Nguồn gốc phát âm chữ Phật
Năm 1947 tôi có viết bản văn nói về vấn đề liên hệ đến vấn đề quan hệ tương đối giữa thanh âm (清音) và trọc âm (濁音). Vốn dĩ tôi nhận định nguồn gốc đối âm (對音) là thanh âm. Giải thích của nhà văn hiến học Chu Yến Tôn cũng đứng từ góc độ này mà phân tích. Nhưng đã là cách đây 40 năm, hiện nay thấy được một số tài liệu mới mà trước nay không thể thấy được. Đại khái không cần phải biến thông vấn đề này, hoặc tìm kiếm chi li để giải quyết vấn đề. Nguồn gốc đối âm của chữ Phật (佛) có rất nhiều khả năng cũng là trọc âm.
Trước nay trong tiếng Uyghur[2]gọi chữ Phật là But, là trọc âm, mà trong bài viết tôi đã nói qua. Có thể lúc đó tôi cho rằng chữ Phật là dịch từ ngữ tộc Tochari,[3]nhưng không có tham khảo nhiều về tiếng Uyghur, từ đó dẫn đến có vài sơ xuất. Nhiều nước Phật giáo trước nay đều niệm Tam quy mạng theo tiếng Uyghur là:
Quy mạng Phật (Nam mô Phật) Namobut
Quy mạng pháp (Nam mô Pháp) là Namodrm
Quy mạng tăng (Nam mô Tăng) là Namosa
Trong đó, chữ Buddha của tiếng Phạn biến thành chữ But. Trong tiếng Uyghur còn có một chữ Bur tương đương với chữ Buddha của tiếng Phạn. Trong chữ dev tideva (thiên trung thiên 天中天) của tiếng Phạn biến thành chữ Trit risiburxana Vongabain,Buddhistischet Rkenmission của tiếng Uyghur.[4] Chữ Burxan này tổ thành từ hai chữ: Xan và Bur, cũng là Buddha. Chữ này ước chừng tương đương với chữ pt k t (k s•s•i) và chữ pud kte của ngữ tộc Tochari, chữ pud kte hoặc chữ pud kte (k s•s•i) của B. Nguồn gốc chữ Bur này từ đâu? Căn cứ ý kiến của bà A von Gabain, Bur diễn biến qua từ chữ But. Bà A von Gabain cho rằng, trong một phương ngôn nào đó thuộc phương bắc Trung Quốc, chữ t đọc là r, người Trung Quốc đem chữ tatar dịch thành chữ đạt hằng (達怛 phát âm cổ đại Hán ngữ lấy chữ t thâu vào đuôi), cũng thuộc từ phạm trù này.[5]
***
Mời quý độc giả xem chi tiết ở tập tin đính kèm
- Chuyện cụ già tu mướn CTV
- Lời dạy của Hòa thượng Thích Thanh Từ về việc điều hòa mâu thuẫn Hòa thượng Thích Thanh Từ
- Phật tánh Tam Tinh
- Kinh Phật là gì? Minh Châu
- Ngày hôm qua, ngày hôm nay, ngày mai…đều là mộng CTV
- Kệ dâng y HT. Thích Trí Quảng
- Thế Tôn báo hiếu Phụ vương HT. Thích Phước Sơn
- Khảo về Dị Bộ Tông Luân Luận Thích Trung Nghĩa dịch
- Đạo đức (số 1) Nền tảng đạo đức
- Bản dịch Kinh Phật thuyết báo ân phụng bồn (Đại thừa Ngũ kinh, tập 39, trang 575) Hoàng Phước Đại – Đồng An
- Các nhà khoa học nói gì về Đức Phật? Phật giáo Thanh Hóa
- Lương hoàng sám và Thủy sám Thích Trung Nghĩa
- Lục độ Ba-la-mật-đa Nguyễn Vĩnh Thượng
- Mười một cửa giải thoát Tâm Tịnh cẩn tập
- Cuộc đời Đức Phật qua ngòi bút Thiền sư Thích Nhất Hạnh Lê Tiên Long
Đánh giá bài viết này
Các đính kèm
Cùng tác giả
- Đại Tỳ-bà-sa luận (大毗婆沙论 Abhidharma-mahavibhasa-sastra)
- Phương pháp nghiên cứu
- Cấu thành Du-già Sư Địa Luận
- Tên gọi tiếng Phạn Du-già Sư Địa Luận
- Lúng túng của người dịch
- Bát Thức Quy Củ Tụng của ‘Tân dịch’ Huyền Trang
- Ba phương hướng: FAS cấu tạo nên tồn tại sinh mạng con người
- Vô của học phái Kyōto
- Lý giải và bình luận: Thiền quán củaShin'ichi Hisamatsu thuộc học phái Kyōto
- Giới trí thức Phật giáo phê phán lý luận “nghiệp lực” trong Pháp luân công
Bình luận (0 đã gửi)
Gửi bình luận của bạn
BÌNH LUẬN BẰNG TÀI KHOẢN FACEBOOK ( đã gửi)