Tiếng Việt từ thời LM de Rhodes - Kinh Lạy Cha (phần 5A)
(Mời quý Phật tử xem chi tiết ở file đính kèm)
Phần này bàn về Kinh Lạy Cha (KLC) qua các dạng ghi nhận trong văn bản từ thời bình minh của chữ quốc ngữ. Phân tách kỹ hơn KLC sẽ tìm ra các dấu ấn của tiếng Việt cổ, sự thay đổi cách dùng trong tiếng Việt và ngay cả ảnh hưởng chính trị và thời cuộc. Cũng vào thời gian soạn phần 5A này, các vị giám mục Pháp đã quyết định đổi một chữ trong KLC "Ne nous soumets pas à la tentation" thành "Ne nous laisse pas entrer en tentation" (so với KLC tiếng Việt 2017 "Xin chớ[1] để chúng con sa chước cám dỗ", tiếng Anh "lead us not into temptation").
Điều này đức Giáo Hoàng Francis cũng đề cập đến trong một buổi phỏng vấn gần đây (BBC News[2] 8/12/2017). Các động từ soumettre (Pháp) và lead (Anh) đều có thể hàm ý bị dẫn đến (thể thụ động/passive), hay hàm ý chính Thiên Chúa dẫn dụ con người (sa cám dỗ): không đúng theo ý của nguyên bản Hi Lạp. Tiếng Việt không bị trường hợp tối nghĩa như trên vì ảnh hưởng phần nào từ tiếng Bồ-Đào-Nha khi dịch (xem các bản KLC phần dưới).
Do đó tùy theo từng giáo hội và ở những thời kỳ khác nhau mà KLC có thể thay đổi, điều này làm quá trình tìm hiểu ý nghĩa KLC trở nên rất thú vị nhưng không nằm trong phạm vi bài viết này. Các tương quan ngữ âm ghi nhận trong bài viết không nhất thiết khẳng định nguồn gốc (Việt, Khme hay Hán cổ …) của các từ này. Tài liệu tham khảo chính của bài viết này là ba tác phẩm của LM de Rhodes soạn: cuốn Phép Giảng Tám Ngày (viết tắt là PGTN), Bản Báo Cáo vắn tắt về tiếng An Nam hay Đông Kinh (viết tắt là BBC) và từ điển Annam-Lusitan-Latinh (thường gọi là Việt-Bồ-La, viết tắt là VBL) có thể tra từ điển này trên mạng, như trang này chẳng hạn
[1] Có tác giả dịch cách mới là "xin đừng để chúng con sa chước cám dỗ", thí dụ như xem bài viết (10/2017) này http://www.sudiepchuaden.com/2017/10/su-iep-ung-nghiem-kinh-lay-cha-moi-se.html ...v.v...
[2] Xem bản tin BBC News trang này http://www.bbc.com/news/world-europe-42279427 hay các ý kiến khác nhau từ lăng kính Thần Học và Ngữ Học trang này https://www.crisismagazine.com/2017/pope-francis-half-wrong-half-right-lords-prayer ...v.v... Đức Giáo Hoàng Francis (Phanxicô) giải thích thêm trong buổi phỏng vấn của đài truyền hình TV2000 “Chính tôi, con người sa vào chước cám dỗ chứ không phải Thiên Chúa đẩy con người vào chước cám dỗ".
- Như Huyễn Như Mộng Lê Huy Trứ
- Câu Đối Hoàng Phước Đại – Đồng An
- Nhà Nghiên Cứu Tâm Hằng Nguyễn Đắc Xuân với Tỳ Kheo Thích Pháp Bảo ngày chu du trên đất phương Nam Thích Pháp Bảo
- Đi Tìm Phật Tâm Minh Ngô Tằng Giao phỏng dịch
- Giảng Sư Thông Thái Tâm Minh Ngô Tằng Giao phỏng dịch
- Đức Phật Không Phải Thần Linh Thượng Đế Như Nhiều Người Lầm Tưởng Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Ý Thức Và Trách Nhiệm Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Hạnh Phúc Gia Đình Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Nuôi Dưỡng Thức Ăn Tinh Thần Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Danh Ngôn Về Giá Trị Cuộc Sống Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Ai Dậy Sớm Thế Giới Thuộc Về Người Đó Lan Chi
- Bốn Phương Pháp Tạo Dựng Cuộc Đời Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Bổn Phận Người Phật Tử Tại Gia Thích Đạt Ma Phổ Giác
- Dương sao giải hạn Tuệ Minh - Thích Phước Toàn
- Nghệ thuật hạnh phúc Nguyên tác: The Art of Happiness Tác giả: Đức Đạt Lai Lạt Ma, New Delhi 2011 Chuyển ngữ: Tuệ Uyển
Đánh giá bài viết này
Các đính kèm
Cùng tác giả
- “Tiếng Việt từ TK 17: các cách dùng trống một, giữ/cầm canh, nhà điếm/ dỏ, trắc ảnh, thì - giờ” (phần 42)
- Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng Trì Trì, mlồi/mlồ, Chiêm Thành - Cham và *Lâm (Ấp) (phần 41)
- “Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng đặc biệt a phien - a phiền - a phiện - á phiên - nhã phiên - nha phiến” (phần 40B)
- “Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng đặc biệt con nít - con ít, hắt xơi” (phần 40)
- Phương pháp giải quyết vấn đề và Tứ Diệu Đế (phần 2)
- “Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng Mỵ (Mị) Chu, Diễn Chu, bồ cu, bồ câu … Bùi Chu” (phần 39)
- “Tiếng Việt từ TK 17: vài ghi nhận thêm về thì giá, trao đổi tiền bạc các loại, lợi - lời - lãi … (phần 21C)”
- “Tiếng Việt từ TK 17: một số từ Hán Việt thời LM de Rhodes” (phần 37)
- Vài đóng góp của tự điển Béhaine trong văn hoá ngôn ngữ Việt Nam
- “Tiếng Việt từ TK 17: vừng, mè ... tự vị, tự vựng và tự điển” (phần 36)
Bình luận (0 đã gửi)
Gửi bình luận của bạn
BÌNH LUẬN BẰNG TÀI KHOẢN FACEBOOK ( đã gửi)