Cuộc chiến bảo vệ thành phố Phật tích cổ đại tại Afghanistan

Đã đọc: 4272           Cỡ chữ: Decrease font Enlarge font
image

Afghanistan đang bán đi lịch sử quốc gia (cũng như của nhân loại) để có được một món tiền trước mắt, một món tiền mà rồi đây sẽ thất bại trong việc đem lại lợi ích cho người dân về kinh tế, bởi số tiền ba tỉ đô mà Trung Quốc đề xuất trả gần như tất yếu là sẽ bị mất đi do sự tham nhũng của chính phủ Afghanistan.

 25 dặm về phía đông nam thành phố Kabul, Afghanistan gần biên giới với Pakistan ngày nay có một thành phồ Phật tích cổ đại. Thành phố cổ xưa này tên là Mes Aynak, hay là “giếng đồng nhỏ”, đã có thời là trung tâm chính của Con Đường Tơ Lụa nhộn nhịp, đây là con đường giao dịch cải cách kết nối Trung Quốc, Ấn Độ, Trung Đông và Địa Trung Hải với nhau. Phật tử từ khắp Châu Á đã từng đi hành hương thờ phụng tại Mes Aynak, và trong suốt mấy ngàn năm, thành phố này đã phát triển phồn thịnh như một trong những đô thị quan trọng nhất trong khu vực. Khi tầm quan trọng của thánh phố này suy yếu dần qua nhiều thế kỷ, nó từ từ bị bỏ hoang và cuối cùng, thành phố hùng cường một thời này đã bị quên lãng, lịch sử của nó bị mất dấu theo cát bụi thời gian.

Sau khi được phát hiện lại vào những năm 1960, các nhà khảo cổ học phải mất nhiều thập niên mới đến được địa điểm đó, và các cuộc khai quật không đều đặn nhằm phục hồi thành phố cổ này mãi đến năm 2009 mới bắt đầu. Kể từ đấy, những gì mà họ khai quật được thật sự gây sửng sốt: hàng chục các ngọn tháp và ngôi đền vô cùng độc đáo chưa từng thấy qua cùng những dãy nhà tu viện sừng sững, hàng ngàn các di tích quý giá và khoảng 600 tượng Phật lớn —  kiểu dáng tương tự với những bức tượng đã bị tàn phá bởi Taliban tại Bamiyan vào năm 2001. Các nhà khảo cổ cũng bắt đầu phát hiện được các tài liệu ghi chép — các văn tự trên vỏ cây bu lô là tiêu biểu cho những tài liệu cổ xưa nhất từng được khám phá.

Các khảo cổ gia còn tìm được bằng chứng của một khu di tích thuộc Thời Đại Đồ Đồng nằm ngay bên dưới thành phố Phật giáo này, nghĩa là có ít nhất 5,000 năm lịch sử nhân loại tại Mes Aynak. Mặc dù mới chỉ có 10% khu di tích được khai quật, những gì họ phát hiện được đã và đang viết lại lịch sử của Phật giáo, Afghanistan và cả thế giới.

Đáng buồn là nền văn minh cổ đại này đang ở trong tình trạng nguy hiểm trầm trọng. Mes Aynak nằm trên lớp trầm tích đồng lớn thứ hai trên thế giới, và vào năm 2007, chính phủ Afghanistan đã bán nó lại cho một công ty khai thác mỏ thuộc chủ quyền của Trung Quốc, và họ có kế hoạch khai thác số lượng đồng được ước tính là có trị giá khoảng 100 tỉ đô la. Tập Đoàn Luyện Kim Trung Quốc (China Metallurgical Group Corporation - MCC) dự tính sẽ khai thác mỏ theo phương pháp lộ thiên tại Mes Aynak. Điều đó có nghĩa là gì? Nó có nghĩa là Mes Aynak và toàn bộ dãy núi sẽ bị cho nổ tung thành đá vụn. Nó có nghĩa là vô số người dân Afghanistan ở khu vực này sẽ bị ép buộc sơ tán và di dời đi nơi khác, và họ sẽ không bao giờ có thể trở về bản làng của họ do những độc tố lâu dài có từ việc khai thác mỏ. Nó có nghĩa là một hố bom khổng lồ sẽ bị để lại nơi đã từng là một thành phố trải dài suốt diện tích 500,000 mét vuông. Nó có nghĩa là xóa sổ tất cả văn hóa và lịch sử mà Mes Aynak chứa đựng khỏi bề mặt Trái Đất.

Lần đầu tôi đọc về thành phố Mes Aynak là trên Thời Báo New York (New York Times) vào năm 2010. Câu chuyện tập trung vào tiềm năng phát triển kinh tế trong khu vực bị chiến tranh tàn phá này — dự án của Trung Quốc được thiết lập tại thành Logar đầy biến động thuộc lãnh thổ Taliban là tiêu biểu cho mối đầu tư lớn nhất trong lịch sử của Afghanistan. Câu chuyện này hầu như không hề đề cập gì đến việc đây là một địa điểm khảo cổ Phật tích.

