Cây giống thợ săn

Xưa trong rừng thẳm núi sâu

Có con dê núi sống lâu chốn này

Dê ăn hoa quả trái cây

Từ cành rơi rụng xuống ngay cỏ làn,

Một cây đặc biệt vô vàn

Trái ngon, dê khoái tới ăn vô cùng.

Có chàng nọ ở trong vùng

Thường hay quanh quẩn săn lùng dê, nai

Mưu mô đặt bẫy khắp nơi

Để rồi bắt giết con mồi thẳng tay,

Thợ săn nghĩ kế thật hay

Leo lên ẩn núp trên cây trên cành

Rồi buông dây xuống khôn lanh

Làm thành thòng lọng uốn quanh cỏ mềm

Giữa thòng lọng chàng đặt thêm

Trái cây ngon ngọt để đem nhử mồi

Ngu ngơ súc vật tới nơi

Ham ăn hoa trái tức thời kẹt đây

Thợ săn thắt thòng lọng ngay

Dê, nai mắc bẫy đọa đày thảm thương.

*

Một ngày vào sáng tinh sương

Con dê núi nọ tìm đường đến đây

Đến cây ưa thích lâu nay

Hầu mong kiếm trái cây này để ăn

Dê đâu nhìn thấy thợ săn

Hiện đang ẩn núp trên tàn cây cao

Đặt mồi quyến rũ ngọt ngào

Cùng dây thòng lọng xiết bao hãi hùng.

Dù đang đói bụng vô cùng

Tính luôn cẩn thận coi chừng hiểm nguy

Nên dê không cẩu thả chi

Vừa đi vừa ngó bốn bề chung quanh,

Chợt dê thấy trái ngon lành

Sẵn sàng để dưới cây mình thường ưa

Dê thắc mắc, dê suy tư:

"Trái cây thơm ngọt sao chưa ai dùng

Thật kỳ lạ, thật bất thường

Có điều nguy hiểm hiện đương đón chờ!"

Khi dê đi tới từ xa

Thợ săn ngó thấy, tỏ ra mừng thầm

Nhưng khi dê tiến lại gần

Dê nhìn quanh quất, tần ngần nghĩ suy

Bước chân dò dẫm hồ nghi

Thợ săn thấy vậy lại e mất mồi

Sơ dê quay mất đi thôi

Cho nên nôn nóng, tính thời lo xa

Chàng cầm trái ngọt ném ra

Hướng nơi dê đứng để mà dụ dê

Mong dê thấy trái sẽ mê

Ham ăn mà tiến gần về gốc cây

Nơi thòng lọng bẫy giăng đây,

Nhưng âm mưu đó tiếc thay không thành.

Đây là dê núi khôn lanh

Nên dê hiểu rõ từ cành cây cao

Trái cây rơi thẳng xuống mau

Chứ đâu hoa quả lẽ nào bay ngang

Thật là chuyện lạ vô vàn

Có điều mờ ám, nguy nan chốn này,

Nên ngay cả chính cái cây

Dù là quen biết lâu nay đã đành

Dê quan sát kỹ trên cành

Thấy ra có kẻ nấp rình nơi đây

Dê bèn làm bộ khéo thay

Như là không thấy người này mà thôi

Nhắm cây dê nói đôi lời:

"Ôi cây thân mến, lâu đời quen nhau

Bạn thường cho trái trước sau

Buông rơi trái xuống thẳng mau một đường

Hôm nay bạn lại bất thường

Cây gì mà trái rơi ngang thế này

Thói quen bạn đã đổi thay

Nên tôi thay đổi từ nay cho rồi

Qua cây khác kiếm ăn thôi

Tới cây mà trái vẫn rơi bình thường!"

Thợ săn bực bội trăm đường

Thấy mình khờ dại chót vương lỗi lầm

Ngu hơn dê cả ngàn lần

Cho nên giận dữ vô ngần la lên:

"Tên dê láu cá chớ quên

Lần này mi chỉ gặp hên thôi mà

Nên mi vuột khỏi tay ta

Lần sau sẽ chẳng thoát qua được nào!"

Chỉ vì cơn giận dâng trào

Thợ săn lộ mặt! Biết bao dại khờ!

*

Dê nghe giả bộ làm ngơ

Hướng về cây nói: "Ai ngờ buồn thay

Thói quen bạn đổi từ đây

Chẳng còn đặc tính của cây nữa rồi

Bây giờ lộ thói tanh hôi

Của phường săn bắn cả đời sát sinh!"

Rồi dê lên giọng bất bình:

"Nhiều người điên dại quả tình bất nhân

Chỉ quen giết hại luôn luôn

Giết bao sinh vật! Chẳng còn lương tri!

Vì vô minh mãi quên đi

Khi gieo nhân ác quả thì đớn đau

Từ kiếp này qua kiếp sau

Con đường địa ngục đọa mau thoát nào.

Loài dê núi sống trên cao

Chuyên ăn hoa quả từ bao lâu rồi

Không sát sinh đã nhiều đời

Cho nên tinh tấn hơn người lắm thay

Vòng luân hồi thoát ra ngay

Chẳng vương nghiệp xấu đọa đày quẩn quanh!"

Nói xong dê núi phóng nhanh

Lao mình vào chốn rừng xanh an toàn.

(Nhận diện tiền thân:

Dê núi là tiền thân Đức Phật.

Người thợ săn là Đề Bà Đạt Đa.)

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE TREE THAT ACTED LIKE A HUNTER

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)