Ỷ Lại Là Căn Bệnh Cûa Nhiều Người

Từ cuộc sống thiếu thốn nghèo hèn, con người thường hay ước mơ những điều viễn vông, huyền hoặc, không biết rằng mọi sự nên hư, thành bại trong cuộc đời đều do mình tạo lấy, mình siêng năng làm việc gieo trồng phước báo thì cuộc sống ấm no đầy đủ. Nghèo khổ thiếu thốn khó khăn là do nhiều đời trước không biết bố thí, cúng dường, giúp đỡ, sẻ chia hoặc hay giant ham trộm cướp lường gạt của người khác, làm ít mà muốn hưởng thụ nhiều tiêu xài hoang phí. Đa số người nghèo khổ thiếu thốn khó khăn dễ sinh ra những tư tưởng mông lung, mơ ước hảo huyền lúc nào cũng mong cầu thần linh hay đấng quyền năng nào đó giúp đỡ, ban cho sự sống tốt đẹp.

Có anh nông dân nọ chuyên nghề làm ruộng để nuôi sống bản thân và gia đình. Hằng ngày anh lam lũ vất vả ngoài đồng từ sáng sớm tinh mơ cho đến khi trời tối mịt mới về nhà, thế mà gia đình vẫn nghèo khó, thiếu trước hụt sau. Năm nào lỡ bị thiên tai lũ lụt xảy ra thì gia đình nhà anh phải chịu cảnh thiếu ăn, thiếu mặc, nợ nần chồng chất.

Một hôm, anh đang cuốc ruộng dưới nắng hè chang chang, quá mệt mỏi, anh ta vào ngồi nghỉ bên bờ ruộng dưới gốc cây. Ngồi dưới tán cây râm mát, nhìn ra ngoài đồng rực nắng, anh cảm thấy trong lòng buồn chán và suy nghĩ về thân phận nghèo khó của mình. Trước dòng suy nghĩ miên man anh cảm thấy cuộc sống của mình sao quá nhọc nhằn, cực khổ, suốt ngày phải làm lụng vất vả ở ngoài đồng một nắng hai sương mà chưa bao giờ có được một ngày cơm no, áo ấm.

Đang miên man với dòng suy nghĩ vẩn vơ về kiếp sống nghèo khổ của mình, bỗng dưng từ phía rừng sâu, một con thỏ chạy ra đâm sầm vào gốc cây chết liền tại chỗ. Anh nông dân tự nhiên vớ được con thỏ, anh vui mừng hớn hở và nghĩ rằng, từ nay về sau ta có thể thoát được cảnh nghèo khổ rồi. Anh phấn khởi xách con thỏ về nhà làm thịt, một nửa đem ra chợ bán lấy tiền, còn một nửa anh nấu cho cả nhà cùng ăn. Anh ta vui vẻ, khoái chí nói với vợ con rằng, gia đình ta kể từ nay về sau sẽ không còn sống trong cảnh nghèo khổ thiếu thốn khó khăn và không còn làm ruộng nhọc nhằn, vất vả nửa. Bắt đầu từ ngày mai ta chỉ việc ngồi dưới gốc cây chờ đợi, chắc chắn ngày nào cũng có một con thỏ đến đây để nộp mạng cho mình.

Rồi anh ta cứ ra chỗ gốc cây ấy mà ngồi chờ, từ sáng sớm cho đến chiều tối, từ ngày này cho đến tháng nọ, anh nông dân chẳng thấy một con thỏ nào đến nộp mình cả. Dưới gốc cây, người ta chỉ thấy gã nông dân ngồi chờ với vẻ mặt bơ phờ hốc hác, thất vọng trông rất thểu não, thảm sầu làm sao đâu.

Câu chuyện ngụ ngôn trên đã chỉ cho chúng ta một bài học quý báu và có cách nhìn đúng đắn hơn về giáo lý nhân quả, thay vì anh nông dân muốn có cơm ăn áo mặc thì phải gieo nhân thì mới gặt quả. Như muốn có thóc lúa, trước nhất phải cuốc đất rồi gieo mạ, cấy lúa, nhổ cỏ, bón phân, dẫn nước vào ruộng, chăm sóc đúng theo tiến trình nhân quả và gặp lúc mưa thuận, gió hòa thì chắc chắn sẽ có một vụ mùa bội thu, gặt hái được nhiều kết quả tốt đẹp.

Chính vì quan niệm sai lầm của một số người cho rằng mọi việc đều ngẫu nhiên, khi không cùng với sự biếng nhác, không làm mà muốn có ăn. Anh nông dân cũng nằm trong trường hợp đó suy nghĩ, nhận định nông cạn, cứ tưởng rằng mọi việc xảy ra theo lẽ đương nhiên, như việc anh lượm được con thỏ, mà không biết rằng mọi việc đều có nguyên nhân sâu xa của nó. Con thỏ kia hoảng sợ bỏ chạy thục mạng, bởi nó đang bị thú lớn rượt bắt ăn thịt, nên thỏ vì sợ chết nên cố gắng tìm cách thoát thân, do đó chạy quá mức không định hướng đúng đắn mới đâm sầm vào gốc cây chết liền tại chỗ.