Sau đó tôi được biết rằng tàn tích khảo cổ này là vô cùng rộng lớn, với diện tích có thể được so sánh với những khu di tích như Pompeii và Machu Picchu. Toàn bộ thành phố cổ này đều có thể bị hủy diệt hoàn toàn vào bất cứ lúc nào. Tôi phải tự mình nhìn thấy cho được Mes Aynak trước khi nó bị phá hủy. Lần đầu tôi đến Mes Aynak là vào năm 2011, và trong suốt bốn năm sau đó, tôi đã lưu lại tư liệu về những nổ lực khảo cổ, cuộc đua với thời gian của các nhà chuyên gia nhằm cứu lấy những di vật nhỏ có thể dời đi được trước khi những chiếc xe ủi ập đến.

Có vẻ như chính phủ Afghanistan và MCC nghĩ rằng sẽ chẳng ai quan tâm nếu như mấy bức tượng và mấy tòa nhà cũ kỹ bụi đất này biến mất qua một đêm. Có thể họ nghĩ rằng làm sao có ai biết được? Là nhân chứng duy nhất của thảm họa quốc tế đang rình rập này, tôi đã cảm thấy mình có trách nhiệm phơi bày câu chuyện này với cộng đồng quốc tế. Đối với tôi thì đây là một câu chuyện về lòng tham và sự bại hoại của tập đoàn đối với một trong những khám phá khảo cổ quan trọng nhất trong thời đại của chúng ta.

Mỗi ngày khi tôi lái xe đến Mes Aynak từ Kabul, tâm trí tôi đã luôn nghĩ về mối hiểm họa chết chóc bởi bom hay mìn cài bên đường. Các nhà khảo cổ học tại khu di tích này đã làm việc với những mối đe dọa mạng sống liền tục như thế từ Taliban. Cái chết rình rập rất lớn nhưng đó là mối nguy hiểm mà tất cả chúng tôi sẵn sàng đón nhận.

Động lực đầu tiên của tôi là lưu giữ lại tất cả những khám phá rất kỳ diệu tại Mes Aynak để nếu như khu di tích này có bị tàn phá thì ít ra cũng có những ghi chép hình ảnh về sự tồn tại của nó. Nhưng càng ở lâu tại Mes Aynak và trông thấy vẻ đẹp kỳ vĩ cùng tầm quan trọng của nó, tôi càng nhận ra rằng tôi không thể nào chỉ quay phim nơi đây; tôi phải làm gì đó để hoàn toàn ngăn lại việc thành phố này bị tàn phá. Tuy nhiên, ước muốn cứu lấy Mes Aynak không chỉ được chia sẻ bởi tôi và các nhà khảo cổ học. Vào năm 2012, đáp lại việc truyền thông đưa tin về những dự tính của Trung Quốc đối với Mes Aynak, cộng đồng Phật giáo trên khắp thế giới đã lên tiếng chống đối. Phản ứng ở Thái Lan, Việt Nam, Sri Lanka, Budapest, Ấn Độ, Mã Lai và ngay cả Trung Quốc vô cùng mạnh mẽ. Ở Thái Lan, Đài Truyền Hình Chánh Pháp (Dhamma Media Channel) của Chùa Dhammakaya loan tin khắp thế giới về việc Mes Aynak đang bị đe dọa tàn phá. Các tu sĩ của chùa này đã phân bố hai đơn kiến nghị chính thức tại các trường học và đại học trên toàn quốc, một là đối với ông Harmid Karzai, tổng thống của Afghanistan, và một là với tổ chức Giáo Dục, Khoa Học và Văn Hóa Liên Hiệp Quốc UNESCO. Cả hai đơn thỉnh cầu đều có được hơn 60,000 chữ ký mỗi đơn.

Trong suốt thời gian này, tôi dùng mạng truyền thông xã hội để loan tin khắp thế giới về Mes Aynak, và quyết định biến những thước phim của mình thành một bộ phim tư liệu: Cứu lấy Mes Aynak. Trên Facebook và Twitter, hàng ngàn người biết đến… và rồi hàng chục ngàn. Do sự chống đối và chú ý của dư luận từ bộ phim của tôi, MCC và chính phủ Afghanistan đã trì hoãn việc phá hủy thành phố đến cuối năm 2013. Khi thời hạn đó đến gần, tôi lại dùng mạng xã hội để nhiều người hơn nữa được biết đến, và một lần nữa do áp lực tăng cao, MCC đã hoãn công tác phá hủy lại. Nhưng thời gian đang nhanh chóng qua đi. Mặc dù đã trì hoãn vài lần, công ty khai thác mỏ thuộc quyền sở hữu quốc gia Trung Quốc này vẫn có kế hoạch gấp rút phá hủy Mes Aynak vào bất cứ lúc nào.

