm:  thuốc trà, thuốc tể, thuốc tán  ( bột ) như :

-         Tể bát vị (八味濟), tể Nhân sâm hoàn (人參丸 ) gọi là Nhân sâm bại độc để chữa các    chứng   cảm lý hàn.

-         Trà Nhuận gan (茶潤肝 ), Bột Lục nhất tán (六一散), Tể Lục vị (濟六味) để trị về các chứng nhiệt.

-         Tể Bát Trân ( 八珍齊), Tể Quy tỳ (歸脾濟) để bổ dưỡng khí huyết.

-         Tể Thanh nguyên (清源濟) còn gọi là Nhị Trần Thang (二陳湯) để trị cảm ho.

-         Viên Thấp khớp (風濕丸) để trị các chứng đau nhức khớp.

-         Tể Điều hòa Can Tỳ (調肝脾) chữa chứng đau dạ dày.

Người bệnh khi đã đến đây mang các chứng bệnh Thực (實) cũng đã kèm chứng Hư (虛).

Thực là bệnh mới phát đau, Hư là cơ thể suy lâu ngày.

Vì sao ?  Phần đông dân lao động nghèo ( như đã nói trên ). Vì đồng thu nhập ít ỏi, vì sự sống của gia đình, nên làm việc thức khuya, dậy sớm, ngoài sức chịu đựng của họ, mà ăn uống tịnh dưỡng lại quá ít khiến cho tinh thần bạc nhược, sức khỏe ngày càng suy giảm     ( chứng HƯ ).

      Cơ thể đã hư suy rồi, sức đề kháng không đủ để chống chọi với nắng mưa sương gió     ( ngoại tà khí lục dâm và vi khuẩn ) mà sinh ra các chứng đau bệnh có nặng, có nhẹ            ( chứng THỰC ).

      Qua các phương tể như đã kể  trên, mỗi phương có công dụng trị liệu riêng của bệnh, nhưng tôi tâm đắc nhất là 2 tể:

( 六 味 ) LỤC VỊ và BÁT VỊ  ( 八味 )

Nói đến Lục Vị và bát Vị thì Y tổ Hải Thuợng Lãng Ông xưa có nói trong bộ sách Y Tông tâm Lĩnh rằng:

      -“Làm thầy thuốc Đông y mà không hiểu hết, không dùng đến Lục Vị và Bát Vị là bỏ hơn một nửa trong nghề chữa bệnh”

      Thế nên các thầy thuốc Đông y không ai là không thuộc nằm lòng 2 phương Lục Vị và Bát Vị !

      Và hôm nay tôi xin phép quý lão y tiền bối để ôn lại sự hiểu biết giới hạn mà từ lâu tôi đã ấp ủ, đã học qua kinh nghiệm của quý thầy qua 2 phương Lục Vị  và Bát Vị trong bộ sách :

HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG Y TÔNG TÂM LĨNH

( 海 上 懶 鶲 醫 宗 心 嶺)

 六   LỤC   là 6                    八  Bát là 8

 味    Vị        là thứ loại, là hương vị

LỤC VỊ và  BÁT VỊ là phương thuốc có 6 – 8 loại thảo dược do sự lập phương của ông Tiền Ất từ thời xa xưa( bên Trung Quốc ) để chữa các  chứng bệnh Âm Dương hư suy:

Nếu :

      Âm hư nội nhiệt ( 陰虛內熱 ) là người luôn nóng hâm hấp bên trong:dùng TỂ LỤC VỊ.

      Dương hư ngoại hàn (昜虛外寒) là người luôn thấy lạnh bên ngoài: dùng TỂ BÁT VỊ.

Phương tể Lục Vị gồm có :

1- 塾地   THỤC ĐỊA         24 gam    

2- 山殊    HOÀI SƠN      12 gam

3- 懷山    SƠN THÙ       08 gam

4- 白令    BẠCH LINH  10 gam

5- 鄲皮    ĐƠN BÌ           08 gam

6- 澤左    TRẠCH TẢ     08 gam

CÁCH DÙNG : Thuốc thang sắc uống hoặc tán, làm viên, hoặc làm Tể.

Uống lúc bụng đói với nước nguội thêm xíu muối ( để dẫn thuốc vào Thận )

CÔNG DỤNG : Làm mát Gan và Thận âm.

TÁC DỤNG : Chữa gan thận âm suy, sống lưng, các khớp ( gối ) thoái hóa, khô chất nhờn sanh đau mỏi, chóng mặt, váng đầu, ù tai, lòng bàn tay, bàn chân nóng, sốt về chiều, bệnh tiểu đường, hư hỏa bốc lên đầu, nhức đầu mờ mắt, răng đau, miệng khô khát…

Trị Nam di tinh, nữ huyết trắng

Đặc biệt trị trẻ con không chịu ăn, ngủ hay giật mình khóc, nóng hâm hấp, mồ hôi trộm.