Còn anh nông dân, sau nhiều năm tháng cực nhọc với nghề làm ruộng nhưng vẫn không đủ sống, lỡ gặp năm hạn hán, bão lụt, mất mùa đành phải chịu đói kém thiếu thốn. Dù anh quanh năm suốt tháng tận tụy với nghề làm ruộng nhưng vẫn không đủ sức để nuôi gia đình, từ đó anh sanh tâm mơ mộng hão huyền, tưởng tượng ra đủ thứ.

Cho nên, khi anh đang ngồi nghỉ mệt dưới gốc cây sau những lúc làm việc mệt nhọc, anh thả hồn theo mây gió suy nghĩ vẫn vơ, than phân trách phận cho kiếp sống của mình. Rồi anh mơ ước cầu trời đất ban cho anh có đầy đủ tất cả không làm mà vẫn có ăn và con thỏ vô tình làm cho ước mơ của anh hình như trở thành hiện thực. Vì thế, anh tin rằng, những điều mơ mộng của mình là đúng, cho nên anh không cần làm ruộng nữa mà mỗi ngày ra ngồi gốc cây chờ thời, trong lòng lúc nào cũng luôn hy vọng, có một con vật nào đó xốc tới nộp mạng như con thỏ lần trước.

Đây là tư tưởng và thái độ tiêu cực của một số người thiếu hiểu biết và không tin sâu về nhân quả, thích ăn không ngồi rồi, muốn không làm mà vẫn có ăn, từ đó sinh tâm biếng nhác, bê tha, hậu quả là không những bản thân anh, mà cả nhà phải chịu đói khổ.

Từ cuộc sống thiếu thốn nghèo hèn, con người thường hay ước mơ những điều viễn vông, huyền hoặc, không biết rằng mọi sự nên hư, thành bại trong cuộc đời đều do mình tạo lấy, mình siêng năng làm việc gieo trồng phước báo thì cuộc sống ấm no đầy đủ. Nghèo khổ thiếu thốn khó khăn là do nhiều đời trước không biết bố thí, cúng dường, giúp đỡ, sẻ chia hoặc hay giant ham trộm cướp lường gạt của người khác, làm ít mà muốn hưởng thụ nhiều tiêu xài hoang phí. Đa số người nghèo khổ thiếu thốn khó khăn dễ sinh ra những tư tưởng mông lung, mơ ước hảo huyền lúc nào cũng mong cầu thần linh hay đấng quyền năng nào đó giúp đỡ, ban cho sự sống tốt đẹp.

Như anh nông dân kia, từ cuộc sống thiếu thốn, khó khăn, trong lúc vô tình lượm được con thỏ làm cho anh phát sinh tư tưởng và hành động sai lầm. Anh ta cho rằng mọi việc là ngẫu nhiên khi không, có sự giúp đỡ của bề trên nên bỏ việc làm ruộng ra gốc cây ngồi chờ may mắn đến. Chúng ta vì không tin sâu nhân quả, không làm mà muốn có ăn, làm ít mà muốn hưởng nhiều đó là thói quen của những người thiếu hiểu biết và mê muội.

Ta muốn làm ra của cải vật chất thì phải biết kết hợp nhiều nguyên nhân, trước tiên con người phải siêng năng, cần cù lao động, biết áp dụng nhân quả một cách nhuần nhuyễn và chăm sóc đầy đủ. Thí dụ, như muốn có trái xoài, trước tiên ta phải có miếng đất trống để trồng rồi phải có hạt xoài, hay cây xoài giống rồi phải ra công chăm sóc tưới tẩm, bón phân trải qua ít nhất hai ba năm trở lên mới có kết quả được trái xoài. Còn kết quả được nhiều hay ít trái xoài là do thời tiết, cách chăm sóc của ta có phù hợp, có đúng mức hay không, chứ không phải chỉ có trồng cây xoài mà thôi.

Thật ra, mọi việc trên đời này không phải ngẫu nhiên mà có như trường hợp của anh nông dân kia ngồi nghỉ mệt dưới gốc cây mà lượm được con thỏ. Tất cả sự việc xảy ra đều có mối quan hệ nhân quả xa gần của nó. Còn nếu ai quan niệm rằng cuộc sống trong thế gian này là có định mệnh, số mệnh, do một đấng quyền năng ban phước giáng hoạ giàu nghèo đều có số thì con người sẽ sinh ra ỷ lại và vô trách nhiệm đối với hành động của mình. Nếu ai cho rằng mọi việc đều ngẫu nhiên hoặc chấp nhận số phận đã an bài thì người giàu sẽ ỷ lại, người nghèo sẽ không cố gắng rồi đổ thừa cho trời đất, cả hai đều rơi vào cực đoan dễ gây ra khổ đau cho người khác. Thật ra, mọi việc trên đời này nên hư, thành bại, tốt xấu, đúng sai đều do nhân quả nghiệp báo chiêu cảm.