Afghanistan đang bán đi lịch sử quốc gia (cũng như của nhân loại) để có được một món tiền trước mắt, một món tiền mà rồi đây sẽ thất bại trong việc đem lại lợi ích cho người dân về kinh tế, bởi số tiền ba tỉ đô mà Trung Quốc đề xuất trả gần như tất yếu là sẽ bị mất đi do sự tham nhũng của chính phủ Afghanistan. Việc tàn phá Mes Aynak sẽ chỉ mang lại lợi ích cho Trung Quốc và tạm thời chỉ có thế. Nó sẽ vĩnh viễn xóa đi một phần quan trọng của lịch sử Afghanistan và để lại những hố bom khổng lồ độc hại thế chỗ.

Chúng ta với vai trò là một xã hội toàn cầu hóa phải làm gì đó. Một cách có thể cứu được Mes Aynak đó là chính phủ Afghanistan can thiệp để dừng lại công tác tàn phá này, và kiến nghị UNESCO công nhận Mes Aynak là một Khu Di Tích Lịch Sử Thế Giới. Chỉ có chính phủ Afghanistan mới có thể kiến nghị UNESCO. Bộ phim Cứu Lấy Mes Aynak của tôi đã sẵn sàng được công chiếu trên toàn thế giới, và tôi đang sắp xếp một cuộc vận động toàn cầu để nhiều người hơn nữa được biết đến mối đe dọa hủy diệt qua bộ phim này, và từ đó tạo ra được một phong trào quốc tế để đặt áp lực lên công ty khai thác mỏ và chính phủ Afghanistan. Đây là cách chúng ta bảo đảm rằng thành phố Phật tích cổ đại có một không hai này có thể được khai quật hoàn toàn bởi những người có chuyên môn, và được bảo tồn cho các thế hệ tương lai.

Tuy nhiên chúng tôi cần sự giúp đỡ. Là một nhà làm phim, tôi tin rằng sức mạnh của phim tài liệu có thể dấy lên được sự cảm thông và thúc đẩy con người ta hành động. Do đó gần đây tôi đã ra mắt một cuộc vận động cho #SaveMesAynak Day vào ngày 1 tháng 7, một sự kiện quốc tế mà hỗ trợ viên ở khắp mọi nơi sẽ đoàn kết cùng nhau để cứu lấy phần lịch sử quý giá này. Càng có nhiều người xem và nói về bộ phim này của chúng tôi, và biết về vẻ đẹp cùng tầm quan trọng của Mes Aynak thì cơ hội cứu được Mes Aynak sẽ càng lớn hơn. Tất cả những tiền quỹ và nổ lực của chúng tôi đều hướng đến sứ mệnh trên. Qua mạng truyền thông xã hội, chúng tôi dự định sẽ sử dụng #SaveMeAynak Day để làm lóe lên sự phản kháng, đối thoại và hành động. Tôi cũng dự định sẽ quay lại Afghanistan để gặp được chính quyền địa phương và trình bày cho Thủ Tướng Afghanistan ông Ghani một bản sao đơn kiến nghị với 100,000 chữ ký. Chúng tôi hiện nay đã có được 76,000! Tôi hy vọng rằng tiếng nói đoàn kết phản đối của chúng ta sẽ thật to và không thể bị phớt lờ… và ngay cả ông ta cũng không thể phớt lờ được tiếng nói đồng thanh của 100,000 người (và nhiều hơn nữa).

Ý nghĩ rằng một món lợi nhuận kinh doanh có thể xóa đi 2,000 năm lịch sử Phật giáo và 5,000 năm lịch sử nhân loại là một điều không thể hiểu nỗi, thế nhưng vẫn có thể xảy ra. Và chúng ta không thể để cho một hành động vô lý như vậy xảy ra được. Tôi tin rằng bộ phim của tôi và cuộc vận động nâng cao ý thức sau đó sẽ cho chúng ta cơ hội tốt nhất để cứu lấy di tích lịch sử văn hóa tuyệt đẹp và quan trọng này.

 

Trang vận động: igg.me/at/SaveMesAynak

Trang web: www.savingmesaynak.com

Facebook: Facebook.com/SavingMesAynak

Twitter: Twitter.com/SavingMesAynakHelp #SaveMesAynak

Đăng ký lấy RSS cho bình luận Bình luận (0 đã gửi)

tổng số: | đang hiển thị:

Gửi bình luận của bạn

  • Bold
  • Italic
  • Underline
  • Quote

Xin hãy nhập các ký tự bạn nhìn thấy ở ảnh sau:

BÌNH LUẬN BẰNG TÀI KHOẢN FACEBOOK ( đã gửi)

Các bài mới :
Các bài viết khác :

Đánh giá bài viết này

0

Tags

Không có tags cho bài viết này

Được quan tâm nhất

Previous
Next

Đăng nhập