Vì trẻ con khí Âm ( mát ) còn thiếu, mà khí Dương ( nóng )thì thừa nên hay làm sốt, viêm họng hoặc sinh ra các bệnh khác.

Sách Hải Thượng Lãn Ông có nói “ Phương thuốc Lục Vị là thánh dược trị bệnh trẻ con”

Từ phương thuốc LỤC VỊ ( 六味) trên gia them 2 vị nữa là Phụ tử chế (附子製) và Nhục quế (肉桂) sẽ thành bài BÁT VỊ ( 八味 )lúc bấy giờ công dụng nó trái ngược với bài Lục vị như sau :

1- 附子製  PHỤ TỬ( chế )  08 gam

2- 肉桂 NHỤC QUẾ        08 gam

3-  塾地   THỤC ĐỊA          24 gam    

4-  山殊    HOÀI SƠN        12 gam

5-  懷山    SƠN THÙ         08 gam

6-  白令    BẠCH LINH     10 gam

7-  鄲皮    ĐƠN BÌ             08 gam

8- 澤左    TRẠCH TẢ       08 gam

CÔNG DỤNG : làm ấm, bổ Tỳ Thận Dương.

TÁC DỤNG : Người già, lớn tuổi thận Dương suy giảm, cảm giác lạnh từ cột sống lạnh ra, lưng đau, gối mỏi, bụng dưới đau, đi cầu lỏng lúc sáng sớm ( ngũ canh tả ), đêm đi tiểu nhiều lần sinh chứng mất ngủ ( nước tiểu nhiều và trong ).

Đạo Phật gọi là quy luật vô thường : Sanh, già bệnh…nên con người đến độ 40 tuổi trở về sau cứ mỗi mỗi “sát na” từng các tế bào lần lần suy thoái và hủy diệt (ta đang sống trong sự chết); Đông y gọi là “thiên quý cạn”, thế nên con người dần đến chỗ…chết !

Đến thời điểm chết dù muốn dù không, là điều ai cũng phải đến, nhưng hễ còn sống ngày nào thì con người chúng ta luôn tìm mọi cách để được được  khỏe, được vui.

Vậy thì TỂ LỤC VỊ  và  BÁT VỊ  sẽ góp phần đem lại sức khỏe cho những ai có chứng -Bệnh do “ Tiên thiên bất túc” ( bệnh khi còn nằm trong bụng mẹ)

      -Bệnh do “ Hậu thiên bất cập”( bệnh khi đã sinh ra và lớn lên ).

Dù ở độ tuổi nào, tùy chứng mà dùng TỂ LỤC VỊ  hoặc   BÁT VỊ sẽ bổ sung cho chánh khí ( sức đề kháng ). Bỡi “ Chánh khí đắc lực tà vô dụng địa” Khí lực của lục phủ ngũ tạng đầy đủ thì bệnh tật ( tà khí) không có chỗ dung chứa trong thân chúng ta.

-         TỂ LỤC VỊ  và  BÁT VỊ  thật là phương thuốc vô giá mà tiền nhân đã để lại cho đời.

-         TỂ LỤC VỊ  và  BÁT VỊ  của Tuệ Tĩnh Đường chùa Tường Quang 15 năm nay đã âm thầm đem lại sức khỏe và hạnh phúc cho biết bao bệnh nhân nghèo.

-         TỂ LỤC VỊ  và  BÁT VỊ  của Tuệ Tĩnh Đường chùa Tường Quang 15 năm nay đã làm giảm bớt một phần gánh nặng cho nghành y tế và xã hội.

Đây là lời nói chân thật của tôi, một lương y , thành viên của PHÒNG KHÁM MIỄN PHÍ TUỆ TĨNH ĐƯỜNG CHÙA TƯỜNG QUANG, đã chứng kiến qua hơn 15 năm nay.

Chứng bệnh  tuy có giống nhau, nhưng cơ địa mỗi người mỗi khác nhau, 2 bài thuốc trên chỉ là giới thiệu sơ lược, quý vị nào muốn dùng thì hãy đến một thầy thuốc Đông y nào gần nhất ( đã có đủ tiêu chuẩn hành nghề ) xem bệnh tùy Âm Dương, Hàn, Nhiệt, Hư, Thực… để được thầy thuốc tư vấn trước khi dùng, xin đừng tự ý kê toa đi mua. .

                                                     A DI ĐÀ PHẬT